AKP Ekonomi İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Nihat Zeybekçi, yüksek faiz oranlarından şikayet ederek, "Ben o paraya faizler bu kadar yüksekken yatırım yapmam, faize yatırırım. Faizler yüzde 30’un altına gelirse o zaman insanlar parasını üretime yatırır." ifadelerini kullandı.

Türkiye'de uygulanan ekonomi modeline yönelik tartışmalar tüm hızıyla devam ederken, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aralık ayında başladığı 'faiz indirim' serisine nisanda son verdi. 

19 Mart'ta aralarında İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun da yer aldığı çok sayıda ismin tutuklanmasıyla başlayan sürece ekonomi piyasalarından sert tepki gelirken, dövizi kontrol etmek ve yabancı para çıkışını sınırlamak isteyen TCMB, 17 Nisan tarihli Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında politika faizini 350 baz puan artırdı. 

TCMB'nin faiz hamlesine AKP'den yanıt gecikmezken, AKP Ekonomi İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Nihat Zeybekçi, yüksek faizlerden şikayet etti. 

AKP'DEN TCMB'YE ÖRTÜLÜ FAİZ MESAJI 

EKONOMİ'ye konuşan Zeybekçi, “Ben o parayı faizler bu kadar yüksekken faize yatırırım. Faizler yüzde 30’un altına gelirse o zaman insanlar parasını üretime yatırır” ifadelerini kullandı. 

Zeybekçi'nin açıklamalarından öne çıkanlar şu şekilde:

Son dönemde ekonomide bir türbülans yaşandı, ekonomi dışındaki nedenler ekonomiyi çok etkiledi. Yaşanan gelişmeleri nasıl görüyorsunuz?

Demokrasinin üç temel güç üzerine oturması esastır. Bir devlet, iki hukuk, üç halk. Bu üçünün de birbirinden bağımsız olması bu üçünün de birbirini denetleyen disipline eden, birinin yoldan çıkması halinde onu derleyip toparlayıp hizaya sokan görevleri vardır. Eğer üçü birden birbirinden bağımsız, eşit güçte olursa bunlardan herhangi biri saçmaladığında devletin, yürütmenin ya da iktidarın veya hukukun ya da diğer taraf çizgiden çıktığında onu derleyip toplayacak güç, kabiliyet ve yaptırımda olması önemlidir.

Bence yeni anayasanın tartışılmaya başlandığı bu dönemde anayasa metninde çok detayları yazamazsınız ama ekonomi ile ilgili bütçe ile ilgili bazı kuralların orada derç edilmesi lazım. İkincisi, halk dediğimiz bölüm. Halkın örgütleri dernekler, sivil toplum kuruluşları, sendikalar gibi kurumların da “arkadaş siz ne yapıyorsunuz gökteki yıldızları vadetmek ne demek?” diye sorması lazım.

Peki kamuoyunda çok tepki çeken, gençlerin gözaltına alınmasını nasıl değerlendiriyorsunuz? 

Kanunda tanımlanmış bir şey var, bunu şöyle yaparsan başına şu gelir, yapma kardeşim. Başka şekilde dile getir, gösteri ve yürüyüşle ilgili protesto ile ilgili karşı çıkmakla ilgili makul şeyler yok mu Türkiye’de var, bunların hepsi yapılabilir. Gidersin izin alırsın Kabinenin, şu veya bu bakanlığın yapmış olduğu uygulamalarla ilgili reddettiğini, kabul etmediğini, protesto ettiğini söylersin her şeyi yaparsın ama kalkıp da içerideki bazı provokatörlerle saldırı ve yıkım yapmak, Gezi olaylarından başlayıp buraya kadar gelirsek, Allah’ın hangi kulu hangi Türk vatandaşı tasvip edebilir ki. Gösteri yap, oturma eylemi yap, bunları yap ama sen kalkıp ta belediye otobüslerine, binalara, polislere saldırırsan o zaman başka şeyler ortaya çıkıyor.

“Ekrem İmamoğlu’nun o diplomayı elde etme yöntemi haksızdır”

Sağlıklı tartışamadığımız birçok konuda maalesef algılamalarımız da sağlıksız oluyor. Ekrem İmamoğlu’nun elde ettiği diploma haklı mıdır haksız mıdır? 

O diplomayı elde etme yöntemi haksızdır. Aradan 30 yıl geçmiştir bu bir hak haline dönüşmüştür, bu idare hukukçularının meselesidir.

