Bugün, 19 Aralık 2025 Cuma
1 Mayıs, dünya çapında “Emek ve Dayanışma Günü” olarak bilinse de, kökeni büyük bir mücadeleye dayanır.
Her şey, 1886 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nin Chicago kentinde başladı. İşçiler, insanlık dışı uzun çalışma saatlerine karşı çıkarak "günde 8 saat çalışma" talebiyle greve gittiler.
Bu protestoların en büyüğü, 1 Mayıs günü yapıldı. Ancak 4 Mayıs’ta Chicago'daki Haymarket Meydanı'nda düzenlenen bir gösteri sırasında patlayan bomba ve sonrasında çıkan çatışmalarda çok sayıda işçi ve polis hayatını kaybetti. Bu olaylar, tarihe Haymarket Olayları olarak geçti.
Ardından gelen yargılamalarda sendika öncüleri haksız yere suçlandı ve bazıları idam edildi. Onlar, emek mücadelesinin ilk şehitleri oldular.
Bu olaylar dünya çapında büyük yankı uyandırdı ve 1889 yılında II. Enternasyonal tarafından 1 Mayıs, “Uluslararası İşçi Günü” ilan edildi.
Türkiye’de 1 Mayıs’ın tarihi ise inişli çıkışlıdır:
1923’te resmî olarak ilk kez kutlandı.
Ancak 1925’te yasaklandı.
1977’de İstanbul Taksim Meydanı’nda 500 binden fazla kişinin katıldığı kutlamalarda çıkan olaylar ve açılan ateş sonucu 34 kişi hayatını kaybetti. Bu olay tarihe "Kanlı 1 Mayıs" olarak geçti.
Uzun yıllar yasaklanan 1 Mayıs, 2009’da “Emek ve Dayanışma Günü” adıyla yeniden resmî tatil ilan edildi.
Bugün 1 Mayıs, dünyanın dört bir yanında, farklı dillerde ama aynı taleplerle kutlanıyor:
İnsanca çalışma, adil ücret, eşitlik ve insan onuru.
Rafet Ulutürk
