7 Aralık'ta İran Devrim Muhafızları Ordusu (IRGC), Rusça yayınlanan Telegram kanallarında Azerbaycan'a yönelik tehditlerle dolu bir mesaj yayınladı. SEPAH, Kafkasya'da "kutsal savaş" zamanının geldiğini ilan etti. 

 

Bu tehditler şüphesiz İran'ın Suriye ve Ortadoğu'daki yenilgilerini örtbas etmek için yeni maceralar aradığını gösteriyor. Başta Devrim Muhafızları olmak üzere İran'ın muhafazakar çevreleri Suriye'de ağır yenilgiler aldı ve vekil güçlerini bölgeden çekmek zorunda kaldı. Bu başarısızlıkların arka planına karşı SEPAH'ın Azerbaycan'a karşı yeni bir bilgi savaşı başlattığı açıktır. Yayımlanan bilgilerde, İngiltere'nin MI6 istihbarat servisi başkanı Richard Moore'un Bakü ziyaretinin ardından Azerbaycan'ın, Ermenistan'ın Sunik (Zangezur - ES) bölgesine saldırı hazırlığında olduğu iddia ediliyor. 

Musavat.com'un edindiği bilgiye göre bu iddialar, İran'ın bölgedeki gerilimi artırmak için uydurduğu provokatif bir senaryodan başka bir şey değil. Devrim Muhafızları ve İran'ın muhafazakar çevreleri, dikkatleri utanç verici başarısızlıklarından uzaklaştırmak için bu tür provokasyonlara başvuruyor. SEPAH'ın sadece 15 gün önce Güney Azerbaycan'ın Erdebil vilayetinde Azerbaycan XTF ("Yashma") ile ortak bir askeri tatbikat gerçekleştirmesi ilginçtir. Peki bu tehdidi nasıl anlayacağız? 

Son bir aydır SEPAH'a bağlı ajans ve gazeteler Azerbaycan'a karşı propaganda yapmakla kalmayıp tehditlere de başladı. Böylece İsrail'in İran'a yönelik son saldırısı sonrasında Azerbaycan'ın açıklama yapmadığını belirten Tahran medyası, SEPH'den aldığı talimatla tehdit diline geçti. İlk olarak "Khabarfori" internet sitesi bu konuda kapsamlı bir yazı yayınlayarak Azerbaycan'ı "İsrail'in yanında yer almakla" suçladı. Site biraz daha ileri giderek Zengilan'daki manda çiftliğini yeniden "İsrail askeri üssü" olarak sundu. Bunun üzerine "Seda Sima" TV kanalı uzman Rahimi'nin dilinden Azerbaycan'a tehdit yayınladı. Doğrudan yayında SEPAH generallerinin İsrail'i desteklediği için Azerbaycan'ı cezalandırması gerektiğini söyledi. Azerbaycan karşıtı propagandaya "Pelikan.media" ve ardından "Farhikhtegan" gazeteleri de katıldı. "Farhikhtegan" gazetesi, Azerbaycan'ın İsrail'in İran'a yönelik saldırısını kınamamasının "Azerbaycan'ın İsrail'e teslim olduğunun bir işareti" olduğunu iddia etti. İran'da Azerbaycan'a karşı iki farklı grubun bulunduğunu da belirtmek gerekiyor. Bunlardan en önemlisi SEPAH tarafından yönetiliyor. Bir diğer grup ise ETTELAT bünyesinde faaliyet gösteren bir grup. Bu çerçevede İran hükümeti, yani Pezeşkian hükümeti, Azerbaycan'la ilişkileri mümkün olduğunca güçlendirmeye ve düzenlemeye çalışıyor. Son dönemde Azerbaycan'la ekonomik alanda işbirliği konusuna öncelik vermesi de bunu söylememize sebep oluyor. Ancak İran'da yönetimin başkanda değil, SEPAH'ta ve dini liderde olması Pezeshkian'ın gerekli sonuçları almasına izin vermiyor.

Ramil Memmedli

Askeri uzman Ramil Memmedli "Yeni Müsavat"a, SEPAH'a yakın Telegram kanallarının tehdidinin ilişkileri bozmayı amaçlayan yersiz bir provokasyon olduğunu söyledi. Ona göre ikili ilişkilerde bir yumuşama var, özel kuvvetlerin ortak eğitimi de önemli bir aşamaydı: "Bir dönem İran ile Azerbaycan arasında gerilimin olduğu bir dönemde Aras nehri üzerine tampon köprüler atılarak askeri tatbikatlar yapılıyordu. Bize karşı tehdit edici nitelikte suçlamalar yöneltildi. Buna karşılık Türk ve Azerbaycan özel kuvvetleri ortak askeri tatbikatlar düzenledi. Ama tüm gerginlikler geride kaldı ve artık ilişkiler o kadar gelişti ki, İran'la ortak tatbikatlar yürütüyoruz. Böyle bir dönemde SEPAH ile ilgili dolaylı olarak Azerbaycan'a hediyeler yağdıran bilgi kaynaklarının amacı öncelikle resmi Tahran'ın politikasına zarar vermektir."

R. Memmedli, Güney Kafkasya'da savaş değil barış için verimli koşullar görüyor: "Bugün Rusya bir kez daha 3+3 formatı konusunu gündeme getirdi. İran da bu projeye katılıyor. Dolayısıyla bölgede sürdürülebilir barış ve yeni bir ekonomik işbirliği biçimi için geniş fırsat pencereleri açılıyor ve platformlar yaratılıyor. Bölgeyi bu beklenti bekliyorsa nasıl bir savaştan bahsedebiliriz? Bana göre Rusya Kafkasya'da yeni bir cephe açmakla ilgilenmiyor. Müttefiki İran'ın da bunu istememesi gerekiyor. Sadece zaman zaman bu tür aptalca fikirler duyuluyor. SEPAH böyle bir savaş isteseydi Suriye'de direnir ve üslerini kaybetmezdi. Güney Kafkasya savaş değil, ekonomik işbirliği alanı haline gelecektir. Ermenistan bunu zaten çok iyi anladı. Aynı zamanda SEPAH bazı sinyaller veriyor olsa da İran ile Azerbaycan arasında Araz Koridoru konusunda önemli bir süreç yaşanıyor. Böyle bir durumda bölgede kanlı çatışmaların yaşanması hiçbir tarafın çıkarına olamaz. Bu açıdan bakıldığında Azerbaycan ve İran hükümetlerinin yanı sıra askeri liderlerin de iş birliğini genişletmesi ve toplantıları yoğunlaştırması gerekiyor ki bazı iç güç merkezleri bundan faydalanmasın."

Emil SALAMOĞLU