Daha sonra katılımcılara tanıtım videosu sunuldu.
Iğdır Azerbaycan Evi Başkanı Ziya Zakir Ajar, konuşmasının başında Azerbaycan sevgisiyle yazdığı şiiri okudu. Şehitlerimizi saygı ve minnetle anan konuşmacı, Türkiye ile Azerbaycan'ın kardeşliğine değindi. İki kardeş ülkenin zaman zaman el ele tutuşmasından örnekler veren Ziya Zakir, modern çağda her alanda iş birliğinin yüksek olduğunu söyledi. Her yıl Azerbaycan'dan binlerce öğrencinin eğitim görmek için Türkiye'ye geldiğini kaydetti. Sayın Ziya ayrıca, bağımsızlığına kavuşmasının 32. yıl dönümünü kutlayan Azerbaycan'ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülkenin Türkiye olduğunu da memnuniyetle hatırlattı. İki kardeş ülke arasındaki tarihi ilişkilere değinen değerli Türk aydını, Türkiye Cumhuriyeti'nin 100. yılını ve bu bağımsızlığın kazanılmasında Azerbaycan'ın rolünü anlattı. Azerbaycan'ın henüz Rus işgali altındayken Türkiye'ye yardım eli uzattığını hatırlattı. Türkiye'ye 500 bin altın bağışlayan Azerbaycan'ın büyük hayırseveri Hacı Zeynalabdin Taghiyev'i de unutmadıklarını söyledi. Bu altının bir kısmı silah alımına harcandı. Ayrıca Şemsi Asadullayev ve Alimerdan Topçubaşov gibi tanınmış Azerbaycanlıların aile fertlerinin örgütlenmesiyle o dönemde zor günler yaşayan Türkiye için büyük bir yardım kampanyası yürütüldü. Ziya Bey, 'Türkiye kayıplara uğrayınca Azerbaycan yas tuttu' dedi.
Ayrıca Mart 1920'den bu yana Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin önemli isimlerinden Behbud Han Cavanşir'in Türkiye'nin banka hesabına yardım gönderdiğini hatırlattı. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu vesilesiyle tebrik edilmesinin ardından 30 vagon petrol, 2 vagon benzin ve 6 vagon gaz yardımı yapılıyor. Ziya Zakir, Neriman Nerimanov'un 1920 yılında Türkiye'ye 500 kilo altın bağışladığını kaydetti. 23 Mart 1921'de Atatürk'e yazdığı mektupta şöyle diyordu: 'Paşam, Türk milletinde kardeşlerine borç vermeme geleneği vardır. Biz kardeşiz, her zaman, her koşulda birbirimizin elinden tutacağız” dedi konuşmacı gururla. Aynı zamanda Azerbaycan Halk Cumhuriyeti'nin ilanından sonra Nuru Paşa komutasındaki Kafkas İslam Ordusu'nun Azerbaycan'a büyük yardımlarda bulunduğunu anlattı. 'Bu birliği Karabağ zaferinde de görüyoruz. Azerbaycan, Türkiye'nin desteğiyle işgal altındaki Karabağ topraklarını kurtardı. İnşallah Zengezur koridoru oluşturulacak, Türk birliği sağlanacak ve Turan yolu açılacak.
Azad Vatan Partisi Genel Başkanı ve Uluslararası Karabağ Teşkilatı koordinatörü Akif Nagy, dinleyicilere seslenerek, Azerbaycan ve Türkiye öğrencilerinin bir arada olmasının çok önemli olduğunu, bu birlikteliğin korunması ve sürdürülmesinin önemli olduğunu söyledi. ve eşitlik. 'Azerbaycan ve Türkiye olarak birlikteyiz, dünyaya aynı gözle, aynı pencereden bakıyoruz. Arkamızdaki Türk ve İslam dünyası da yanımızda ve birliğimizi dünyaya gösteriyoruz. Bu kaotik dünyada bir arada olmak bizim için son derece önemli.'
A. Nagy daha sonra bölgenin tarihiyle ilgili iddialara şöyle yanıt verdi:
'Van, Anadolu Türkleri ile Azerbaycan Türklerinin ortak tarihidir. Minibüs hiçbir zaman başkasına ait olmadı. Van bugün bile Azerbaycan'ın ve Türkiye'nindir.' Zangezur Koridoru hakkında konuşan konuşmacı, bu projenin hayata geçmesinin an meselesi olduğunu ve 'olmazsa olmaz' haline geldiğini söyledi. 'Orta Koridor denilen yol da buradan geçecek. Dünyanın kalkınmasında önemli rol oynayan İpek Yolu Iğdır, Erzurum, Kars ve Van'dan geçiyordu. İnşallah bu yol restore edilecek. Zengezur Koridoru Türk dünyasının kaderini belirleyecek konudur. Dolayısıyla Türkiye ve Azerbaycan'ın liderleri bu konuda her zaman birliktedir, aynı konumdadırlar.' A. Nagy de zor günlerimizde de, güzel günlerimizde de bir arada olduğumuzu doğruladı: 'Azerbaycan ve Türkiye'nin birliği, dünyada eşi benzeri olmayan bir birliktir. Birlikte olduğumuz için kazandık. Bu güzel mecliste nefret ettiğimiz düşmanımızın adını anmak istemiyorum. 'Düşman derken kimi kastettiğimizi her Türk bilmeli.' Konuşmacı, Van dinleyicileri önünde Azerbaycan'ın son dönemde kazandığı zaferleri ve toprak bütünlüğünü tam anlamıyla sağladığını memnuniyetle anlattı: 'Karabağ'ın her noktasına bayrağımızı diktik. Gururla söylüyoruz ki Azerbaycan bayrağı Şuşa, Hankendi ve Hocalı'da dalgalanıyor. Gücümüz birliğimizdendir. Dünya zorla hesaplanıyor, bunu gösterdik ve bundan sonra gücümüzü arttırmalı, birliğimizi ebedi kılmalıyız.'
