Uluslararası Af Örgütü, Çin’in İlham Tohti’yi hapse atması ve işkence yapması nedeniyle kınadı .Uluslararası Af Örgütü yaptığı açıklamada, uluslararası bir insan hakları izleme örgütünün Salı günü Çin yetkililerine, ünlü Uygur aktivist ve entelektüel İlham Tohti’nin yasadışı bir şekilde hapsedilmesi ve daha fazla işkence görmesi nedeniyle çağrıda bulunduğunu belirtti. 

Tohti, Çin’deki Uygurlar ve Çinliler arasında karşılıklı anlayış ve diyaloğu, Çin ana yasasında belirlendiği üzere Özerklik haklarının tam anlamıyla uygulanmasını savunuyordu. 

Uluslararası Af Örgütü tarafından yapılan aynı açıklamada, Çin ile Uygurlar arasındaki sorunu çözmeye yönelik tüm girişimlerin asılsız “bölücülük” suçlamalarıyla müebbet hapis cezalarıyla karşı karşıya kaldığı belirtildi. 

ÇİN ANA YASASINI İHLAL EDİYOR!
Uluslararası Af Örgütü açıklamada, “Ünlü bir Uygur entelektüeli olan İlham Tohti, son on yılını barışçıl savunuculuğu nedeniyle haksız yere hapiste geçirdi. Uygurlar ve Çinlileri arasında karşılıklı anlayış ve diyalog, Çin anayasasında belirlenen “Özerklik” haklarının Doğu Türkistan halkına verilmesi ve ana yasanın tam anlamıyla uygulanması için yaptığı amansız çağrılar, asılsız “bölücülük” suçlamalarıyla ömür boyu hapis cezasıyla karşılandı.” dedi. 

Açıklamada ayrıca “İlham Tohti’ye yönelik suçlamalar, sözde “Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi’nde” (Soğu Türkistan’da) Uygurların karşı karşıya kaldığı sistematik ayrımcılığı açıklayan yazıları ve öğretilerinden kaynaklanmaktadır. Adil ve şeffaf olmayan bir yargılamanın ardından 23 Eylül 2014 tarihinde verilen müebbet hapis cezası, Tohti’nin haklarının açık bir ihlalidir.

Tutukluluğu süresince Tohti’nin, bilek ve ayak bileklerine pranga vurulması, uzun süreli hücre hapsi, yeterli tıbbi bakım ve gıdadan mahrum bırakılma ve siyasi telkinler de dâhil olmak üzere işkence ve kötü muameleye maruz kaldığı bildirilmektedir.” 

Açıklamada İlham Tohti’nin hapsedilmesinin korkunç olduğu ve insan hakları savunuculuğunun şiddet içermeyen biçimlerinin bastırılmasına yönelik bir işaret olduğu belirtildi. 

Açıklamada ayrıca Tohti’nin davasının Çin hükümetinin Uygurlar, Kazaklar ve diğer etnik gruplar üzerindeki kitlesel keyfi gözaltılar, zorla asimilasyon politikaları ve insanlığa karşı işlenen suçlar da dahil olmak üzere daha geniş çaplı baskılarına örnek teşkil ettiği belirtildi. 

Uluslararası Af Örgütü açıklamasında İlham Tohti’nin çabaları takdir edilirken, yaklaşımının anlayış ve işbirliğine yönelik bir yol sunduğu ve barış içinde bir arada yaşamayı teşvik ettiği belirtildi. Tohti’nin özgürlüğünün Çin’de insan hakları ve adaletin ilerletilmesi için çok önemli bir adım olacağı ifade edilirken, Tohti’nin devam eden tutukluluğunun Çin’de yaşayan Uygurlar, Kazaklar ve diğer Türki Müslüman grupların karşı karşıya kaldığı insan hakları krizinin çarpıcı bir hatırlatıcısı olduğu vurgulandı.