Bu hafta yayınlanan rapora göre Pekin, Uygurlara yönelik zulmü,  kitlesel keyfi tutuklamalar programından, bireyleri hapsetmek için sahte bir yasal dayanak bulduğu bir programa dönüştürürken, Çin mahkemeleri Doğu Türkistan sakinlerini toplam 4,4 milyon yıl hapse mahkum ettiği belirtiliyor. 

Yale Macmillan Soykırım Araştırmaları Merkezi’nin raporunda “Baskının bu tür yasallaştırılmış biçimi son derece endişe vericidir – ilkinden daha az yaygın ya da daha az insani değildir” denildi.

“Aslında, tam da yasal meşruiyet perdesinin onu uluslararası denetimden kaçırması ve insan hakları ihlallerini yasallaştırması nedeniyle daha da zararlı olduğu düşünülebilir.”

2010’LARINDA DİKKAT ÇEKMEYE BAŞLAMIŞTI
Uygur karşıtı program 2010’ların sonunda kamuoyunun dikkatine sunuldu ve ABD Dışişleri Bakanlığı’nın 2021 yılında ihlalleri soykırım olarak tanımlamasıyla sonuçlandı. O zamandan bu yana Pekin, Doğu Türkistan üzerindeki yönetimine ilişkin yabancı algıları yeniden şekillendirmeye çalıştığı için uluslararası inceleme gecikti.

Camilerin yıkılması ya da Çinlilerinin girebileceği bar ve pavyona dönüştürülmesine yönelik kampanyaların tamamlanması ve bölge şehirlerini turizm merkezlerine dönüştürmeye yönelik diğer çabalarla birlikte Pekin, bölgeye gelen ziyaretçileri memnuniyetle karşıladı. Partinin kitlesel gözaltılara yasal meşruiyet algısı kazandırmaya yönelik daha geniş kapsamlı çabası da bu revizyonun bir parçası.

4,4 milyon tahminine ulaşmak için, masum Uygur türklerinin kamplardan serbest bırakılması için kampanya yürüten insan hakları avukatları ve araştırmacılar, Çin kolluk kuvvetlerinin sızdırılan belgeleri de dahil olmak üzere çeşitli kaynaklardan 62.000’den fazla belirli mağdura ilişkin bilgileri bir araya getiren bir girişim olan Doğu Türkistan Mağdurları Veritabanı’ndaki verilere başvurdu.

13.000 VAKA İNCELENDİ 
Hapis cezası verilen 13.000 vakayı inceleyen araştırmacılar, ortalama cezanın 8,8 yıl olduğunu tespit ettikten sonra bu sayıyı sözde Xinjiang Yüksek Halk Savcılığı’nın 2017’den 2021’e kadar kovuşturduğunu söylediği 540.000 kişiyle çarptı.

Rapor, Doğu Türkistan mağdurları veri setinin cezaevi programının gerçek boyutunun sadece bir kısmını yansıttığını ve “gerçek rakamların çok daha önemli olduğunu” söylüyor. Ayrıca, Çinli yetkililer ülkenin diğer bölgelerindeki adli sicil kayıtlarını kamuya açıklarken, Doğu Türkistan’daki davaların neredeyse yüzde 90’ının kayıtlarının kamuya açık olmadığı belirtildi.

Uygurlara yönelik zulmün diğer yönleri gibi bu da Pekin’in bir halkı ortadan kaldırma çabasını ilerletiyor. Rapor, “Uygur nüfusunun topluluklarını sürdürmeleri engellenmeye devam ederse, tam etnik etkisizleştirmenin gerçekleşmesi ve hasarın geri döndürülemez olması sadece bir zaman meselesidir” sonucuna varıyor.