Elazığ ve Sivrice Belediyelerinin katkıları; Ankara/Elazığ Dernekler Birliği Federasyonu, Diyarbakır Turizm ve Musiki Derneği, Elazığ Musiki Konservatuarı Derneği, Sivriceliler Derneği ile Manas Gönül ve Kültür Evi’nin hazırlamış oldukları “Hazar’da Elazığ Diyarbakır Kültür ve Sanat Buluşması” programının 2.’si Cumhuriyetimizin kuruluşunun 100. Yılında Eylül’ün 25’inde Hazar Baba dağının hemen eteğinde dünyada üzerine en çok şiir yazılan göllerinden biri olan Hazar Gölü kıyısında gerçekleşti. 

Yıl 1937, aylardan Kasım… Cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Elazığ’ı ziyaret etmiş, beyaz trenle Diyarbakır’a gitmektedir. Geceyi Kürk İstasyonu’nda geçiren Gazi ve beraberindekilerler; Şükrü Kaya, Sabiha Gökçen, Celal Bayar, Kılıç Ali, Fazıl Ahmet Aytaç; sabah ilk ışıkları ile birlikte Diyarbakır’a gitmek üzere hareket ederler. Hazar babanın heybeti, gölün muhteşem güzelliği Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü adeta büyüler. Gördüğü güzellik karşısında çok duygulanan Gazi, bugün “Hazar’da Elazığ Diyarbakır Kültür ve Sanat Buluşması”nın gerçekleştirildiği bu yerin hemen 500 metre ilerisinde gölün tek adası olan Martı Adası’nın karşısında treni durdurur. Beraberindeki heyetle birlikte trenden iner. Temiz dağ havasını ciğerlerine çeker, yanındakiler döner; “dünyanın en güzel memleketi Türkiye”, der. Sonra da bulunduğu göl kıyısına kendisini görmek için koşarak gelen köylüler döner, “Burada Yalova gibi modern bir şehir kuracağım” diye söz verir. Köylülere dağın adını sorar Hazar Baba dağı cevabını alınca bu sefer de gölün adını sorar “Gölcük” derler orada bulunanlar. Atatürk gölün adının “Hazar Gölü” olmasını ister. 

İşte bugün, tam da bu yerde Fırat ve Dicle Havzalarının iki kadim şehri Elazığ ve Diyarbakır Kültür ve Sanat buluşması gerçekleşiyor. Kürsüde Sivrice Belediye Başkanı Turgay Gündoğan var. Gündoğan, “Elazığ ve Diyarbakır’dan gelen misafirleri ilçemizde ağırlamaktan gurur duyuyorum.”, diye başladığı konuşmasında kültürün ve sanatın geleceğe aktarılmasının önemini vurguladı. Önümüzdeki yıllarda da bu etkinliğin gençlerimizi de içerisine alan geniş kapsamlı bir organizasyona dönüşmesini ve devam etmesini dileyerek konuşmasını noktaladı.   

            Fırat Üniversitesi İnsani ve Sosyal Bilimler Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim üyesi Prof. Dr. Muhammed Beşir Aşan, “Harput’un bir köşesinde Hazarı kucağında kardeşliğimizi, birlik ve beraberliğimizi konuşmak üzere bu seri olan toplantıların birisini daha yapıyoruz. Hepinizi saygı ile selamlıyorum.”, diye başladığı konuşmasında “Elazığ ve Diyarbakır’ın kültür kodları üzerinde durmaya çalışacağım. Bu kültür kodlarının üç başlığı var. Biri coğrafya, diğer biri tarih ve bir diğeri de kültürdür. Sosyologlar, “coğrafya kaderdir”, diyorlar. İşte bizim kardeşliğimizi kader takdir etmiş. Fırat havzası ve onun temsilcisi Harput, Dicle Havzası ve onun temsilcisi Diyarbakır… İşte kaderin tensip ettiği kardeşlik… Bu coğrafi kardeşlik bilahare bir kültür coğrafyasını ortaya çıkarıyor. Fırat ve Dicle Kültür coğrafyası… Dünyada buna benzer kültür coğrafyaları var mı? Elbette, var. Mevaraünnehir Kültür Coğrafyası, Nil Vadisi Kültür Coğrafyası… O nedenle kardeşliğimizi idrak edebilmek ve değerini kavrayabilmek için yaşadığımız coğrafyayı çok iyi anlamamız, bilmemiz lazım. İkinci kültür kodumuz tarihtir. Tarihe baktığımız zaman bu kültür coğrafyalarının tarihi derinliğini görürüz. Diyarbakır’da Göbeklitepe’ye kadar uzanan Çayönü Kültürü… M.Ö. 12 binlere kadar uzanan bir derinlik. Fırat’ta bunun adı Harput kültürüdür. Bu kültürü de M.Ö. 12 binlere giden tarihi derinliği var. Bu kardeşlik bu bölgelerin İslam’la şereflenmesinden sonra da devam ediyor. Selçuklu döneminden bugüne sahabelerin mayası ile bu kadim Türk-İslam kültür birlikteliği devam ediyor. Ne diyordu Necip Fazıl Kısakürek “Akrebin kıskacında yoğurmuş bizi kader.” İşte kader, bizim kardeşliğimizi akrebin kıskacında mayalamış. Haçlı seferlerinden günümüzdeki terör belasına kadar hep bizim kardeşliğimizi bozmaya çalıştılar. Ancak sahip olduğumuz dinamizm Türk-İslam kültürü bunu da defetmeye dün muvaffak oldu bugün ve yarın da muvaffak olacaktır”,dedi. 

Diyarbakırlılar adına konuşma yapan Araştırmacı Yazar Abdulaziz Yatkın, “Diyarbakır- Elazığ kardeşlik köprüsünü inşa eden başta Şener Bulut’a, paydaşlarına ve bütün emeği geçenlere teşekkür ediyorum. Allah sizlerden razı olsun,”, diye başladığı konuşmasında uzmanlık alanının İslam tarihi ve Diyarbakır tarihi olduğunu belirtti ve Diyarbakır tarihi hakkında bilgi verdi. Diyarbakır’ın Yüzyıllarca birçok medeniyete ev sahipliği yaptığını,12500 yıllık tarihi geçmişine sahip olduğunu söyledi. “ İslam âleminde 5. Haremi şerif olarak kabul edilen ulu caminin bu ilde olması, Diyarbakır’a ayrı bir güzellik katıyor. Diyarbakır, günümüzden 850 yıl önce bir ilim ve kültür merkezi idi. El Cezire, bu şehirde yüzlerce makine ve robot yaptığı bilinenlerdedir. Diyarbakır Kütüphanesinde tespit edildiği kadarı ile bir milyon kırk bin kitap bulunmaktadır”, diyerek konuşmasını sürdürdü.

Devam edecek…

Hadi Önal/01 Kasım 2023/ Elazığ