Toplumun otoriter yönelimlere nasıl tepki verdiğini ve bu tepkilerin politik, sosyal yapıyı nasıl şekillendirdiğini anlamak amacıyla faşizm ve antifaşizmi karşılaştırıyoruz.
Faşizm – Faşist
Faşizm, güçlü bir merkezî liderlik ve tek parti yönetimi etrafında örgütlenen, çoğu zaman milliyetçi ve otoriter bir ideolojidir. Faşistler, toplumsal birliği sağlamak için bireysel özgürlükleri kısıtlamayı, devlet otoritesini her şeyin üstünde tutmayı ve muhalefeti bastırmayı meşru görürler. Ekonomik alanda ise özel mülkiyeti tamamen kaldırmaktan kaçınır; devlet ile büyük sermaye güçlerini sıkı işbirliğine zorlayarak “korporatif” bir yapı kurmayı tercih ederler.
Antifaşizm – Antifaşist
Antifaşizm, faşizmin yarattığı baskıcı, ayrıştırıcı ve totaliter yapıya karşı bir direniş hareketidir. Antifaşistler, ırkçılık, yabancı düşmanlığı ve tekçi ideolojilerin toplumda yayılmasını engellemek için kolektif eylem ve sivil itaatsizlik yöntemlerini kullanırlar. Devlet gücünü değil, tabandan örgütlenmeyi ve dayanışmayı savunarak, otoriter rejimlerin yayılmasına karşı geniş halk desteğiyle mücadele etmeyi amaçlarlar.
Çatışma Alanları ve Karşıt Görüşler
Faşizm, “düzen ve ulusal birlik” adına bireylerin haklarını reddederken; antifaşizm, “özgürlük ve eşitlik” talepleriyle otoriterliğe karşı çıkar. Faşistler, toplumsal muhalefeti “iç düşman”laştırarak bastırmayı stratejik görürken; antifaşistler, çoğulculuğu ve farklı kimliklerin varlığını demokratik güçlenmenin temeli olarak kabul eder.
Faşizm ile antifaşizm arasındaki mücadele, sadece geçmişin totaliter rejimleriyle sınırlı kalmayıp, günümüzde yükselen ırkçı ve otoriter eğilimlere karşı da aktif bir direniş hattı oluşturur.
Necat KACAN
Eğitimci Araştırmacı Yazar