Ünlü Memmedov
Parlamento Üyesi

Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in Uluslararası Haber Ajansı "Rossiya Segodnya"ya verdiği röportajda birçok konuya açıklık getirildi. Rusya-Azerbaycan ilişkileri hakkında konuşan ülke başkanı, Deklarasyonun imzalanmasının hem Rusya hem de Azerbaycan tarafından atılan en önemli siyasi adım olduğunu kaydetti. Bölgemizde 22 Şubat 2022 tarihinde Karşılıklı İşbirliği Anlaşması imzalandı Bir bütün olarak dünyadaki durum önemli ölçüde değişti ancak bu, Rusya ile Azerbaycan arasındaki işbirliğinin niteliğini ve biçimini etkilemedi.

Bugün Rusya ve Azerbaycan iki güvenilir ortaktır. İlişkilerimizin gelişmesinden mutluyuz, onları takdir ediyoruz ve bu olumlu dinamiğin korunacağına eminim.

Ülke başkanı, iç işlerimize karışmak isteyenlere, Azerbaycan'ın bağımsız bir dış politika izleyen tamamen bağımsız bir aktör olarak algılandığını bir kez daha net bir mesajla hatırlattı.

Azerbaycan'ın yükümlülüklerine gelince, biz tüm yükümlülüklerimizi azami sorumlulukla ele alıyoruz ve almaya devam edeceğiz. Azerbaycan dış politikasının özellikleri nedeniyle hem Batı'da hem de Doğu'da bağımsız dış politika izleyen tamamen bağımsız bir aktör olarak algılanmaktadır. Çünkü hem Rusya'nın hem de NATO üyesi Türkiye'nin müttefiki olan tek ülke. Dünyada böyle bir ülke daha yok. Dolayısıyla yükümlülüklerimizin mantıksal zincirini takip edersek ittifak yükümlülüklerimizin çok yönlü olduğunu göreceğiz.

Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in askeri bütçeyle ilgili söyledikleri hem tartışma konusu hem de subliminal bir mesajdır. 2025 yılındaki bir sonraki askeri bütçemizin rekor bütçe olacağını kaydetti. Bu yaklaşık beş milyar dolar demek. Bu miktarın en az yüzde 60'ını harcamak zorunda kalıyoruz, tehdit olmasaydı harcamazdık, Karabağ'ın imarında, sosyal ödemelerde vs. kullanırdık. Ama bunu yapmak zorundayız ve yapacağız. Birincisi, Ermenistan silahların çoğunu Batı'dan bedava ya da kredili olarak almasına ve elbette imha edilmesine rağmen bizimle silahlanma yarışına dayanamayacak. İkinci Karabağ Savaşı'nın ve Eylül 2023'te gerçekleştirilen terörle mücadele operasyonunun sonuçlarını unutmamaları gerekiyor. Şunu da anlamalılar ki, Macron rejiminin ve ABD Dışişleri Bakanlığı'nın azami desteğine rağmen burada, burada bize karşı başka bir provokasyon planlıyorlarsa onlara kimsenin yardım etmeyeceğini anlamalılar.

Görüşme sırasında Sayın İlham Aliyev, Barış Anlaşması'na ilişkin soruya kapsamlı bir yanıt vererek, Ermenistan'ı aynı anda bize karşı silahlandırmanın iki farklı yol olduğunu söyledi. Sonuçta barış anlaşması konusunda aslında büyük ilerleme kaydettik: "Bu belgenin 17 maddesinden 15'i kabul edildi, ikisi kaldı. Kazan'da Ermenistan Başbakanı ile yaptığım son görüşmede duyduğum ve hissettiğim şey şuydu: Üzerinde mutabakata varılamayan bu iki maddenin Ermenistan tarafından kabul edilmesi gerekiyor, yani bu iki maddeden biri uluslararası iddiaların dışında kalmaktır, sanırım karşılıklı olarak üzerinde anlaşmaya varılan bir madde. Hasar analizini yaptık, detaylı olarak 4 yıl harcadık, her şey bunun içinde belgeleniyor, yani işgal sırasında oluşan hasar. Her iki tarafın da kabul edebileceği karşılıklı iddiaları bir kenara bırakarak düşünün".

