AİHM Ukrayna ve Hollanda tarafından Rusya'nın Ukrayna'daki ayrılıkçı Luhansk ve Donetsk bölgelerinde insan hakları ihlalleri ve MH-17 sefer sayılı uçağın Ukrayna hava sahası üstünde vurulmasıyla ilgili açılan davaların mahkemede ele alınabileceğine hükmetti

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Ukrayna ve Hollanda tarafından Rusya'ın Ukrayna'daki ayrılıkçı Luhansk ve Donetsk bölgelerindeki insan hakları ihlalleri ve MH-17 sefer sayılı uçağın Ukrayna hava sahası üstünde vurulmasıyla ilgili açılan davaların mahkemede ele alınabileceğine hükmetti. Davaların esasına ilişkin hüküm verilmeyen karar, merkezi Strasbourg'da bulunan mahkemenin Rusya'nın ayrılıkçı bölgelerdeki hak ihlallerinden sorumlu tutulabileceğini düşündüğünü gösteriyor. Mahkeme kararında 'Diğer konuların yanısıra Mahkeme, Ukrayna'nın doğusunda ayrılıkçıların elindeki bölgelerin 11 Mayıs 2014'ten en az 26 Ocak 2022'ye kadar Rusya Federasyonu'nun yetkisinde olduğuna karar verdi' denildi. Artık esas aşamasına gelinecek davalarda nihai kararın çıkmasının iki yıl daha alacağı sanılıyor. AİHM'nin kararının Ukrayna devleti tarafından Rusya'ya karşı açılan en az üç davaya ve mahkemenin yetki kararını bekleyen binlerce kişisel davaya daha kapıyı açması bekleniyor. Hollanda Dışişleri Bakanı Wopke Hoekstra, 'Bu Rusya'ya açık bir mesaj' diyerek, mahkemenin davaların görülebilir olduğu kararının önemli bir mihenk taşı olduğunu söyledi. Rusya AİHM'den Haziran ayında çıktığı ve hemfikir olmadığı AİHM kararlarını görmezden geldiği için AİHM kararlarının etkisinin büyük ölçüde politik olması bekleniyor. Mahkeme, Moskova'nın AİHM'den çekilmesinden önce başlamış davalarda yargı yetkisine sahip olduğunu ve Rusya'nın tazminat ödemeye mahkum edilebileceğini, ancak mahkemenin kararlarını dayatamayacağını söylüyor. Mahkemenin Moskova'nın Ukrayna'daki Rus yanlısı güçleri kontrol ettiği sonucuna varması, Hollanda mahkemesinin geçen Kasım ayında Moskova'nın 2014 yılının Mayıs ayı ortasından itibaren Doğu Ukrayna'daki Donetsk Halk Cumhuriyeti güçleri üzerinde 'genel kontrola' sahip olduğu kararının yansıması niteliğinde. Hollandalı hakimler, 298 yolcu ve mürettebatın hayatını kaybettiği MH17 sefer sayılı uçağın düşürülmesinde rol oynayan iki Rus ve bir Ukraynalı'ya gıyaben müebbet hapis cezası vermişti. Kuala Lumpur'a gitmek için Amsterdam'dan kalkan Malezya Havayolları'na ait uçak Ukrayna'nın doğusunda ayrılıkçıların kontrolundaki bölgede, Rusya yanlıları ve Ukrayna hükümeti arasında çatışmalar yoğunlaştığı sırada 17 Temmuz 2014'te vurulmuştu. Hollanda 2020 yılında davayı AİHM'ye taşımış ve MH17'nin vurulmasının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin ihlali olduğunu söylemişti. Moskova, uçağın vurulmasıyla bağlantısı olduğunu kabul etmiyor. Ukrayna'nın 2014'te açtığı iki dava Kiev'e göre Rusya'nın Ukrayna'nın doğusunda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ni ihlal eden idari uygulamaları ve Ukraynalı yetim üç grubun ebeveyn bakımı ve eşlik eden yetişkinler olmaksızın kaçırılarak Rusya'ya götürülmesiyle ilgili. AİHM hepsinin kaçırılmalarından bir gün sonra ya da üçüncü bir vakada beş gün sonra Ukrayna'ya geri döndüklerini bildirdi.