Tarih Felsefe Doktoru Doçent Güntekin Najaflı ise konuşmasında Ermenilerin asılsız ve asılsız iddialarına değinerek, Ermenistan'ın Anadolu topraklarını 'Batı Ermenistan' olarak adlandırdığını ve Türkiye'den de toprak iddiasında bulunduğunu belirtti. G. Najafli konuşmasında Ermeni yalanlarını çürüten bazı gerçekleri sıraladı.
Tarih Felsefe Doktoru Rafig Safarov 'Zengazur Gerçekleri' başlıklı raporunu sundu. 1927 yılına kadar Zengezur şeridinin sadece 12 km uzunluğunda olduğunu söyledi. 1928 yılında Rusya, Azerbaycan'ın Zengilan ilçesine ait Nuvedi köyünü ve Ordubad topraklarının bir kısmını ele geçirerek Ermenistan'a verdi. Bununla Zengezur koridoru denilen alan 42 km'ye çıkarıldı. Aynı zamanda Nahçıvan Azerbaycan'ın geri kalanından ayrıldı.
R. Safarov, Ermenistan'ın 20. yüzyılın 18-20'li yıllarında uyguladığı soykırım politikası sonucunda aralarında Azerbaycanlılar ve Kürtlerin de bulunduğu 55 bin Türk-Müslüman nüfusun öldüğünü kaydetti.
Erzurum Atatürk Üniversitesi Öğretim Üyesi Tarih Doktoru Gürsoy Solmaz, önceki etkinlikte olduğu gibi salonu heyecanlandıran bir konuşma yaptı. Önce Kazım Karabekir'in yazdığı tarihi gerçeklerden bahsetti. Hoca Gürsoy, dinleyiciler arasındaki Türk gençlerine seslendi: 'Kendimizi tanımalıyız, tarihimizi bilmek için ders çalışmalıyız.'
İktisat Felsefesi Doktoru Şamil Mehdi, 1918-20 Azerbaycan Halk Cumhuriyeti haritasını sunarak, bu haritada Zengezur'un da yer aldığını belirterek, konferans katılımcılarına bir asır öncesinin gerçeklerini sunmuştur. Konuşmacı, Sovyet döneminde bu toprakların Azerbaycan'dan zorla alındığını, diğer topraklarımız olan Nahçıvan bölgesine gitmek için Ermenistan topraklarından geçmek zorunda kaldığımızı vurguladı. Şamil Mehdi, Zengezur'un ele geçirilmesi ve sonrasındaki durumla ilgili tarihi gerçekleri aktarırken, bu koridorun Türk coğrafyası ve bağımsız olmayan Türk cumhuriyetleri açısından önemine değindi: 'Aralarında kuru bir bağlantı olduğunu düşünmelisiniz. Türklerin her biri. Ancak Zengezur'un alınmasıyla Türk dünyası iki parçaya bölündü' dedi.
300 milyonluk Türk toplumunun birliğinin gerekliliğinden bahseden Ş.Mehdi, Türk devletlerinin topraklarının Avrupa Birliği topraklarının iki buçuk katı kadar olduğunu hatırlatarak, bunun çok şey ifade ettiğini hatırlattı. Çin'den Avrupa'ya giden kara yollarının çoğunun Türklerin yaşadığı bölgelerden geçtiğini vurguladı. Ayrıca kara ulaşımı deniz yoluna göre daha kısa ve ucuz: 'Bugün o yolların hepsi açık. Sadece 42 kilometrelik Zengezur koridoru halen kapalı. Bu bölge kapalı olduğundan teslimat yapamıyoruz. Ermenistan büyük güçlerin aracı olarak kullanıldığı için Azerbaycan bu projeyi İran'la başlattı.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Öğretim Üyesi Tarih Doktoru Ferid Yücebaş, katılımcılara güzel sözlerle hitap ettikten sonra, temsil ettiği dernek, Kuresun halkının tarihi, bölgedeki rolü ve Azerbaycanlılarla tarihi ilişkiler hakkında ilginç bilgiler aktardı. Türk coğrafyasında önemli rol oynayan dünya halklarının birliğimizin, eşitliğimizin ve düşmanlarımıza karşı direnişimizin merkezinde olduğunu ve bu konumun her zaman korunacağını söyledi. Alim, Zengezur koridorunun önemine değinerek, bu hedefe ulaşmak için ellerinden gelen her şeyi yapmaya hazır olduklarını belirtti.
Konferansın sonunda plaketler takdim edildi ve hatıra fotoğrafları çekildi.
Elşad Paşasoy,
Musavat.com
Türkiye, Van