Son dönemde yaşananlar ekonomi programını çok olumsuz etkiledi, rezervler eridi, faizler yükseldi. KOBİ’lerin, reel sektörün sıkıntıları var bunların aşılması için ne yapılmalı bir öneriniz var mı?

Parasal tedbirlerin hayata geçtiği süre net 1.5 yıllık bir süreç ve bu sürede alınan kararlar alınması zorunlu olan kararlardı. Parasal tedbirler anlamında sıkılaştırma. Faizlerin yükseltilmesi, talepte spekülasyon yaratan köpük yaratan enflasyonu ateşleyen varlığın para piyasalarına çekilmesi ve faizle nemalandırılması arkadaş tüketime gitme, konuta gitme, arsaya gitme, dövize gitme, tüketime gitme gel burada ben sana daha cazip bir imkan sağlıyorum. İlk atılması gereken adım buydu ve doğru adımdı. Ben buna parasal tedbirler bölümü diyorum. Ekonomik tedbirlerin bir ekonomik programa dönüşebilmesi için bizim enflasyon sepetine baktığımızda gıda ve içeceklerin toplam yüzde 27, dolaylıları ile birlikte yüzde 30. Hizmetler enflasyonu dediğimiz bölüme bakacak olursak eğer onunda en büyük tetikleyeni kira. Reel anlamda bu kadar yüksek faiz verdiğiniz zaman halkımızın tasarruf geleneğinde diyelim ki 1 milyon veya 100 bin dolar karşılığında bir parasını TL’ye döndü, bankaya yatırdı bankadan bununla ilgili net olarak 2024 yılı itibariyle net dolar bazında karşılaştırırsak yüzde 25 hatta biraz üzerinde bir gelir elde etti. Refleks şu olur; ana parayı tekrar devam ettirir diğerini çekerek yeniden bir talep yaratır.

GÖNÜL ALMAK BEDAVA OLMAZ

 Arz seferberliği için, belli yerlerle gönül alma gibi girişimleriniz var mı? 

Gönül kazanmak bedava olmaz. Öncelikle paranın, imkânın ucuzlaması lazım. Veya şunu yapmamız lazım bizim. Belirlediğimiz stratejik gıda ve türevi orada üretimi artıracak bölümlerde seçilmiş bir şekilde nokta atışı teşviklerle, desteklerle tüketim olduğu yerlerde planlama yapmak lazım. Şu yapılacaktır: ‘şu yatarımı yaparsan sana 10 yıl vade 2 yıl ödemesiz’ gibi ancak böyle teşvik ve desteklerle olur. Asıl gösterge budur. Bunun çok kolay bir şekilde olacağını düşünüyorum. Koyarsın oraya destek paketini. Ancak böyle olur. Yatırımcıyı, sanayiciyi, iş insanını siz ancak böyle teşvik edersiniz. Yapacağınız yatırımlar da belli, hangi üretime verilecek destekler de belli. Ne kadar eksik olduğunu zaten görüyorsunuz. Çok kolay yapılabileceğine inanıyorum. 

Enflasyonla mücadele zamana mı yayıldı? 

Enflasyonla mücadelede parasal güdümde her şey yapılıyor zaten. Eksik ayağı var, bu ayağın bir an önce hayata geçmesinden bahsediyorum. Arza dokunmadığınız, arzı ve üretimi artırmadığınız sürece, malı çoğaltmadığınız sürece enflasyonla mücadele edemezsiniz. 

 Arz artışı gerçekleşene kadar, vatandaş ne yapacak? Yüksek kiralar, gıdalarla nasıl başa çıkacak? 

Arzı artırmak zorundayız. Çok hızlı bir şekilde artırmak zorundayız. Yapılabilir. Enflasyonla gerçekten mücadele edeceksek, enflasyonla mücadelenin gerçek çözümü, sadece ve sadece arzı artırmaktır. Vatandaşın refahını mı artırmak istiyoruz, eğer para dağıtılarak refah artırılsaydı bugün dünyada fakir ülke olmazdı. Herkesin merkez bankası var, herkesin banknot matbaası var. Basarlardı parayı dağıtırlardı ve problem çözülürdü. Öyle değil işte. Siz yumurta sayısını sabit tutup, para miktarını artırdığınızda matematik gayet basit. Enflasyonun asıl sebebi arz eksikliğidir. Talep asla yok olmaz talep sadece ertelenir. Bizim bu vakada ertelenen talebin daha güçlü olarak geri gelme durumu var. Dolayısıyla burada arzı artırıcı yani gıdada konutta devasa bir seferberlik yapmalıyız. En azından konut seferberliğinin başlaması ve projelerin hayata geçmeye başlamasının bile psikolojik sonuçları olur.

