31 ARALIK DÜNYA AZERBAYCANLILARININ DAYANIŞMA GÜNÜDÜR
Dünya Azerbaycanlılarının Dayanışma halinde birlik olması Haydar Aliyev’in en böyük arzularından biri idi
1988 yılı Kasım ayının 17-de üniversite öğrencilerinin talebi ve önerisi üzerine yürüyüş gerçekleşti. Bu yürüyüş halk eylemine dönüşerek büyüdü. Vatanımıza uzamak isteyen hain ellerin geri çekilmek istemeyerek pis niyetleri ile sinsi tuzaklarının ve Azerbaycan’ı Sovyetlere karşı asılsız iddialarla şikayet etmelerinin ardı arkası kesilmiyordu.
1988 yılının başlarında Ermnistan’da yaşayan Azerbaycanlılara çok gaddarca tutum sergilenerek kışın en soğuk, ayaz çağında yalın ayak, başı açık ormanlara, dağlara kovulan, çiğlerin altında kalarak yaşamını yitiren çoluk-çocuk, bebek, yaşlı günahsız ahalimizin ahı göklere çıkmıştı.
Sovyet Merkezinden Azerbaycan’a karşı düşmanca örgütlenmenin ve dahilimizdeki hainlerin çabası sonucunda Azerbaycanlıların Karabağ’da yaşadıkları ata topraklarından sürgünle kovulması süreci başlanmıştı. Merkeze iletilen şikayetler sonuçsuz kalıp, en kötüsü oldu- Azerbaycan tarihi yurdu olan Karabağ bölgesi işgal olundu. Ardından 1990 yılının Kanlı Ocak katliamı 20 Ocak faciası yaşandı. Rus ordusunun Gorbaçov başkanlığında Bakü’de yaptığı feci olayı tüm dünyaya duyurmak için Haydar Aliyev Azerbaycan’ın Moskova Temsilciliğine geldi. Sovyetler tarihinde ilk kez yabancı gazetecilerin karşısına çıkarak o dönemde Sovyet Birliği Komünist partisi Merkezi Komisyon Genel Sekreteri Mihail Gorbaçov’u Azerbaycan halkının katledilmesinde suçladı.
Bu konuşmasının ardından da Azerbaycan’a dönme kararı aldı, fakat dağılmasının yolu açılan Sovyet Rusya’sı Aliyev’in siyasi yeteneğini iyi bildiği için engel olmaya kalktı.
H. Aliyev tüm engellere rağmen 22 Temmuzda memleketi Nahçıvan’a döndü.
Onu Nahçıvan halkı büyük coşku ile karşıladı. Başlarda Nahçıvan’da yaşayan Aliyev 1990 yılı Eylül ayında Azerbaycan ve Nahçıvan SSR millet vekili seçildi. O dönemde Sovyet Merkezi Komitesi Ermenilerin Karabağ ve Nahçıvan’a uyguladıkları terör eylemlerine adil kararla baskı yapmayı bırakın, onları haklı sayarak gizli veya açıktan Ermenilere destek veriyordu. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti çok zor durumda, ekonomik buhranla yaşamakta iken Ermenistanla 300 km-lik sınır boyunca ermeni silahlı birleşmeleri Nahçıvan’ı işgal etmeye çalışarak silahlı tacizlerle halkın huzurunu kaçırmışlardı.
Ve bu tacizleri SSCB Savunma Bakanının Baş danışmanı, ordu generali Varennikov’un Komutanlığındaki rus Ordusu eşliğinde yapıyor, Ruslardan destek almaları ile Nahçıvan’ın güvenliği tehdit altında kalmıştı. O sırada 1989 yılı Aralık ayının 31-de Nahçıvan ahalisi ve aydınları “Sınır harekatına başladılar. Ahali Aras nehrinin öbür tarafında yaşayan akraba ve soydaşları ile görüşmek amacı ile sınır duvarlarını sökerek yıktılar. Rusya Merkezinin sert önlemlerine rağmen Nahçıvan halkı cesaret gösterip, iradeleri ile 1989 yılı Aralık ayının 31-i gününde İran’la sınırları yıktılar. 70 yıllık Sovyet yasağı “Demir Perdeler” arkasında aşırı totaliter rejimle yaşamaya mecbur bırakılan Azerbaycan Türkleri nehrin bu tarafındaki akrabalarına kavuştular ve hasret bitti.
Bu olay Azerbaycan tarihinde en büyük gelişme idi. Bu olayların devamında dünya Azerbaycanlılarının dayanışması ve irtibatın genişlendirilmesi üzerine 1991 yılı Aralık ayının 16-da Haydar Aliyev’in çabası ile 31 Aralık Dünya Azerbaycanlılarının Dayanışma Günü olarak tarihi karar yürürlüğe girdi.
Nehrin o tarafından bu tarafına bir birilerine seslenen akrabaları seyrederken insan duygulanmadan edemiyor. Uzun yıllardır ayrı düşmüş, bir taraf Sovyet rejimi diğer tarafın İran rejimi baskısı altında 70 yıldır yaşayan Azerbaycan Türkleri nehre girerek nehrin ortasında bir birilerine sarıldılar.
Bu gün dünyada yaşayan 50 milyondan fazla Azerbaycanlı o gün nehre girerek ayrılığa son veren akrabaların sayesinde, Sovyet rejiminden korkmayarak duvarları yıkan, akrabalarına sarılarak uzun –uzun ağlayan bir grup Azerbaycanlı mert sayesinde Dayanışmanın ne demek olduğu bilinci ile 31 Aralık Hemreylik (dayanışma) gününü kutluyor.
31 Aralık Azerbaycan Türkleri için “rejim duvarlarının “ korkusuzca yıkıldığı, özgür ve hür günlere ulaşmanın Azerbaycan halkı için başlangıç tarihidir.
