Nike Ve Dyg'a Uygur Soruşturması Doğu Türkistan'da fabrikaları bulunan dünyaca ünlü Nike ve altın madeni firması Dynasty Gold şirketine, Kanada'da ayrı ayrı iki soruşturma başlatıldı. İKİ DEV ŞİRKETE UYGUR SORUŞTURMASI! Dünyaca ünlü iki firmanın Doğu Türkistan'daki fabrikalarında, Uygur Tüklerini zorla ve ücretsiz olarak çalıştırmakta olduğu bildirildi. İki ünlü şirket hakkındaki şikayetin, Kanada'da insan hakları gruplarından oluşan Kanada Sorumluluk Sahibi Kuruluşlar için Ombudsmanlık (CORE) Kurumu tarafından yapıldığı belirtildi. Denetim örgütü soruşturmaları, insan hakları gruplarından oluşan bir koalisyon tarafından yapılan şikayetlerden yola çıkılarak başlatıldı. DÜNYACA ÜNLÜ İKİ MARKA UYGURLARI ZORLA ÇALIŞTIRIYOR MU? Soruşturma kapsamında iki şirket, Doğu Türkistan'da inşa ettiği devasa fabrikalarında Uygur Türklerini zorla çalıştırmak ve bu kişilerden ücretsiz olarak yararlanmakla suçlanıyor. Nike firması, zorla çalıştırılan Uygur Türklerini kullanan şirketler ile bağı kalmadığını iddia ederken; Dynasty Gold artık Doğu Türkistan'da faaliyet göstermediğini savundu. Birleşmiş Milletler’in 2022 tarihli bir raporuna göre, Çin işgali altındaki Doğu Türkistan'da yaşayan Uygur Türklerine karşı 'insanlığa karşı suçlar başta olmak üzere uluslararası suç teşkil edebilecek ciddi insan hakları ihlalleri' işlediğini ortaya koymuştu. Soykırımcı ÇKP yönetimi ise bu suçları reddediyor. Kurum, Nike Kanada’nın Avustralyalı bir düşünce kuruluşunun Uygur Türkleri’nin zorla çalıştırıldığını tespit ettiği Çinli şirketle tedarik ilişkisi olduğunu iddia etti.   İLGİLİ HABERLER: ÇİN, UYGUR TÜRKLERİNİ “KÖLE” OLARAK SATIŞA ÇIKARDI   2020 yılında, Avustralya Stratejik Politika Enstitüsü 80 binden fazla Uygur Türkü’nün Çin’deki fabrikalarda çalışmak üzere gönderildiğini belirten bir rapor yayınladı. Raporda, şirketin 'tedarik zincirinde zorla çalıştırmanın söz konusu olmadığından emin olmak için herhangi bir somut adım atmadığı' belirtiliyor. Nike, artık bu şirketlerle bir bağlantısının kalmadığını ileri sürdü ve gerekli özeni gösterdiklerini iddia etti. Rapora göre Nike, denetmen ile görüşmeyi reddetti ama kuruma 'Doğu Türkistan ile bağlantılı zorla çalıştırma haberlerinden endişe duyuyoruz. Nike Doğu Türkistan'dan ürün tedarik etmemektedir ve sözleşmeli tedarikçilerimizle bölgeden tekstil veya iplik kullanmadıklarını teyit ettik.' şeklinde bir mektup gönderdi. Dynasty Gold hakkındaki rapor ise altın madenciliği şirketinin hissesinin çoğunluğuna sahip olduğu Çin’deki bir madende Uygur Türklerinin zorla çalıştırıldığını belirtiyor. Madencilik şirketi, maden üzerinde herhangi bir idari kontrolü olmadığını ve bu iddiaların bölgeden ayrıldıktan sonra ortaya çıktığını söylüyor. Şirketin CEO’su yaptığı açıklamada ilk raporun tamamen asılsız olduğunu ileri sürdü. Etik denetleme kuruluşu, ülke dışında faaliyet gösteren Kanadalı hazır giyim, madencilik, petrol ve gaz şirketlerini, tedarik zincirleri de dahil olmak üzere denizaşırı faaliyetlerinden kaynaklanan olası insan hakları ihlallerinden sorumlu tutma yetkisine sahip. Denetmen Sheri Meyerhoffer, kamuoyuna açıklanan ilk değerlendirmesinde, 'Şikayetçiler tarafından ortaya atılan iddialar, uluslararası düzeyde tanınan zorla çalıştırılmama hakkının olası istismarına ilişkin ciddi sorunlar gündeme getirmektedir' dedi.   İLGİLİ HABERLER: KÖLE İŞÇİLİK ÜRÜNLERİ DÜNYAYA YAYILIYOR  BÖLGE BYOGRAFİSİNİ ZORLA DEĞİŞTİRİYOR Çin komünist rejimi, bir yandan Doğu Türkistan halkını toplama kamplarına gönderirken diğer yandan binlerce insanı Çin'e transfer ederek düşük ücretle çalışmaya zorluyor. Bunun yanı sıra, Çinlileri yüksek maaş, bedava konut ve tarıma el verişli topraklar tahsis ederek Doğu Türkistan’a yerleştiriyor. Avustralya Stratejik Politika Enstitüsünün (ASPİ) 2020 yılında yayımladığı Raporunda dünya çapında tanınmış Batılı 83 markanın tedarik zincirleri Uygurların zorla çalıştırılmasından yararlandığı gösteriliyorken, buna ek olarak 9 Avrupa menşeli şirketi de kapsayan dünya çapında önemli teknoloji şirketleri, otomobil, ayakkabı ve giyim markaları da Çin ile suç ortaklığı yapıyor. 83 MARKA UYGUR KÖLE ÇALIŞTIRIYOR Ayrıca Avustralya Stratejik Politika Enstitüsü'nden bir ekibin kamu verileriyle Uygurların Çin eyaletlerine sürgün edilmesinin özellikle son zamanlarda hız kazandığı ve Uygurların milli değerlerini benimsemesi yahut dini inancına bağlı olmasına katiyen izin verilmediği gözlemleniyor. Raporda listelenen 83 şirket arasında Almanya'nın BMW, Bush, Mercedes-Benz, Puma, Siemens şirketleri, İtalya'nın Caddy şirketi, İsveç'in (H&M), Electrolux şirketi, Filipinler'den Jack ve Jill şirketi, Fransa'dan Lacoste şirketi, İspanya'nın (Zara) markaları bulunuyor. Nitekim H&M gibi bazı markalar soykırımla suçlanmasının ardın dan Çin’le ilişkilerini kestiğini duyurmuştu. Muhammed Ali ATAYURT-Istiqlal Haber