“ARZI ARTIRMADIĞINIZ SÜRECE DESTEK DOLARA GİDER”

 Yaşam maliyetine gelirsek, vatandaşlar çok mağdur ve ‘onun için sokağa çok rahat çıkıyor’ diyorlar sizin görüşleriniz nedir? 

Vatandaş çok haklı. Ama çözüm para dağıtarak değil. Emekli maaşı minimum 15 bin TL. Bunu 55 bin yaptığınız zaman bir anlam ifade etmiyor. Alacağı ürünü çoğaltmadığınız sürece vatandaşa hiçbir refah katkısı olmaz. En fazla üç ay içeresinde verdiğiniz para enflasyon olarak geri döner. Üretim ile arzı artırmadığınız sürece, TL olarak yaptığınız tüm desteklerin spekülasyona gitme riski vardır. Kura gitme riski vardır. Talep de patlama riski vardır. Altına gitme riski vardır.

"Sermayeyi vergilendirirsen insan malının hırsızı haline gelir” 

 Türkiye’de yüzde 30-35 arasında kayıt dışı olduğu söyleniyor ama bence kayıt dışı yüzde 50’nin üzerindedir. Yani bu kayıt dışılığında bir kesim var ki onların refahına hiçbir şekilde dokunmuyor, bu kayıt dışının da gücüdür. Türkiye’de ekonomi ile ilgili çalkantıların olduğu bankacılık, faiz, finansta sıkıntıların olduğu dönemde kayıt dışı devreye girer. Enflasyon muhasebesini uygulamadığınız zaman şöyle olur: tekstilciden örnek vereyim. Yılbaşında 100 ton ipliği vardır. 100 ton iplik 2 milyon yapıyordur. Yılsonunda 100 ton iplik 3 milyon yapar. Defter kayıtlarına göre dersiniz ki; ‘sen bir milyon kar ettin gel bunun vergisini ver.’ Şu demek; 100 ton ipliğin 20 tonunu ver bana. Bu sermayenin vergilendirmesi olduğun için de insanlar kendi malının hırsızı haline gelir.

Ekonomide nasıl bir dönüşüm öngörüyorsunuz? 

Onun çalışmalarını yapmıştık biz, TÜSİAD’la ve başka yerlerle. Reform paketi olarak da sistemin rahatlaması üretim seferberliğinin başlaması, faizlerin düşmesi. Şimdi faiz yüksekken ben iş insanıyım. Faizlerin bu kadar yüksek olduğu bir dönemde, işletme sermayesine ihtiyacımın olmadığını ve kendi paramın bulunduğunu varsayalım. Ben o parayla yatırım yapmam. Ben o parayla üretim yapmam. Basiretli bir tüccar tanımım kanunda da var: ‘basiretli bir tüccar olarak davranmam lazım ki diye başlar.’ Ben o parayı faizler bu kadar yüksekken faize yatırırım. (faizde param yok bu arada) Bir genelleme yapıyorum. Faizler yüzde 30’un altına gelirse o zaman insanlar parasını , ‘ya boş ver faizi der’ üretime yatırır. Yeni yatırımlar yapar. Ticaret canlanmaya başlar. Ticaret canlanmaya başladığında her talep kendi arzını yaratır.

TÜSİAD'dakiler bizim dostumuz

Ziyaretinizde TÜSİAD’ın gönlünü aldınız mı? 

Bizim dostumuz arkadaşımız onlar. Aynı iş dünyasının temsilcileriyiz. Bireysel bir ziyaretti. Diğer taraftan şuna asla müsaade etmem. Böyle insanların birbirlerine, ‘vay hain, bilmem ne’ böyle şeyleri sevmiyorum. İnsanların solcu, dindar, ateist vs. olmaları hiç umurumda değil. Benim umurumda olan tek şey var; benim devletimle benim vatanımla, benim bayrağımla ülkemle milletimle kavgası yoksa başımın üzerinde yeri vardır. Bu vatanla, ülkeyle milletle bayrakla karnı ağrımıyorsa kabulümdür.