"Ermenistan'ın ayrım gözetmeksizin mayın yerleştirmesi masum sivil halk için tehdit oluşturmaya devam ediyor." "Yeni Müsavat"ın haberine göre Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı bunu "X" sosyal ağında paylaştı. Paylaşımda bir sivilin daha mayına düştüğü, 2020 yılından bu yana hayatını kaybedenlerin sayısının 342 kişiye ulaştığı belirtiliyor. 

Ayrıca herkesin Ermenistan'a mayın haritaları konusunda doğru bilgi vermesi konusunda baskı yapması gerekiyor. Mayınların çoğunlukla eski temas bölgesine, "savunma" hatlarına değil, barışçıl insanların gidebileceği yol, kaynak, nehir, mezarlık ve cami yakınlarına ve ev yıkıntıları arasına yerleştirilmesi terör politikasının bir parçasıdır. Ermenistan'da devlet düzeyinde uygulanan ve bugün Erivan'ın bu yöndeki yapıcı olmayan davranışı, Ermeni yetkililerin terörün sürdürülmesinde ısrar ettiğini göstermektedir. 

Azerbaycan Madencilik Ajansı ve Savunma Bakanlığı'nda iki büyük askeri birlik kuruldu. Mayın temizleme sürecine Devlet Sınır Teşkilatı ve Acil Durumlar Bakanlığı da dahil oldu. Azerbaycan devleti çok kısa sürede geniş alanları mayınlardan temizlemek istiyor. Madenlerin profesyoneller tarafından gömüldüğü ve üç haritanın hazırlandığı biliniyor. Ordu komutanlığının izniyle mayınlar gömülüyor, harita uygulanıyor. Azerbaycan'a mayın haritaları en son 2021 yazında verilmişti. Gürcistan Başbakanı Irakli Garibashvili insani yardım eyleminin uygulanmasına aracılık etti. 

15 Ermeni, mayın haritası karşılığında Ermenistan'a teslim edildi. Ardından Rusya sürece katkı sağlama yönünde bir adım attı. Toplamda 30 Ermeni sabotajcının teslim edilmesiyle Azerbaycan tarafının 200.000'e kadar mayının yerini gösteren haritaları aldığı söylendi. Ancak bu süreç uzun süredir durdu. Üstelik tüm maden haritaları doğru değil. Bu durum devlet yetkilileri tarafından da duyuruldu. Yani Ermenistan'ın bizden istediği sabotajcılara verdik ama onlar tam mayın haritalarını vermediler. Ayrıca mayınlar kaotik bir şekilde gömüldü. Bu ek bir zorluk yaratır. Peki Ermenistan bu sefer bizden ne isteyebilir? Eğer mayın haritaları karşılığında ayrılıkçıların serbest bırakılmasını talep ederse dirseklerimizi gösterebiliriz. Bu sorun üç beş günlük bir sorun değil ve uzun bir süre daha bizimle olacak gibi görünüyor. Eski ÜİYOK'lerin halihazırda ata topraklarına geri dönmekte olduğu da dikkate alınmalıdır. Bu aynı zamanda mayın olaylarının sayısını da etkileyebilir.  

Mayın temizleme çalışmalarının Azerbaycan Mayın Temizleme Ajansı (ANAMA), Savunma Bakanlığı, Acil Durumlar Bakanlığı ve Devlet Sınır Teşkilatı tarafından yürütüldüğünü belirtmekte fayda var. Aslında ilgili uluslararası kuruluşların ve ülkelerin bu süreçlere destek vermesi ve yardım sağlaması gerekiyor. Ama bazı Batılı ülkeler bizi suçluyor ve Ermenileri destekliyor. Ermenistan'ın işlediği savaş suçları uluslararası kuruluşlar tarafından araştırılmalı, toprakların mayınlanması ve harita verilmemesi konusunda hukuki ve siyasi değerlendirme yapılmalı, işgalci ülke işlenen tüm suçlardan dolayı cezalandırılmalıdır.

