14155,46%0,76
42,69% 0,23
50,15% 0,06
5897,70% 0,71
9533,17% 2,62
Bu hafta Pekin Havacılık ve Uzay Üniversitesi ile sözde “Sincan Uygur Özerk Bölgesi Hükümeti” arasında Urumçi’de stratejik işbirliği anlaşması imzalandı. ABD ve Kanada’nın “kara listesi”ne alınan bu üniversitenin Doğu Türkistan’daki faaliyetleri dikkatleri üzerine çekti.
Pekin Havacılık ve Uzay Üniversitesi’nin resmi internet sitesinde yer alan bilgiye göre, 25 Ağustos’ta yapılan imza törenine kukla başkan Erkin Tuniyaz başta olmak üzere Çinli yetkililer ve üniversite temsilcileri katıldı.
Anlaşma kapsamında üniversitenin Doğu Türkistan’daki Çin kurumlarıyla birlikte “Kunlun Akıllı Sistemler Laboratuvarı” kuracağı, bunun da özellikle büyük ölçekli insansız hava araçları ve karayolu denetimi alanlarını kapsayacağı açıklandı. Haberde ayrıca üniversitenin bölgede uzman yetiştirmeye, eğitim, ekonomi ve toplumsal gelişime katkı sağlayacağı iddia edildi.
Ancak Pekin Havacılık ve Uzay Üniversitesi, Çin’in savunma alanındaki yedi kritik üniversitesinden biri olup, havacılık, yapay zekâ ve askerî araştırmalarda önemli bir merkez olarak biliniyor. ABD Ticaret Bakanlığı, söz konusu üniversiteyi 2001 yılında ulusal güvenlik ve dış politika açısından tehdit oluşturan kurumlar listesine dahil etmişti. Kanada hükümeti de geçen yıl Ocak ayında 85 Çinli araştırma kurumunu “ulusal güvenliğe tehdit” olarak nitelendirerek kara listeye almış, Pekin Havacılık ve Uzay Üniversitesi de bu listeye girmişti.
Çin’in Doğu Türkistan’da yürüttüğü soykırım suçlarında teknoloji şirketleri, araştırma merkezleri ve üniversiteler çeşitli teknik ekipman ve sistemlerle destek sağlamış durumda. Yüz tanıma, yapay zekâ analizi, genetik veri toplama gibi uygulamalar bunların başında geliyor. Bugün Çin’in yapay zekâ ve askerî sanayi alanındaki kritik üniversitelerinden birinin, soykırımın sürdüğü Doğu Türkistan’da laboratuvar kurma planı uluslararası kamuoyunda ciddi endişe uyandırıyor.