Bugün, 9 Mayıs 2024 Perşembe

Şu ana kadar elimize geçen çivi yazılı belgeler ışığında, M.Ö. 2250 yıllarında Naramsin'in yazdırdığı Şartamhari metinleri ile karşılaştığımız, Turuk krallığı ile ilgili daha fazla ayrıntıyı M.Ö 19. yüzyılda yaşamaya başlamış olan komşu devletlerin arşivlerinden öğrenmekteyiz. Özellikle Turuk krallığının siyasi ilişkileri ve M.Ö. 19 yüzyıldan itibaren bazı kral ve yönetici isimlerini okuduğumuz Mari ve Şuşara (Şemşara) arşivlerinden elde ediyoruz.

 1933-1939 yılları arasında çalışmalar ( ll. Dünya savaşı nedeniyle durmuştur.) Fransız arkeoloji enstitüsü tarafından ortaya çıkarılan Mari'de (Kuzey Suriye Tell Hariri ) kraliyet arşivine ait olan çok sayıda çivi yazılı belge (Kil tablet) Turuk krallığı ve Turuk halkı ile ilgili önemli siyasi, coğrafi, politik, askeri ve sosyal bilgiler vermektedir.

 Birinci Dünya Savaşı'nın ardından 1952 yılında George Dossin, Archives royales de Mari adıyla, bu belgeleri yayınlamıştır. Oldukça dikkat çeken bu çivi yazılı belgeleri sırasıyla 2002 yılında Wolfgang Heimpel, Letters to the King of Mari ve 2009 yılında T. Bryce, “Handbook of the peoples and places of ancient westen Asia” ile metinler üzerinde çalışmışlardır. Şuşara ( Kuzey Irak Tell Şemşara) da gene Turuk krallığının siyasi, coğrafi, politik ve sosyal yaşamları hakkında bilgiler almaktayız. J.Eidem, J. Laessœ, 2001 yılında The Shemshara Archives 'in l. cildinde Letters adıyla çalışmalarını yayınlamıştır.

 Mari ve Şemşara'da çıkarılan çivi yazılı belgeler ışığında Turuk Krallığı hakkında şunları öğrenmekteyiz. Şemşara çivi yazılı metinlerinden elde ettiğimiz bilgiler, Turuk Krallığı, birçok Turuk beyliği'nin bir araya gelmesinden oluşmuştur. Krallık, Merkezi otoritenin sağlandığı, politik bir merkezden idare ediliyordu. İdari merkezde nuldanum unvanlı yöneticileri olduğunu görmekteyiz. Çivi yazılı metinlere ek olarakŞemşara'da bulunmuş olan mühür baskılarından Itabalhum şehrinin Turuk krallığının merkezi olduğunu anlıyoruz

. Kral Pişenden dönemine ait bir mühür baskısında ' Pişenden, Habalhum'un kralı Turukti'nin oğlu ve Tabitu'nun babası' olarak okunmaktadır. Turukti, Habalhum kralı Uştarşarri'nin oğludur. Bunlara ilaveten Mari kralı Yahtunlim M.Ö.1800'lerde Turuk kralı Tazigi isminden bahsetmektedir. Tazigi'nin Turuk krallığının, Turukki 'den önceki kralıdır. Tekrar Mari'ye döndüğümüzde kral Yahdunlim M. Ö. 1800'lerde Turuk kralı, Tazigi isminden bahsetmektedir. Tazigi'nin, Turuk krallığının Turukki 'den önceki kralı olduğunu anlıyoruz. Asur kralı l. Şamşiadad döneminde, Mari kralı Yahdunlim ile aralarındaki savaşın anlatıldığı çivi yazılı belgede Ta-zi-gi LUGAL Tu-ru-ku-u (Turuk kralı Tazigi) okunmaktadır. LÚ Ti-ru-ki-i (Turuklu adam) ifadesini de Şemşara çivi yazılı mektuplarından okumaktayız.

 Eski Babil kralı İddinsin'in Jerusalem kitabesinde de Turuk bölgesinin tanımlayan Ti-ri-uk-ki-na-aš-ve-ki (buradaki ki postdeterminativi ile Turuk coğrafyası anlaşılmalıdır.) 

Gene başka bir yazılı belgede LÚMEŠ Tu-ru-ki-um (Turuklu adamlar) ifadesini okuyoruz

. Uğur YANAR


Denetim kabul etmez halk Turuklar/Türkler Bölüm ı

Uğur Yanar

8.11.2023 14:22:00

Gündeme Dair Meseleler

ERZURUM SPOR FK EYÜP SPOR İLE İSTANBUL'DA KARŞILAŞACAK

ERZURUM BEYAZŞEHİR SPOR KULÜBÜNDEN FUTBOL İL TEMSİLCİSİ FERİT KARAKOCA ' YA ZİYARET

SERKANDAŞ SİGORTA U-15 YAŞ GRUBU PLAY-OFF YARI FİNAL MÜSABAKALARI BAŞLIYOR

Valimiz Sayın Mustafa Çiftçi’nin “Vakıf Haftası” Mesajı

Palandöken’in çok özel ziyaretçileri vardı

Biz çoktan başladık…

Erzurum valiliği; bir iddia ve bir cevap…

Kültür havuzuna bu kez şiir damladı…

DADAŞLAR DEPLASMANDAN PUANSIZ DÖNÜYOR

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 35 31 1 3 64 96
2.Fenerbahçe 35 28 1 6 58 90
3.Trabzonspor 35 18 13 4 13 58
4.İstanbul Başakşehir 35 16 12 7 10 55
5.Beşiktaş 35 16 13 6 6 54
6.Alanyaspor 35 12 10 13 3 49
7.Kasımpaşa 35 14 14 7 -6 49
8.Rizespor 35 14 14 7 -7 49
9.Sivasspor 35 12 11 12 -9 48
10.Antalyaspor 35 11 12 12 -4 45
11.Adana Demirspor 35 10 11 14 3 44
12.Samsunspor 35 11 15 9 -5 42
13.Kayserispor 35 11 13 11 -9 41
14.Ankaragücü 35 8 12 15 -3 39
15.Fatih Karagümrük 35 9 16 10 -2 37
16.Konyaspor 35 8 14 13 -14 37
17.Gazişehir Gaziantep 35 9 18 8 -15 35
18.Hatayspor 35 7 15 13 -10 34
19.Pendikspor 35 8 18 9 -31 33
20.İstanbulspor 35 4 24 7 -42 16

YAZARLAR