Uzman Klinik Psikolog İlhan: Toplumda dijital zehirlenme mevcut ve bu zehirlenme devam ediyor

Uzman Klinik Psikolog Mustafa İlhan, İLKHA mikrofonuna günümüzün en yaygın sorunlarından biri olan aşırı teknoloji kullanımının bağımlılık boyutunu ve bunun oluşturduğu  "dijital zehirlenme" etkisi hakkında önemli açıklamalarda bulundu.

Ekranların yüz yüze iletişimi kopardığını ve duygusal bağları zayıflattığını belirten İlhan, ebeveynlerin rol model olması ve muhakkak ahlaklı bireylerin yetiştirmesi gerektiğini vurguladı.

İlhan, teknoloji bağımlılığı sadece çocuklarda değil, yetişkinlerde de artmasının temel nedenine değinerek "Temel neden, teknolojinin beynin ödül sistemini (dopamin salgısını) aşırı uyararak bağımlılık döngüsü oluşturmasıdır. Sosyal medya beğenileri, oyun başarıları veya anlık bildirimler, gerçek hayattaki zevklerden daha hızlı ve kolay ödül verir. Yetişkinlerde stres, yalnızlık, iş baskısı veya FOMO (bir şeyi kaçırma korkusu) gibi faktörler bu kaçışı artırır. Pandemi gibi dönemler de dijital araçları zorunlu hale getirerek bağımlılığı tetiklemiştir." dedi.

"Aynı evde herkes telefonla meşgulken tartışmalar artar ve bireyler yalnız hisseder"

İlhan, aynı evde bütün bireylerin telefonla yaşaması sonucu açılan risk yollarına dikkat çekerek, "Ekranlar, yüz yüze iletişimi koparır ve duygusal bağları zayıflatır. Aynı evde herkes telefonla meşgulken empati azalır, tartışmalar artar ve bireyler yalnız hisseder. Çocuklar ebeveynlerinin davranışını taklit eder; bu da sosyal beceri kaybına, duygusal uzaklaşmaya ve aile içi çatışmalara yol açar. Uzun vadede aile bağları zayıflar, yalnızlık ve depresyon riski yükselir." ifadelerini aktardı.

Dijital zehirlenmenin psikolojik etkilerini açıklayan İlhan "Dijital zehirlenme, aşırı ekran maruziyetinin beyin ve ruh sağlığını yavaşça zehirlemesi anlamına gelir. Psikolojik etkileri arasında anksiyete, depresyon, uyku bozuklukları, dikkat dağınıklığı, düşük özsaygı ve sosyal izolasyon yer alır. Sürekli bağlantı hali, gerçek hayattan kopuşa ve FOMO'ya neden olur. Beyin, hızlı dopamin akışına alışınca normal zevkler yetersiz kalır; bu da kaygı ve huzursuzluk yaratır." şeklinde ifade etti.

"Teknolojiyi tümden yasaklamak yerine dengeli kullanım ve farkındalıkla yönetmek en etkili yoldur"

Bir bireyin teknoloji bağımlısı olduğu en net belirtileri aktaran İlhan, şu ifadelere yer verdi:

Bir bireyin teknoloji bağımlısı olduğu en net belirtileri, zamanın geçtiğini fark etmeme (saatlerce ekran başında olmak), ekranı bırakınca sinirlilik, anksiyete veya yoksunluk hissi, sosyal ilişkilerde azalma, yalnızlık, uyku, yemek ve sorumlulukları ihmal etme, fiziksel şikayetler (boyun ağrısı, göz yorgunluğu), gerçek hayattan kaçma eğilimi… Aileler çocuklarını ekranla susturmak yerine hangi sağlıklı yöntemleri kullanabilir? Ekranı susturucu olarak kullanmak yerine; birlikte kitap okuma, oyun oynama veya yemek hazırlama, doğa yürüyüşleri, spor ve yaratıcı aktiviteler (resim, müzik), ekran süresi kuralları koyun (örneğin, yemekte telefon yok), ebeveyn olarak rol model olun; kendi ekran kullanımı sınırlandırılmalıdır. Bununla birlikte duygusal ihtiyaçları konuşarak karşılanmalı ve çocukla kaliteli zaman geçirilmelidir. Teknolojiyi tamamen yasaklamak yerine dengeli kullanım ve farkındalıkla yönetmek en etkili yoldur." şeklinde belirtti.

Son olarak ahlaklı bireylerin yetiştirilmesi gerektiğini ifade eden İlhan "Malum olduğu üzere toplumda dijital zehirlenme mevcut ve bu zehirlenme devam ediyor. Bu zehirlenmeyi en aza indirebilmek için ailelerin çocuklarına rol model olması lazım. Evde, dışarıda çevrede bazı konularda model olabilmeleri lazım. Özellikle ebeveyn evde ahlaklı bireyler yetiştirmeleri elzemdir." dedi. (İLKHA)