Rusya'da göçmenlere yönelik yasaların sıkılaştırılmasının ardından Azerbaycan'a dönenler var. Azerbaycan'ın kara sınırlarının kapatılması süreci sınırlasa da son aylarda ülkeye geri dönenlerin sayısında artış yaşandı. Bazı uzmanlar, Azerbaycanlıların ülkeye kitlesel göçünün bazı ekonomik sorunları da beraberinde getirebileceğini ileri sürüyor. Azpolitika.info, Rusya'daki Azerbaycanlılara atıfta bulunarak, rublenin değer kaybetmesinin bu ülkede çalışan Azerbaycanlılar için büyük sorun yarattığını yazıyor. Bu nedenle çok sayıda Azerbaycanlı ülkelerine geri döndü, bir kısmı da önümüzdeki aylarda geri dönecek. Çünkü çalışmak karlı değil, eskisi gibi iş ve ticaret yok. Şu anda 1.000 ruble 15-16 manat ediyor. Perakende ticaretle uğraşan bir kişinin patenti ödemek, kirayı ödemek, burada yaşamak ve parayı memlekete göndermek için ayda ne kadar kazanması gerekir? Aylık en az 2.000 manat net gelir olmadan 300-400 manatı evinize göndermeniz mümkün değildir.  

"Böylece yüzbinlerce Azerbaycanlı yavaş yavaş ülkenin kapalı kapılarını çalmaya başlıyor." Onlar vatanlarına, ailelerinin yanına dönüp hayatlarına devam etmeyi umuyorlar. Peki sınır bariyerini geçseler bile Azerbaycan'da onları kabul edip en azından bir miktar geçimlerini sağlayacak imkânlar var mı? Rusya'da çalışanların büyük çoğunluğunun bölge sakinleri olduğunu göz önünde bulunduralım. İnternet sitesinde, "Azerbaycan'ın bölgelerinden insanlar işsizlik nedeniyle hızla başkente akın ediyor" ifadeleri yer aldı. Bu arada ABD Göçmenlik Ajansı, sınır dışı edilme tehlikesiyle karşı karşıya olan yaklaşık bir buçuk milyon göçmenin yer aldığı bir liste yayınladı. Sınır dışı kararı verilenler arasında 709 Azerbaycan vatandaşı da bulunuyor. Listede 3 bin 518 Rusya, bin 862 Ukrayna, 2 bin 808 Ermenistan ve 709 Azerbaycan vatandaşı yer alıyor.

Azerbaycanlıların ülkeye kitlesel olarak göç etmesi bazı ekonomik sorunları da beraberinde getirebilir mi? Azerbaycan'da bunları kabul edip, en azından geçimlerini sağlayacak imkânlar var mı?

 Fikret Yusifov

Eski Maliye Bakanı Fikret Yusifov, Yeni Musavat'a yaptığı açıklamada, Rus hükümetinin göçmenlere yönelik politikasının, Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonraki yıllarda yaşananların bir tekrarı olduğunu belirterek, "Dolayısıyla Rusya'nın 1990'lı yıllarda göçmenlere karşı çok saldırgan bir tutumu vardı. Gelen göçmenler her adımda taciz ediliyor, kayıt yaptırmaları ve çalışma izni almaları zorlaşıyordu. Polis göçmeni her adımda durduruyor, sorguluyor, zaman zaman da işkence gördüğü karakola götürüyordu. Bu durum 2004 yılına kadar devam etti. 2004 yılında Rusya Parlamentosu'nda ülkedeki demografik durum görüşülürken, bağımsızlık yıllarında nüfusun 10 milyona kadar azaldığı ortaya çıktı. Bu konuda alarm verildi ve birkaç gün içinde Rusya'ya gelen göçmenlerin kayıt, çalışma izni ve oturma izni işlemleri önemli ölçüde basitleştirildi. Hatta eski Sovyetler Birliği vatandaşlarına bile doğrudan Rus vatandaşlığı teklif edildi. Bu politika 7-8 yıl içinde meyvesini verdi ve Rus nüfusu, bağımsızlığın ilk dönemindeki nüfusa yakın bir düzeye ulaşabildi. "Rusya'nın bugün göçmenlere yönelik politikası, Sovyetler Birliği'nin dağılmasından 2004'e kadar bu konuda sergilediği politikaya benziyor."

F. Yusifov, bu kez meselenin özünün tamamen farklı olduğunu kaydetti. Rusya şimdi göçmenlere Ukrayna ile savaşına katılmaları için baskı yapıyor: "Göçmenlere Rus vatandaşlığı teklif ediliyor ve savaşa gidiyorlar. Bunu yapmak istemeyenler ise Rusya topraklarından çıkarılıp geri gönderiliyor. Yani Ruslar artık insanlara seçenek sunarak kendi isteklerine ulaşmaya çalışıyorlar. "Ukrayna ile yaklaşık üç yıldır devam eden savaş için işe alınacak insan kaynakları tükeniyor ve Rus hükümeti bu açığı savaşa göçmen alarak doldurmak istiyor."

Uzman ayrıca Rusya'daki demografik durumun bugün oldukça içler acısı olduğunu belirterek, "Hükümetin aldığı tüm önlemlere rağmen Rus kadınları çocuk doğurmak istemiyor." dedi. Rusya'da 2024 yılında 1 milyon 400 bin çocuk doğdu, 1 milyon 663 bin kişi hayatını kaybetti. Doğal azalış ise yılda 260 binin üzerinde. Böyle bir durumda bu boşluğu dolduran göçmenlerin ülkeden çıkarılması, Rusya hükümetini birkaç yıl içinde ciddi demografik sorunlarla karşı karşıya bırakacaktır. Rus yetkililerin, ciddi bir işgücü açığının yaşandığı bir ülkede göçmenlere yönelik bu tutumun ne anlama geldiğini anlamaları gerekirdi. Bugün Rusya'da, özellikle kamu hizmetleri alanında, "kara işlerde" çalışan tek bir Rus görmek mümkün değil. Bu alanda çalışanların çoğunluğunu Orta Asya cumhuriyetlerinden Rusya'ya göç edenler oluşturuyordu. Rusya'dan dönen Azerbaycan vatandaşlarımıza gelince, onlar bizim vatandaşlarımızdır ve buradan Rusya'ya gittiler. İlgili devlet kuruluşlarının da geri dönen vatandaşlara iş imkânı sağlama konusunda çalışmalar yapması gerekiyor. Azerbaycan gerekli adımları atacak potansiyele sahiptir. Genel olarak, hükümetin Azerbaycan bölgelerinde yeni istihdam yaratılması yönünde radikal adımlar atması gerekiyor. Bunun alternatifi yoktur, Azerbaycan sadece Abşeron Yarımadası'ndan ibaret değildir."

Etibar SEYIDAĞA,
“Yeni Musavat”