NATO Savunma Bakanları, Ukrayna'nın daha fazla cephane, müttefiklerin de stoklarını yenileme ihtiyaçlarını görüşmek üzere, Türkiye'nin de içinde olduğu 25 büyük savunma firmasının yöneticisiyle bir araya geliyor. NATO, özellikle Batılı silah firmalarından üretim kapasitelerini arttırmalarını isteyecek. Brüksel'deki NATO karargahında 15-16 Haziran'da yapılacak NATO Savunma Bakanları toplantısına birçok Batılı savunma firmasının yanı sıra Türkiye'den Roketsan ile Bayraktar insansız hava araçlarını yapan Baykar şirketi de davet edildi. Temmuz'da Litvanya'nın başkenti Vilnius'da yapılacak NATO zirvesine hazırlık amaçlı bir araya gelecek Savunma Bakanlarının toplantısı 2 gün sürecek. Savunma Bakanları buluşması Ukrayna Savunma Temas Grubu toplantısıyla başlayacak. Ardından NATO’nun 'Çok Uluslu Mühimmat Depolama Girişimi'ne' yeni üyelerin katılma töreni yapılacak ve 25 NATO üyesi ülkenin savunma şirketinin CEO'larına bir resepsiyon verilecek. NATO Savunma Bakanları, ilk günkü toplantıları NATO-Ukrayna Komisyonu toplantısıyla tamamlayacak. Bu toplantıya Temmuz ayında Türkiye'nin vetosunu kaldırarak NATO'ya üye olmayı umut eden İsveç'in yanı sıra AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Yüksek Komiseri Josep Borrell de katılacak. Toplantının ikinci gününde, yine İsveç'in de katılımıyla NATO Konsey toplantısı ve Nükleer Planlama Grubu toplantıları yapılacak. Rusya'ya karşı saldırı başlatan Ukrayna'ya askeri yardım konusunu da ele alacak olan NATO Savunma Bakanları, Ukrayna'ya askeri desteği sürdürmenin ve stoklarını yenilemenin yollarını arıyacak. Savunma şirketleri 'uzun vadeli talep' istiyor Hükümetler savunma şirketlerinden üretimlerini artırmalarını isterken, şirketler de yeni üretim kapasitelerine, tedarik zincirlerine ve personel yatırımına karar vermek için açık bir şekilde 'uzun vadeli talep' gelmesini istiyor. Savunma sanayi temsilcileri NATO karargahındaki buluşmada, geleceğe yönelik bir eylem planı oluşmasını istiyor. Batılı ülkelerden gelecek 25 şirket temsilcisi, NATO Endüstriyel Danışma Grubu (NIAG) ile biraraya gelecek. NATO, şirketlerin bu isteği üzerine, yatırım için hedefler ve sanayi için ittifak üyelerinden gelen toplam talep sinyallerini belirlemek için yeni bir 'Savunma Üretimi Eylem Planı' oluşturma konusu üzerinde çalışıyor. Kimler davetli? Katılımcılar arasında başta üst düzey yetkililer ve füze, roket gibi farklı mühimmat türleri üreten savunma şirketlerinin CEO'ları yer alacak. Rusya ile savaşta belirleyici olan mühimmatlara özel olarak odaklanılacak toplantıya, Türkiye'den Roketsan ve Bayraktar insansız hava araçlarının yapımcısı Baykar da davet edildi. ABD'den ise Ukrayna silahlı kuvvetlerine Javelin füze fırlatıcıları, HIMARS ve Patriot füze sistemlerini üreten Raytheon Technologies ve Lockheed Martin de toplantıda hazır bulunacak. Euractiv haber sitesine göre ise, Avrupalı şirketlerden Belçika'dan FN Herstal, Fransız-İtalyan MBDA, Finlandiya'dan Patria, Almanya'dan Rheinmetall, Norveç'ten Nammo, Alman KMW ile Fransız Nexter'in birleşmesi olan KNDS ve İtalya'dan Leonardo firmaları davetliler arasında. Toplantıya, Bulgaristan'dan Arsenal ve Prag merkezli Çekoslovak Grup gibi, NATO'nun doğu kanadındaki savunma sanayi şirketlerinin de katılması bekleniyor. Doğu kanadının yanı sıra, Portekiz'den insansız hava aracı üreticisi Tekever, İngiliz BAE Systems, Romanya'dan Romarm, Hırvatistan'dan muharebe tankı üreticisi Duro Dakoviç Grupa, Estonya'dan Milrem Robotics ve Belçika'dan Thales firmaları da katılacak. Ukrayna ordusu, bahar aylarından bu yana hazırlandığı Rusya'ya karşı taarruz öncesi, NATO'dan