Uzman psikologdan ebeveynlere: Ergenlikte sağlıklı iletişim için altın tavsiyeler

Klinik Psikolog ve Aile Danışmanı Şeyma Önür, ergenlik dönemindeki çocuklarla sağlıklı iletişim kurmanın yollarına dair önemli bilgiler verdi.

Ergenleri, ne çocuk ne de yetişkin olarak tanımlayan Önür, bu dönemin bir "ara form" olduğunu ve ailelerin dengeyi iyi kurması gerektiğini vurguladı.

Ebeveynlere çocuklarına sevgi verirken onları çocuk gibi hissettirmeleri, iletişim kurarken ise yetişkin gibi yaklaşmaları gerektiğini belirten Önür, "Çatışmalar büyümek için bir fırsattır" diyerek aile içi sorunlardan kaçmamak gerektiğini ifade etti.

Önür, ergenlikte madde bağımlılığı gibi risklere karşı çocuklarla duygusal bağın korunmasının önemine dikkat çekerek, her gün birlikte yemek yemek, göz teması kurmak ve kısa ama etkili iletişim kurmak gibi somut önerilerde bulundu. Ayrıca, çocukların "hayır" diyebilen bireyler olabilmesi için küçük yaşlardan itibaren sorumluluk verilmesi gerektiğini de ekledi.

Klinik Psikolog ve Aile Danışmanı Şeyma Önür

"Tıpkı devekuşu gibiler"

Ergenlik dönemindeki çocukların davranışlarını devekuşuna benzeten Şeyma Önür, "Ergenler, tıpkı devekuşu gibi... Ne çocuklar ne de yetişkinler. Bu nedenle onlara nasıl yaklaşılacağı aileler için kafa karıştırıcı olabiliyor. Devekuşları sorunla karşılaştıklarında kafalarını kuma gömerler. Ergenler de yaklaşan sınavlar gibi büyük stresler karşısında bazen aynı şekilde davranıyor; sanki hiçbir şey yokmuş gibi." dedi.

"Denge kurmak çok önemli"

Ailelere ergen çocuklarına yaklaşırken dengeyi iyi kurmaları gerektiğini vurgulayan Önür, "Aileler, ergen çocuklarına karşı sevgiyi verirken çocuk gibi davranmak ama konuşurken, iletişim kurarken onlara yetişkin olduklarını fark ettirmelidir. Onları nazik bir denge olarak düşünün. Bu terazi şaştığı zaman bu sefer daha büyük bir sıkıntı yaşamaya başlıyoruz. Aileler, çocuklarının ergenlik döneminde birçok problemle karşılaşabiliyor. Ama eğer siz taşları yerinde ve sağlam koyduysanız o çocuk sizin vermiş olduğunuz taşlarla bir kişilik oluşturacaktır." diye konuştu.

"Çatışma, büyümenin bir parçasıdır"

Çatışmaların büyüme sürecinin doğal bir parçası olduğuna dikkat çeken Önür, ebeveynlerin bu süreçte çocuklarına alan tanımaları gerektiğini belirtti ve ekledi:

"Çatışmalar büyümek için bir fırsattır. Çocuğunuza fırsat vermelisiniz. Ama fırsat verirken aralara siyah taşlar karışıyor mu diye bakmak gerekiyor. Özellikle gördüğümüz sıkıntı şu ki; Ergenlerde uyuşturucu, madde bağımlılığı gibi günümüzde birçok farklı problem yaşıyoruz. O yüzden çocuklarımızla bağlantı kurmak çok önemlidir. Aramızda görülmeyen sevgi bağları var gibi düşünün ve eğer bu bağı biz çocuğumuzla kurmaya devam etmezsek, o bağı arkadaşlarıyla kuracak. Bu sefer arkadaşlarıyla oluşan bağda onları nasıl koruyacağımızı bilemeyiz."

"Çocuklarınızın gözlerine bakın ve iletişim kurun"

Aile içi iletişimin güçlendirilmesi için pratik önerilerde bulunan Önür, "Ailelere tavsiyem, en azından her akşam çocuklarımızla yemekte birlikte olalım. Yemekte otururken çocuklarınızın gözlerine bakın. Gözler çok şeyi anlatır. Duyguları, madde bağımlılığı varsa bunu anlayabilirsiniz. Birkaç dakika bile olsa onlarla iletişim kurmalıyız. Bu sefer çocukla o bağı kurmuş oluyoruz. Baktık ki iletişim kurmakta zorlanıyoruz bu sefer görünmez el metaforu getirin. Bu teyze, amca, hala olabilir. Çocuğun sevdiği birisi olsun. Siz iletişim kuramıyorsanız onlardan yardım isteyin." ifadelerini kullandı.

"Sınırları net çizmelisiniz"

Ergen çocuklara sınır koyarken aşırı baskıcı ya da tamamen serbest bırakıcı olmamak gerektiğini belirten Önür, çocukları bir civcive benzetti: "Çocukları dinlemek, onlarla temas kurmak önemlidir. Sınırları net çizmelisiniz. Bu sınırları netleştirip onlara alan tanımalıyız. Civciv gibi düşünün, çocuğu çok sıkarsanız canı yoktur civcivin, çok açarsanız da kaçar. Kaçmaması için o bağı koruyarak iletişim kurmak kıymetlidir. Önemli olan sağlam bir şekilde temelleri oturtmaktır."

"Hayır diyebilen çocuk yetiştirmek önemlidir"

"Çocuklara, çocukluktan itibaren alan tanıdığımızda, çocuk bize hayır dediğimizde onunla kavga etmediğimizde ve ona alan açtığımızda dışarda arkadaşları sigara teklif ettiğinde onlara hayır demeyi daha kolay öğrenecek." diyen Önür, "Ama biz hayır demeyi bilmeyen ve sadece uyumlanmaya çalışan bir çocuk yetiştirdiğimizde dışardaki en ufak tehlikede kendi kimliğini oluşturamadığı için diğer arkadaşlara daha çabuk uyum sağlayacak. Çocukla iletişim kurarken onunda sınırlarına, özeline saygı duymalıyız ve bunu ona hissettirmeliyiz. Çocuğa özgüveni vermeliyiz." dedi.

"Temel sağlamsa sorun az olur"

Çocuklara küçük yaştan itibaren sorumluluk verilmesi gerektiğini belirten Önür, "Çocukları tekdir ettiğimizde ve geri bildirim verdiğimizde çocuk bu noktada özgüvenli olur. Bu sefer dışarda ona gelen davranışlara karşı kendini ispatlamaya gerek duymayacak. Bu adım adım olan bir şey. Temeli ne kadar sağlam oturtursak ergenlikte de o kadar az sorun yaşarız." diye konuştu.

"Eleştirmeden dinleyin"

Son olarak, ergenlik döneminde çocukların ebeveynleriyle kurdukları iletişimin niteliğine değinen Önür, şunları söyledi:

"Bir sorun olduğunda çocuklarımızı eleştirmeden dinmeliyiz. Çocuk sizinle iletişim kurarken eğer onu eleştirmeye başlarsanız ikinciye size gelmez. Önce dinlemek, anlamak ve sonra çözüm istiyorsa birlikte beyin fırtınası yapmak önemlidir. Çocuklarınızla her gün sadece bir, iki dakika konuşmanız yeterlidir. Önemli olan verimli, etkili ve kısa konuşmaktır." (İLKHA)