Trump'ın Gazzelileri Mısır ve Ürdün'e sürme önerisi daha önceki politikalarıyla uyuşuyor ancak ABD'nin iki devletli çözüm için sözde ısrarıyla da derinden çelişiyor. İsrailli aşırılıkçıları çoşturan Beyaz Saray teklifi, Gazze'nin sistematik yıkımıyla başlatılan planın bir devamı niteliğinde.

Donald Trump'ın Filistinlileri “tamamen yıkılmış” Gazze'den Ürdün ve Mısır'a doğru kendi tabiriyle “temizleme” fikri Batı Asya'nın bir numaralı gündem maddesi. ABD Başkanı Gazzelilerin bir kısmının geçici bir kısmının kalıcı olarak nakledilmesini öngören vizyonunu cumartesi günü sunmuştu. Trump'ın bu sözde ihtiyaçtan bahsetmesi, Binyamin Netanyahu'nun desteklediği, imha savaşı ve sistematik yıkımıyla önünü açtığı yeni Orta Doğu projesinin devamı niteliğinde.

Bu bakış açısı ayrıca Trump'ın çeşitli anlaşmalar dayattığı, kimisinin red kimisininse kabul edildiği ilk döneminden bu yana Arap-İsrail çatışmasına yönelik benimsediği başkenti Kudüs'e taşımak, işgal alındaki Batı Şeria'nın İsrail tarafından kısmen ilhakını tanımak gibi yaklaşımlarla da uyumlu. Aslına bakılırsa bugüne kadar ki tüm ABD yönetimleri tarafından izlenen yolun bir devamı niteliğinde.

FİLİSTİN CEPHESİ

HAMAS Siyasi Büro Üyesi Bassem Naim konuya ilişkin olarak yaptığı açıklamada, "Onlarca yıldır yerinden etme ve alternatif vatanlar kurma planlarını nasıl engellediyse halkımız bu tür projeleri de engelleyecek." dedi. Filistin İslami Cihat da Trump'ın bu fikrini kınayarak, bunun "savaş suçlarını teşvik etmek" anlamına geldiğini söyledi. Mahmud Abbas liderliğindeki Filistin Yönetimi de halkın bölge dışına taşınmasına yönelik "her türlü projeyi" kınadı.

'HEMEN TEŞVİK EDİP UYGULANMALI'

Öneriyi Gazze'de 15 ay süren imha savaşında İsrail'in “elde ettiği başarıların mantıklı” bir devamı olarak pazarlayan Trump'ın hızı Tel Aviv'deki aşırılıkçılarda büyük sevinç yarattı. Gazze'deki ateşkes anlaşması nedeniyle hükümeti düşürme tehditleri savuran Dini Siyonizm Partisi lideri ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, İsrail Kanal 12'ye şunları söyledi:

"Gazze nüfusunun çoğunluğunun, İsrail Devleti'ni yıkma özlemini korumak için 76 yıl boyunca zor koşullarda zorla tutulduğu bir dönemden sonra onlara yeni, daha iyi yaşamlar sürebilecekleri başka yerler bulmalarına yardımcı olma fikri mükemmel bir fikir. Yıllardır politikacılar toprağı bölüp Filistin Devleti kurmak gibi pratik olmayan çözümler önerdi. Sadece alışılmışın dışında düşünme kabiliyeti ve yeni çözümler barış ve güvenliği getirecektir. Bunun en kısa sürede uygulanması için Başbakan ve Kabine ile birlikte bir operasyonel plan geliştireceğim."

Ateşkes anlaşmasını “yenilgi” olarak gördüğü için Güvenlik Bakanlığı görevinden istifa edip koalisyondan çekilen bir diğer aşırılıkçı Yahudi Gücü Partisi Başkanı İtamar Ben Gvir, Trump'ı “girişiminden dolayı kutladı.” ve tam desteğini açıkladı. Fanatik siyasetçi sözlerini şöyle sürdürdü:

"Geçen yıl boyunca, gönüllü göçü teşvik etmek için defalarca çağrıda bulunduk. Bence dünyanın en büyük gücünün başkanı bu fikri ortaya attığında, İsrail hükümeti göçü teşvik etmeyi hemen uygulamalı."

KAHİRE VE AMMAN BASKI ALTINDA

Mısır ve Ürdün öneriyi reddetse de Beyaz Saray'ın dayatmalarına boyun eğmeleri için siyasi ve ekonomik baskıya maruz kalmaları bekleniyor. Trump, Ürdün Kralı II. Abdullah ile Gazze sakinlerinin komşu ülkelere nakledilmesi olasılığı hakkında konuştuğunu, Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah el-Sisi ile de görüşmeyi planladığını belirtti.

