Birkaç yıldır bu konu ülkemizde de güncelliğini koruyor, zaman zaman gündemi meşgul ediyor. Korona virüs salgınının resmi olarak sona ermesinin ardından devlet yönetiminin Azerbaycan'ın kara sınırlarının kapatılmasına yönelik tutumu dile getirildi ancak açıklamadan tatmin olmayanlar da var.

Bu nedenle zaman zaman milletvekilleri ve diğer yetkililer, konuyla ilgili yoğunlaşan eleştiriler nedeniyle sınırların kapalı tutulması gerektiğini meşrulaştırmaya çalışıyor. Bugünlerde Milletvekili Zahid Oruj da Meclis'te görüşünü dile getirdi.

Bu kesindir: Azerbaycan devletinin komşularıyla olan kara sınırlarını kapalı tutması sebepsiz değildir. Hiçbir devlet mecbur kalmadıkça böyle bir tedbire başvurmayacaktır.

Büyük olasılıkla, bu "kapalı sınırlar" taktik bir önlem değil, stratejik bir çizgidir ve bunun bir değil birkaç nedeni vardır, bunlardan yalnızca birkaçı açıklanmamıştır.

Resmi tutum, Azerbaycan'ın komşuluğundaki iki büyük ülkenin savaş halinde olduğu, dolayısıyla ülkemize kitlesel bir mülteci akınının olabileceği yönünde.

Rusya'nın 2 yıl 9 aydır Ukrayna'da son 80 yılın en kanlı ve en şiddetli savaşını yürüttüğü, ABD ile Avrupa'nın güçlü ülkelerinin karşı karşıya geldiği herkes tarafından biliniyor.

İran'ın ABD ve İsrail tarafından her saat başı vurulması, halihazırda diğer devletlerin (Yemen, Suriye, Lübnan, İsrail) topraklarında yürüttüğü savaşı yeni bir zemine taşıyabilir.

Savaş, mülteci ordusu demektir. Örneğin Rusya'nın saldırısı nedeniyle 4 milyondan fazla Ukraynalı mülteci Avrupa'ya sığındı. Ukrayna'nın Kursk'a saldırısı da Rusların yaşadıkları yerleri terk etmelerine neden oldu ama onlar artık mülteci değil, yerinden edilmiş kişiler, kendi ülkelerindeler.

Rusya büyük bir ülke ve geniş bir ülke olduğu için milyonlarca mülteciyi kendi topraklarına yerleştirebiliyor ve toplu olarak Azerbaycan'a gidemiyorlar. Ancak savaşın ön cepheleri Rusya'nın içlerine doğru ilerlerse, Avrupa ve Rusya birbirlerine karşı nükleer silah kullanırsa yüzbinlerce mülteci Azerbaycan'a gelebilir. Bunlar uzun yıllardır Rusya'da yaşayan ve RF vatandaşlığına sahip Azerilerdir. Çoğunun gideceği tek ülke ise Azerbaycan.

İran'a gelince, İran küçük bir ülke değil. Ayrıca savaştan kaçanları askeri operasyonlardan binlerce kilometre uzaktaki uzak bölgelere de yerleştirebiliyor. Ancak İran'ın büyük bir saldırı ve işgale maruz kalması durumunda, Basra Körfezi'ne yakın bölgelerde yaşayan Kaşkay Türkleri başta olmak üzere bu ülkeden yüzbinlerce insan sınır kapılarımıza gelerek Azerbaycan'a sığınabilir. . Azerbaycan Cumhuriyeti'nin yıllar önce 50 milyon soydaşımızın vatanı ve devleti ilan edildiğini dikkate alalım.

Bu açıdan bakıldığında savaş paniği nedeniyle mültecilerin ülkemize akın etmesi ihtimali her zaman mevcuttur.

Ancak Rusya, İran, Gürcistan ve Türkiye ile (Nahçıvan'dan ve Gürcistan üzerinden) sınırlarımızın kapalı olmasının nedenlerinin çeşitli alternatif versiyonları var.

Bunlardan biri ekonomik sorundur. Pandemi öncesinde 2015-2019 yıllarında rekor sayıda Azerbaycanlının komşu ülkelere taşındığı, oradan da dünyanın diğer bölgelerine seyahat ettiği biliniyor. Bu kişiler yanlarında büyük miktarlarda para taşıyarak ülkemizde nakit talebini artırdılar. Her gün Türkiye'ye giden otobüsler, Gence-Yevlax ya da Bakü-Sumgait arası çalışan otobüslerden daha yoğundu. İran'a ziyaret ve tedavi için giden sayısız insan vardı. Sınır bölgelerinde yaşayanların başlıca alışveriş noktaları Rusya ve Gürcistan oldu.

Şu anda insanlar yabancı ülkelere ancak zorunlu hallerde uçakla gidiyor, mecbur kalmadıkça sınırı geçmiyor. Çünkü maliyeti büyük. Tatile, seyahate, alışverişe bu kadar çok para harcamak artık pek çok insan için karlı değil. Aynı zamanda ülkemizde dolar kurunun istikrarlı kalmasına ve enflasyonun belli bir noktada dizginlenmesine yardımcı oluyor.

Bir diğer konu ise ülkenin iç güvenliğiyle ilgili. Pandemi ile eş zamanlı yaşanan süreçleri hatırlayalım: 44 gün süren savaş, sonuçlarından memnun olmayan bazı komşular, Azerbaycan'ın içini rahatsız etme tehdidinde bulunan çevreler.

Öyle bir versiyon var ki, Azerbaycan'ın kara sınırlarını toplu halde geçerek ülkemize giren 5'inci kol mensupları, ülkede siyasi istikrarı bozabilir, ülkede mevcut silah arkadaşlarıyla birleşerek olay çıkarabilirler. ayaklanmalar yaşanıyor ve bu tehlikenin henüz geçmediğine inanılıyor. Ayrıca sınırların kapalı olması uyuşturucu geçişini minimuma indirmiştir.

Bir başka versiyon ise, iktidar çevrelerinin ve onların iş yapılarına sahip olan yandaşlarının, sınırları kapatmaktan çok para kazandığıdır. Ancak bu zayıf bir versiyondur. Ülke ekonomisinin önde gelen alanları zaten çok para kazananların tekelindedir ve çok para kazanmak için bu tür yöntemlere başvurmaya gerek yoktur. Fırsattan yararlanmaya yönelik girişimler her zaman olmuştur ve olacaktır.

Dolayısıyla bu sorunun ne kadar süreceğini söylemek zor. Sınırların açılmasının turizm sektörünün yararına olduğu perspektifinden yaklaşırsak, bu durumda ülkenin daha fazla, hatta birkaç kat daha fazla para kazanabileceği kesin olarak söylenebilir. Sadece İran'dan ülkemize her ay onbinlerce turist geldi.

Ama durum bu. Şimdilik bu şekilde olması tavsiye edilir. Bakalım bundan sonra ne olacak. Elbette bir gün dört yöne de yollar açılacak.

Halid KAZIMLI