Lise ve üniversite sınavına çok az bir zaman kaldı. Eğitim Danışmanı Barış Balcı, sınav öncesi ve sınavda yapılması ve yapılmaması gerekenlerle ilgili önerilerini açıkladı.

Kahvaltıdan kıyafete, kıyafetten, soru çözme sırasından sınav sabahına kadar tüm öneriler şöyle;

Sınavdan bir gün önce nasıl zaman geçirmeli?

Sınavdan bir gün önce saatlerce açık havada dolaşmayı, saatlerce kalabalık insan toplulukları içinde takılmayı, saatlerce bilgisayar televizyonla vakit geçirmelerini önermiyorum. Sınav gününden bir gün önce biraz yürüyüş yapmak, sevdiği insanlarla küçük aktiviteler yapmak iyi gelir. Eğer aday isterse biraz kitap okuyabilir, daha önce gördüğü konularla ilgili ufak tekrarlar yapabilir.

Kaçta uyumalı? Kahvaltıda ne yemeli?

Burada sözümüz daha çok ailelere. Sınav sabahı her günkünden faklı, özel bir kahvaltı hazırlamayın. Sınav öğrencisinin alışkın olmayan bünyesi farklı tepki verebilir. Her gün nasıl kahvaltı yapıyorsa o günde öyle yapmalı. Hatta normalde kahvaltı yapmıyorsa o günde kahvaltı yapmayabilir veya çok hafif geçiştirebilir.

Rutini bozmamak gerekir. Her gün hangi saatte uyuyorsa o akşam da aynı saatte uyumalıdır.

Akrabalar sınavdan önce motive etmek için arasın mı?

Akrabaların araması, bazı kişileri motive eder, iyi gelir. Bazılarını ise tedirgin edebilir. Bu konuda öğrencinin düşüncesi önemli. Öncesinde kendisine bu sorulabilir. Bunu bilip ona göre hareket edilmesini öneriyorum.

Sınava kiminle gitmeli?

Sınava kiminle gideceği de konuşulmalı. Bazı öğrenciler ailesiyle gidince daha çok strese girebiliyor. Burada da sınav adayının tercihi önemli.

Sınava giderken nasıl bir kıyafet giymeli?

Hiç giymediği bir kıyafeti sınav günü giymemeli. Yeni alınmış bir ayakkabıyla sınava gitmemeli. Diğer sınav adaylarının dikkatini dağıtacak çok parlak ve renkli şeyler giymemeli. Onun dışında rahat edeceği bir kıyafet ve ayakkabı seçebilir.

Sınav sabahı için öneriler

Sınav sabahı kalkıp kahvaltı yaptıktan sonra 10-15 dakika kitap okumalarını öneriyorum. Bu stres ve gerginliğini azaltacaktır. Arkasından belki 10-15 tane soru ve cevabı okunabilir. Bu egzersiz bir saat sonra beynin yapacağı işle ilgili onu ısındırmış olur. Bir sporcunun maça girmeden önce kaslarını ısındırması gibi düşünülebilir.

Sınav anında kişi uzun süre sabit kalacağı için biraz yürümeli. Okulda bekleyen kalabalıktan biraz uzak kalıp okul dışında yürüyüş yapmak daha iyi olur. Neşeli, canlı bir müzik dinlemek, komik videolar izlemek iyi gelir.

Sınav salonunda otururken

Sınavdan önceki fiziki duruşu da çok önemli. Kişinin ayaklarının yerde olması, geriye yaslanması, başının dik olması beyne olumlu sinyaller gönderir. Ayaklarını çaprazlayıp geriye çektiğinde, ellerini kapatıp masanın üstüne eğildiğinde kaşlarını çatıp yüzünü astığında endişe ve tedirginlik duygusu oluşabiliyor. Burundan alınan nefesin karın bölgesinde bekletilmesi ve yavaşça ağızdan bırakılması şeklinde birkaç nefes egzersizi yapabilir.

Beklerken alınacak olumlu sonucu düşünmek iyi gelecektir. Kişi soruları çözdüğünü, cevap anahtarını teslim edip salondan çıktığını hayal edebilir. Beynine alacağı sonucu ne kadar gösterirse beyin buna o kadar hazırlıklı olur.

Sınava gireceği okula girdikten sonra kimlik ve sınava giriş belgesini sırasına bırakıp lavaboya gidebilir, koridorda biraz dolaşabilir.