Ramil Memmedli

Askeri uzman Ramil Memmedli, Yeni Müsavat'a, Ermenistan'ın Karabağ'da kaotik ve dağınık bir şekilde gömdüğü mayın sorununun bizi uzun yıllar endişelendireceğini detaylı bir şekilde anlattı . Ama yoldan 2-5 metre uzakta veya köylerin etrafındaki toprak yollarda bu sorun bir süre daha devam edecek. Bu tehdidin çözümü vatandaşların dikkatli olmasına ve ilgili kurumlara zamanında bilgi vermesine bağlıdır. Çünkü halkımız sorunun ne kadar karmaşık ve zor olduğunu son zamanlarda fark etti." Askeri uzman, diğer yandan Azerbaycan'ın ANAMA'ya enerji yapılarının tüm teknik donanımını ve mühendislik ve tahkimat kurumlarını sağladığını kaydetti: "Özellikle yük, Savunma Bakanlığı ile Devlet Sınırı mühendislik ve tahkimat kurumlarına düşüyor. Hizmet. Bu yönde bir takım adımlar atıldı. Burada sadece iki konu var: askeri amaçlı mayın temizleme çalışmaları ve sivil odaklı mayın temizleme çalışmaları... İnsani mayın temizleme çalışmaları, bir Azerbaycanlının yaşadığı evden, büyük dedesinin mezarının bulunduğu yere kadar uzanan bir süreçtir. Bu her taşın altını, her evin etrafını aramak demektir. Tabii bu da zor ve meşakkatli bir iştir. Askeri mayın temizleme çalışmaları üst düzeyde yapılıyor, bu alanda kaynaklarımız var. Ancak sivillerin mayın temizlemesinde zorluklar var. Bunun nedeni uzman eksikliğidir. Bu tehditlerin ortadan kaldırılmasında yabancı kuruluşların ve insani kuruluşların desteğinin çok ciddi rol oynayabileceğini düşünüyorum. Genel olarak bir mayın temizleme aracının eğitimi zaman alır ve kısa sürede eğitilmesi kolay değildir. 

Ancak muhatabımız, insani yardım kuruluşlarının ABD ve İngiltere tarafından oluşturulan yapılar olduğunu, önlerine konulan asıl görevin 1960'lı yıllardaki Helsinki zirvesinden sonra başladığını, asıl görevlerinin misyonerlik faaliyetleri gerçekleştirmek ve istihbarat bilgileri elde etmek olduğunu vurguladı: " Bundan hareketle , Batılı insani yardım kuruluşları Azerbaycan'da bu konulara dikkat etmiyor, vatandaşlarla çalışmayı ve onları "işe almayı" tercih ediyor. Öyle olmasaydı insan gücüyle mayın temizlemeye destek verirlerdi, evleri yıkılan, yuvaları yıkılan halkımızın yanında olurlardı. Bu yüzden kendi işinizi yapmalısınız ve Batı'nın insani yardım kuruluşlarından uzak durmalısınız. Bu alçakların köprüsünü geçmek yerine, kendi kaynaklarımız ve potansiyelimiz pahasına topraklarımızı mayınlardan temizleyeceğiz. Batı'dan Ermenistan'a baskı beklememeliyiz. Bize dolaylı olarak topraklarını özgürleştirdiğiniz mesajını veriyorlar, bunun için teşekkür ederiz..."

Hayal Beşirov

Siyasi ve Hukuki Araştırmalar Merkezi Başkanı Hayal Beşirov, Yeni Müsavat'a bu sorunun 3 yıldır devam ettiğini söyledi. Ona göre uluslararası toplum bu konuda isteksiz ve kayıtsız: "Avrupa Konseyi, Avrupa Birliği, bazı ülkeler Azerbaycan'ı etkilemek istiyor. Ama etkilenecek olan biz değiliz. Biz acı çeken bir devletiz. Mayın terörü o kadar büyük bir tehdit ki, boyutu bilinmiyor. Bu uluslararası kuruluşlar güya insan hak ve özgürlükleriyle ilgileniyorlar ama herkesin ilgi odağı olan Güney Kafkasya'da mayın teröründe insanların hayatını kaybetmesine kayıtsız kalıyorlar. Onun için bu uluslararası örgütlerden hiçbir şey beklememeliyiz." Bir siyaset uzmanı, insan hayatı için seferber olmaları gerektiğine inanıyor ama bunu yapmazlarsa diğer siyasi süreçlere ilişkin objektif bir yaklaşım beklememeliyiz: "Bu sorun savaşın hemen ardından sona erebilir. Biz talep ettik ama 2021 yılında Ermenistan'da üretilen tank ve anti-personel mayınlar bizim topraklarımıza gömüldü. O zaman bile uluslararası kuruluşlardan herhangi bir tepki gelmedi. Fransa ve Almanya yaşananlara kayıtsız kalarak Karabağ'ı gönüllü olarak terk eden Ermeniler için ajitasyon yaratıyorlar. Dolayısıyla onlardan meydan okuyarak adil bir muamele beklemeye gerek yok." 

Emil SALAMOĞLU