ısrarla daha fazla cephane talep etmesinin ardından, NATO bu savunma sanayi hamlesini planladı. Avrupa Birliği de bu çabalarda aktif bir rol oynayarak, üye devletleri kendi stoklarından cephane göndermeye ve kendi bünyelerindeki savunma sanayinden Kiev adına ortaklaşa daha fazla mühimmat tedarik etmeye teşvik eden planlar ve finansman devreye soktu. Avrupalı üç liderden Paris'te mini zirve Avrupa ülkeleri, Ukrayna'ya silah yardımının yanı sıra, bu yardım nedeniyle kendi ordularının boşalan stoklarını da yeniden doldurmak için şirketlerden üretimlerini artırmasını istiyor. AB ve NATO zirveleri öncesi Fransa, Almanya ve Polonya liderleri, dün gece Paris'te, karşı saldırıya geçen Ukrayna'ya nasıl daha fazla yardım yapılabileceği ve güç durumdaki Ukrayna'ya ne tür uzun vadeli güvenlik garantilerin sağlanabileceğini tartıştı. 'Weimar Üçgeni'çerçevesinde Elysee Sarayı'nda yapılan toplantıda, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda ve Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Ukrayna'daki savaşa ve karşı saldırıya desteğini yineledi. Görüşme sonrası ortak basın toplantısı düzenleyen üç lider, 29-30 Haziran'daki Avrupa Konseyi toplantısının ve 11-12 Temmuz'da Vilnius'ta yapılacak NATO zirvesinin önemine işaret etti. Macron, 'Rotamızı çizmemiz ve kolektif güvenliğimize dair net bir vizyon vermemiz için iki son tarih. Burada Ukrayna'ya verilecek güvenlik garantileri ve NATO'nun Ukrayna'ya sağlamak istediği desteğe ilişkin açık kararlar alınmalı. Ukrayna'nın saldırısı haftalar hatta aylar sürecek. Silah, mühimmat, zırhlı araç sevkiyatlarını ve lojistik desteğini yoğunlaştırdık. Çatışmalarda hasar gören teçhizatlarına bakımlarını yapıyoruz. Önümüzdeki gün ve haftalarda Zelenski'ye verdiğim takvime göre devam edeceğiz' dedi. Almanya Başbakanı Olaf Scholz da, Ukrayna'ya 'topçu mühimmatı ve uçaksavar savunma sistemleri' teslim ettiğini doğruladı. Scholz, Zelenski'ye bir yıl için, 2,7 milyar Euro tutarında yeni ekipman teslimatı sözü verdiğini de yineledi. Polonya Cumhurbaşkanı Duda ise, Temmuz ayı başında Vilnius'ta yapılacak NATO zirvesi sırasında Ukrayna'nın NATO'ya katılımının konuşulmasını istedi. Duda, 'Umarım Vilnius'taki NATO zirvesi bu güzel haberi Kiev'e getirir' dedi. Ancak uzmanlar, savaş halindeki Ukrayna'nın NATO'ya hızlı katılımına olası bakmıyor ve bu konun daha çok Washington zirvesinde konuşulacağına işaret ediyor. 'Putin'in Vilnius zirvesinde gövde gösterisi hazırlığı' Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin haftasonu nükleer silahların Temmuz başında Beyaz Rusya'ya taşınacağını söylemesi, bazı Baltık ülkeleri tarafından 'bunların NATO'nun Vilnius zirvesi sırasında gösterilebileceği' şeklinde yorumlandı. Ülkesi önümüzdeki ay yapılacak NATO zirvesine ev sahipliği yapacak olan Litvanya Dışişleri Bakanı Gabrielius Landsbergis, Financial Times'a özellikle Rusya, Belarus'a nükleer silah göndermeye hazırlanırken, NATO'nun Doğu kanadındaki ülkeler için savunma planlarını iyileştirmesi gerektiğini söyledi. Vilnius zirvesinde Baltık ülkelerinin savunmalarının güçlenmesini konuşacak olan NATO, bu ülkelerin her birine çok uluslu taburlar yerleştirdi. Zirvede, Estonya, Letonya, Litvanya ve Polonya gibi cephe hattındaki diğer ülkelere de asker sayısının ve teçhizat miktarının nasıl artırılacağı tartışılacak. Litvanya'daki çok uluslu tabur Almanya tarafından yönetiliyor ve Vilnius, ekstra kışla ve altyapı inşa ederek daha fazla Alman askeri gelmesi için NATO'yu ikna etmeye çalışıyor. Estonya ve Letonya da, daha fazla güvenlik önlemi ve askeri destek verilmesinin hayati olduğu uyarısı yapıyor.     Arzu Çakır