II. Abdullah ile yaptığı görüşmenin verimli olduğunu belirten ABD Başkanı şunları söyledi:

"Kral Abdullah benim bir dostum ve çok iyi anlaşıyoruz. Yıllar boyunca onunla çok iyi anlaştım. Milyonlarca Filistinliye ev sahipliği yaparak ve bu durumu çok insani bir şekilde ele alarak harika bir iş çıkardı. Kendisini bunun için takdir ediyorum. Mısır'ın da Ürdün'ün de kabul etmesini umuyorum. Bir buçuk milyon kişiden bahsediyoruz... Bu belki geçici veya uzun vadeli bir çözümdür."

DAMADIN GAZZE PROJELERİ

Trump'ın ilk döneminde Arap-İsrail dosyasını elinde tutan Yahudi damadı Jared Kushner, Gazze'ye yönelik saldırının başlangıcında bölgeyle alakalı bazı fikirlerini dile getirmişti. Geçen Mart ayında, "Gazze farklı bir şekilde yeniden inşa edilmeli. Heyecan verici bir yer. Deniz kenarında harika bir konum. En iyi hava, her şey güzel. Orada güzel şeyler yapabilirsiniz.” demişti. İsrail'in Filistin direnişini "temizlemek" için çalışırken sivilleri sınır dışı ederek Negev Çölü'ne veya Mısır'a nakletmesi gerektiğini de söyleyen Kushner sözlerini şöyle sürdürmüştü:

"Bu oldukça talihsiz bir durum. Ben İsrail olsaydım, insanları oradan çıkarmak ve sonra Gazze'yi temizlemek için elimden geleni yapardım.”

İKİ DEVLETLİ ÇÖZÜM MASALI

Trump yine Yahudi olan Steve Witkoff'u Orta Doğu Temsilcisi olarak atadı. ABD Başkanı, ilk döneminde başlattığı Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn ile İsrail'in ilişkilerini normalleştirmeyi öngören İbrahim Anlaşmaları'nı genişleterek sürdürmek istiyor. Bu noktadaki ilk hedef Suudi Arabistan. Ancak Riyad, Tel Aviv ile ilişkileri normalleştirmeyi Filistin Devleti'nin tanınması koşuluna bağlıyor. Bu noktada Trump'ın Filistinlileri sürme planı ABD'nin uzun yıllardır dile getirdiği ama uygulamaya geçirmek için hiçbir şey yapmadığı iki devletli çözüm fikriyle de kökten çelişiyor.

Sisi savaş sırasında Filistinlilerin Gazze'den Mısır'a sürüldüğü takdirde iki devletli çözümü tartışmanın bir anlamı olmayacağı uyarısında bulunmuştu: “Toprak var olacak ama insanlar olmayacak.” II. Abdullah rejimi ise bunu bir “kırmızı çizgi” olarak değerlendirerek işgal altındaki toprakların dışında, başta Lübnan ve Ürdün olmak üzere bir dizi Arap ülkesine dağılmış yaklaşık 5,9 milyon Filistinli mültecinin bulunduğuna dikkat çekmişti.

Arap diyasporası harekete geçti

Son seçimlerde Arap ve Müslüman Amerikalılar arasında Donald Trump'a oy vermeleri için lobi faaliyeti yürüten Arap Amerikalılar Derneği Başkanı Bişara Bahbah bahsi geçen öneriye sert bir dille karşı çıktı. Bahbah pazartesi günü şu açıklamada bulundu:

"Başkan'ın, Gazze'deki Filistinlilerin zorla da olsa Mısır veya Ürdün'e taşınması önerisini kesinlikle reddediyoruz. Filistinlilerin şu anda ihtiyaç duyduğu şey ateşkesin devam etmesi, daha fazla yardım, yeniden yapılanma planı ve Filistin Yönetimi'nin Gazze'yi devralmasıdır.

'NE UMDUK NE BULDUK'

"Filistinlilerin kaderiyle ilgili çılgın iddialara veya açıklamalara ihtiyacımız yok. İsrail-Filistin sorununun tek çözümü iki devletli bir çözümdür. Nokta. Biz Arap Amerikalılar olarak Trump'a oy verirken bunun için oy vermedik. Bize savaşların sonunu, tüm taraflar için tatmin edici olan Orta Doğu'da kalıcı bir barışı vaat etti."

Bahbah, örgütünün Trump'ın seçilmesinde merkezi bir rol oynadığını ve 3,8 milyon Arap Amerikalının görüşlerinin çoğunluğunu temsil ettiğini söyledi.