Bugün, 20 Mayıs 2024 Pazartesi

Şu ana kadar elimize geçen çivi yazılı belgeler ışığında, M.Ö. 2250 yıllarında Naramsin'in yazdırdığı Şartamhari metinleri ile karşılaştığımız, Turuk krallığı ile ilgili daha fazla ayrıntıyı M.Ö 19. yüzyılda yaşamaya başlamış olan komşu devletlerin arşivlerinden öğrenmekteyiz. Özellikle Turuk krallığının siyasi ilişkileri ve M.Ö. 19 yüzyıldan itibaren bazı kral ve yönetici isimlerini okuduğumuz Mari ve Şuşara (Şemşara) arşivlerinden elde ediyoruz.

 1933-1939 yılları arasında çalışmalar ( ll. Dünya savaşı nedeniyle durmuştur.) Fransız arkeoloji enstitüsü tarafından ortaya çıkarılan Mari'de (Kuzey Suriye Tell Hariri ) kraliyet arşivine ait olan çok sayıda çivi yazılı belge (Kil tablet) Turuk krallığı ve Turuk halkı ile ilgili önemli siyasi, coğrafi, politik, askeri ve sosyal bilgiler vermektedir.

 Birinci Dünya Savaşı'nın ardından 1952 yılında George Dossin, Archives royales de Mari adıyla, bu belgeleri yayınlamıştır. Oldukça dikkat çeken bu çivi yazılı belgeleri sırasıyla 2002 yılında Wolfgang Heimpel, Letters to the King of Mari ve 2009 yılında T. Bryce, “Handbook of the peoples and places of ancient westen Asia” ile metinler üzerinde çalışmışlardır. Şuşara ( Kuzey Irak Tell Şemşara) da gene Turuk krallığının siyasi, coğrafi, politik ve sosyal yaşamları hakkında bilgiler almaktayız. J.Eidem, J. Laessœ, 2001 yılında The Shemshara Archives 'in l. cildinde Letters adıyla çalışmalarını yayınlamıştır.

 Mari ve Şemşara'da çıkarılan çivi yazılı belgeler ışığında Turuk Krallığı hakkında şunları öğrenmekteyiz. Şemşara çivi yazılı metinlerinden elde ettiğimiz bilgiler, Turuk Krallığı, birçok Turuk beyliği'nin bir araya gelmesinden oluşmuştur. Krallık, Merkezi otoritenin sağlandığı, politik bir merkezden idare ediliyordu. İdari merkezde nuldanum unvanlı yöneticileri olduğunu görmekteyiz. Çivi yazılı metinlere ek olarakŞemşara'da bulunmuş olan mühür baskılarından Itabalhum şehrinin Turuk krallığının merkezi olduğunu anlıyoruz

. Kral Pişenden dönemine ait bir mühür baskısında ' Pişenden, Habalhum'un kralı Turukti'nin oğlu ve Tabitu'nun babası' olarak okunmaktadır. Turukti, Habalhum kralı Uştarşarri'nin oğludur. Bunlara ilaveten Mari kralı Yahtunlim M.Ö.1800'lerde Turuk kralı Tazigi isminden bahsetmektedir. Tazigi'nin Turuk krallığının, Turukki 'den önceki kralıdır. Tekrar Mari'ye döndüğümüzde kral Yahdunlim M. Ö. 1800'lerde Turuk kralı, Tazigi isminden bahsetmektedir. Tazigi'nin, Turuk krallığının Turukki 'den önceki kralı olduğunu anlıyoruz. Asur kralı l. Şamşiadad döneminde, Mari kralı Yahdunlim ile aralarındaki savaşın anlatıldığı çivi yazılı belgede Ta-zi-gi LUGAL Tu-ru-ku-u (Turuk kralı Tazigi) okunmaktadır. LÚ Ti-ru-ki-i (Turuklu adam) ifadesini de Şemşara çivi yazılı mektuplarından okumaktayız.

 Eski Babil kralı İddinsin'in Jerusalem kitabesinde de Turuk bölgesinin tanımlayan Ti-ri-uk-ki-na-aš-ve-ki (buradaki ki postdeterminativi ile Turuk coğrafyası anlaşılmalıdır.) 

Gene başka bir yazılı belgede LÚMEŠ Tu-ru-ki-um (Turuklu adamlar) ifadesini okuyoruz

. Uğur YANAR


Denetim kabul etmez halk Turuklar/Türkler Bölüm ı

Uğur Yanar

8.11.2023 14:22:00

TORTUM SPOR ŞAMPİYON

TYB Erzurum Şubesi Erzurum Kitap Fuarında okurlarını bekliyor

Başkan Uçar için ikisi bir arada; kitaplar ve çocuklar…

ÖZAKALIN, 2.OSB’NİN GENİŞLETİLME TALEBİNİ CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN’A İLETTİ

MNG den Garaj hareketliliği

TÜRKİYE ŞAMPİYONASI 1. KADEME TURUNDA YAKUTİYE SPOR ŞAMPİYON OLARAK 2. TURA ÇIKTI

Erzurum Valisi Çiftçi Esnaflarla görüştü

Erzurum Valisi “Temsili Askerlik” törenine katıldı

BÖLGESEL AMATÖR LİG BARAJ MÜSABAKASI TOPLANTISI YAPILDI

YAKUTİYE SPOR U-15 YAŞ GRUBU TÜRKİYE ŞAMPİYONASI 1.TURUNDA FİNAL MÜSABAKASINA ÇIKIYOR

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 37 32 2 3 64 99
2.Fenerbahçe 37 30 1 6 62 96
3.Trabzonspor 37 20 13 4 17 64
4.İstanbul Başakşehir 37 17 13 7 10 58
5.Beşiktaş 37 16 13 8 6 56
6.Kasımpaşa 37 15 14 8 -4 53
7.Alanyaspor 37 12 10 15 3 51
8.Sivasspor 37 13 12 12 -8 51
9.Rizespor 37 14 15 8 -8 50
10.Antalyaspor 37 12 13 12 -5 48
11.Adana Demirspor 37 10 13 14 -3 44
12.Samsunspor 37 11 16 10 -8 43
13.Kayserispor 37 11 14 12 -12 42
14.Gazişehir Gaziantep 37 11 18 8 -8 41
15.Konyaspor 37 9 14 14 -11 41
16.Ankaragücü 37 8 13 16 -4 40
17.Hatayspor 37 8 15 14 -9 38
18.Fatih Karagümrük 37 9 18 10 -5 37
19.Pendikspor 37 9 18 10 -30 37
20.İstanbulspor 37 4 26 7 -47 16

YAZARLAR