Cumhurbaşkanı İlham Aliyev de Ermeni tarafının uygulaması gereken önemli noktalardan birinin Anayasayı değiştirmek olduğunu kaydetti. Çünkü anayasada, eski Dağlık Karabağ özerk bölgesinin Ermenistan'a ait ilan edildiği Azerbaycan'a yönelik toprak taleplerini içeren Bağımsızlık Bildirgesi'ne atıf yer alıyor. Dolayısıyla Anayasayı değiştirmek bizim arzumuz değil, sadece objektif bir durumdur.

Diğer talebimiz ise AGİT Minsk Grubu'nun dağıtılmasıdır. Ermenistan Karabağ'ı Azerbaycan'ın bir parçası olarak tanıdıysa ve Karabağ sorununu çözmek için Minsk Grubu oluşturulduysa bu ne işe yarar? İkinci şartımız AGİT Minsk Grubu'nun dağılmasıdır. Bu konu uzlaşmayla çözüldüğü için resmi olarak Ermenistan'ın rızası olmadan yapılması mümkün değil. AGİT'in Minsk Grubu uzun süredir faaliyetsiz olmasına rağmen resmi olarak var ve bizim meselemiz şu ki, eğer Ermenistan Karabağ'ı Azerbaycan'ın bir parçası olarak tanıdıysa ve Minsk Grubu Karabağ sorununu çözmek için oluşturulduysa o zaman ne işe yarar? ? Bunlar çözülürse barış anlaşmasının imzalanmasının önünde artık hiçbir engel kalmayacak.

Ülkenin lideri, anavatanlarından ayrılan binlerce Batı Azerbaycanlının beklentilerine de değindi: "Batı Azerbaycan Toplumu, onların geri dönmeleri ve yeniden bütünleşmeleri için bu tür koşulların yaratılması için resmi olarak Ermeni liderliğine çağrıda bulundu.

Buna paralel olarak Ermenistan'dan gelen bir topluluk da var, bunlar 1980'lerin sonu ve 1990'ların başında sınır dışı edilen yaklaşık 300.000 Azerbaycanlı. Bu topluluk, geri dönmeleri ve yeniden bütünleşmeleri için gerekli koşulların yaratılması için Ermeni liderliğine resmi bir çağrıda bulundu. Çünkü 1990'ların başında oradan sınır dışı edilmeleri, bu kişilerin geri dönme haklarının olmadığı anlamına gelmiyor. Dolayısıyla Ermeni liderliğinden Azerbaycanlıların tarihi topraklarına yeniden entegrasyon sürecini nasıl gördüklerine dair henüz bir cevap alamadık. Bana göre bu iki süreç paralel ilerlerse barış için en iyi toplumsal ortam yaratılacaktır."

Röportajın sonunda başarılı başkanlığımız ve uluslararası etkinliğe ev sahipliği yapmamızla ilgili konulara değinen Sayın İlham Aliyev, COP29'un çok büyük bir organizasyonel görev olduğunu ve bunun üstesinden onurla geldiğimizi kaydetti.

Asıl zorluk zamanımızın az olmasıydı. Kural olarak ülkelere hazırlık için 2 yıl süre verilmektedir. 11 ayımız vardı. Bunun nedeni, geçen yıl Aralık ayında kararın alınmasına iki veya üç gün kala Ermenistan'ın hâlâ Azerbaycan'ın adaylığını engellemesiydi. COP29'un Bakü'de yapılıp yapılmayacağı konusunda fikir birliğine varılamaması nedeniyle konu yakın zamanda çözüldü. Yani hazırlanmak için sadece 11 ayımız vardı ve bu en büyük zorluktu. Çünkü 70 binden fazla insanı kabul edecek koşulları yaratmamız gerekiyordu. 76.000 katılımcı kaydoldu... Çok büyük bir organizasyonel görevdi ve biz bunun üstesinden onurla geldik.