Sınavda izlenecek strateji

Sınavda strateji değiştirmek doğru olmaz. Denemelerde izlenilen sırayı aynen uygulamak gerekir. O gün farklı bir strateji denemek riskli olacaktır. O yüzden denemelerde soruları çözmeye hangi dersten başlayıp hangisiyle devam ediliyorsa, hangisiyle bitiriliyorsa yine öyle yapılmalı.

Turlama tekniği

Sınavda başarıyı artıran etkili bir stratejiden bahsetmek istiyorum: turlama tekniği.

Sınavda soruları çözerken zor bir soruyla karşılaşıp zorlandığında, o soruyu atlamalı. Çünkü kişinin enerjisi düşebilir, moral bozukluğu yaşanabilir. Çok daha rahat çözebileceği sorular üzerindeki gücünü enerjisini azaltabilir. O yüzden soruyu bir kez okuduğunda aklına cevabı gelmediyse bir sonraki soruya geçilmeli. Daha sonra ikinci turda o soruya geri döndüğünde, beyin o soruyu çözmeye daha hazır olacaktır.

Sorulara takılmak, sorularla uğraşmak boğuşmak yerine en rahat, en kolay yapabildiği sorularla yol alması daha iyi sonuç verecektir. Tıpkı bilgisayar oyununda kolay bir bölümü başarıp sonra daha zor bir bölüme geçmek gibi.

Adayların turlama tekniğini denemelerde, yaprak test çözerken de uygulamalarını öneriyorum.

Sınava hazırlandığında kişi bir soruyla uzun süre uğraşabilir, belki öğrenmesine daha fazla katkı sağlar. Ama sınavda bir soruyla fazla uğraşmak zaman kaybına neden olur. Soruları yetiştirememe riski ortaya çıkar.

Sınav anında dikkat ve odaklanma

Basit hatalardan sorular kaçırabiliyor. Kişi çözeceği soruyu okurken önce soru kelimelerinin altını çizmeli.

Cevap şıklarını okurken bazen çeldirici şıklar olabiliyor. Hepsi doğruya yakın, ama en doğrusu isteniyor olabilir. Yanlış şıkları eleyerek doğru cevabı işaretlemek avantaj sağlar.

Tüm şıkları okumalılar. Soruların başına küçük işaretler bırakabilirler. ‘Bunu boş bırakıyorum’, ‘Buna sonra döneceğim’, ‘İki şık arasında kaldım’ gibi hatırlatıcı işaretler.

Küçük molalar verin

Sınav boyunca dikkatimiz üst seviyede olamayabiliyor, bu yüzde belirli aralıklarla küçük aralar iyi olur. Her konu sonunda bir yudum su içilebilir. Nefes egzersizi yapabilir, biraz gözlerini dinlendirebilir, uzaklara bakabilir. Bir iki dakikalık nefeslenme bir sonraki sürece daha iyi, daha dinç girmesini sağlar.

Kodlamanın tamamını sınav sonuna bırakmayın

Soruların tamamının kodlamasını sınav sonuna bırakmayın. Kaydırma riski daha yüksek oluyor. Bu yüzden sayfa sonu, ya da iki sayfada bir yapılmasını öneriyorum.

İki sınav arası cevaplara bakmayın

Bildiğiniz gibi sınavlar iki aşamalı. İki sınav arasında soruların yanıtlarına bakmayı, yanıtlarla ile ilgili konuşulmasını önermiyorum. Yanlış yanıtlanmış bir soru bile moral bozukluğuna sebep olabilir, ikinci sınav için kaygı oluşturabilir.  

Lise sınavı için iki sınav arasında biraz gezilebilir, küçük bir şeyler atıştırabilir. Müzik dinlenebilir. Son soruyu görünceye kadar moral bozmamalı, mücadeleyi sürdürme enerjini kaybetmemeli. Son soruyu görünceye kadar sahip oldukları zamanı verimli kullanmaya odaklanmalı.

Üniversite sınavları ise bir gün arayla cumartesi ve pazar günleri yapılacak. Cumartesi akşamı, yeme içmeye, yatış kalkışa tıpkı sınavdan bir gün önce olduğu gibi dikkat etmeli. Kişi ilk sınavın yanıtlarına bakmamalı. İkinci sınava odaklanmalı.