2003'ten sonra doları- Irak dinarı para yapısı tamamen ABD Merkez Bankası'nın denetimi altına girdi. ABD'den dolar girişi yapabilmek için Irak hükümetinin dolar kullanmayı planladığı durumları Amerikan tarafına bildirmesi gerekiyor.

 Irak'ın 1990 yılında Kuveyt'e saldırmasının ardından Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Irak ekonomisinin tamamen bu konseyin beş daimi üyesi Amerika, İngiltere, Çin, Sovyetler Birliği ve Fransa’nın denetimi altına girmesi için gıda karşılığı petrol programını onayladı.

Bu programın 2003 yılında sona ermesi, Amerikalıların, Kuveyt gibi Irak Baas rejiminden etkilenen ülkelere olan borçlarını ve zararlarını kendi denetimleri altında kapatmak için bu programı kötüye kullanmalarına yol açmıştır. Böylece Irak Merkez Bankası, Irak ekonomisini ve Irak petrolünün satışını tamamen Amerikan hükümetinin tekeline almak amacıyla ABD Merkez Bankası'na bağlandı.

Şu anda Irak'ın toplam iç ve dış borcu 83 milyar dolar. Irak hükümetinin yaptığı tahmin ve hesaplamalara göre 1990-2003 yıllarına ait tüm borçlar 2028 yılında kapatılacak. Irak Baas rejiminin dış borçları meselesi çözülmediği sürece bu ülkenin ekonomisi adeta Amerikan hükümetinin rehinesi olarak kalacak.

Irak'ın milli ekonomisi ABD Merkez Bankası politikalarının prangasında

2003 yılından sonra Irak dinarı ve dolarının para birimi yapısı tamamen ABD Merkez Bankası'nın denetimi altına girmiştir. ABD'den dolar ithal edebilmek için Irak hükümetinin dolar kullanmayı planladığı durumları Amerikan tarafına bildirmesi gerekiyor. Pratikte aynı sorun, Baas rejiminin yıkılmasından sonraki yıllarda Irak ile İran arasındaki ekonomik ilişkileri de etkilemiştir. Bunun sonucunda Tahran ile Bağdat arasındaki ticari ilişkileri yakından izleyen ABD Hazine Bakanlığı, uzun yıllar boyunca çeşitli bahanelerle Irak bankalarını hedef almaya çalıştı.

Örneğin Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani'nin Amerika ziyareti öncesinde, Amerika'nın Irak hükümeti üzerindeki baskısından dolayı Irak dinarının fiyatı dalgalanmalar yaşadı. Öyle ki ABD dolarının Irak dinarı karşısında değeri yüzde 100'e yakın bir artış gösteriyordu.

Geçtiğimiz günlerde ekonomi uzmanı ve Irak'ın Geleceği Enstitüsü Başkanı Manar el-Ubeydi, bir Irak kanalı ile yaptığı görüşmede; Irak ile ABD arasındaki ekonomik ilişkilerden doğrudan etkilenen İran ile Irak arasındaki ekonomik ilişkilerde var olan aksaklıkların çözülmesi için perde arkasında etkili olan uzmanların neden bir girişimde bulunmadıklarına dair eleştirilerini yöneltti.

Bu uzman Irak hükümetinin, İran'ın elektrik ve gaz alanındaki taleplerini karşılayacak bir mekanizma sağlama konusundaki yetersizliğini kabul edilemez bulurken, Tahran ile Bağdat arasındaki ilişkilerde uzun zamandır devam eden bu sorunun sona ermesini talep etti.

Irak hükümetinin döviz kurları üzerindeki denetiminin azaltılması, Amerikalıların Irak'tan dolar çıkışını bahane ederek 18 Irak bankasını hedef alarak yaptırıma uğratmasına yol açtı. Ayrıca Irak Başbakanının bazı anlaşmalar imzaladığı Washington ziyaretinin ardından dinarın ABD doları karşısında değeri arttı. Bu, Irak dinarının değerinin ABD dolarına ne kadar bağlı olduğunun açık göstergesi.