Uluslararası Af Örgütü’nün topladığı kanıtlar, İsrail’in Gazze’de askeri yardım dağıtım sistemini başlatmasından bu yana geçen bir ayı aşkın süredir, soykırımın bir parçası olarak açlığı kullanmaya devam ettiğini gösteriyor. Uluslararası Af Örgütü’ne konuşan doktorlar, şiddetli beslenme ödemi ve kas erimesi vakalarının “eşi görülmemiş” şekilde arttığını vurgularken, bir doktor, yaşananların psikolojik olarak da çocuklar üzerinde derin etkileri olduğunu şu sözlerle anlatıyor: “Beslenme ödemi nedeniyle saçları neredeyse tamamen dökülmüş bir kız çocuk bana durmadan, ‘Doktor, saçlarım tekrar uzayacak mı? [Hâlâ] güzel miyim?’ diye soruyordu. Bu çocuklar tamamen iyileşseler bile yaraları daima onlarla kalacak.”

Uluslararası Af Örgütü’nün, Mayıs-Haziran arasında Gazze şehir merkezinde ve Han Yunus’taki üç hastanede, yerinden edilen 17 kişi, şiddetli yetersiz beslenme nedeniyle tedavi altına alınan dört çocuğun ebeveynleri ve dört sağlık çalışanıyla görüşerek topladığı tanıklıklar, Gazze’de akut açlık seviyelerini ve çaresizliği gösteren korkunç bir tablo çiziyor. 

İsrail’in Gazze’de nüfusu kırılma noktasının ötesine iten ölümcül bir açlık ve hastalık ikilisinden oluşan yaşam koşulları yaratmayı da içeren soykırımının tüm gücüyle sürdüğünü hatırlatan Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard, şunları söyledi: 

“İsrail’in, Gazze İnsani Yardım Vakfı (GHF) tarafından yürütülen askeri ‘yardım’ planını uygulamaya başlamasından sonraki bir ayda, yüzlerce Filistinli askeri yardım dağıtım bölgelerinin yakınında veya yardım konvoylarına ulaşmaya çalışırken öldürüldü, binlercesi yaralandı. Her gün, çaresiz Filistinlilerin yardım almaya çalıştığı sırada meydana gelen bu korkunç can kayıpları, İsrail güçleri tarafından kasten hedef alınmalarının bir sonucu. 

İsrail, Uluslararası Adalet Divanı’nın, Gazze’ye engelsiz yardım akışına izin vermesi yönündeki bağlayıcı kararlarına açıkça meydan okuyor. Uluslararası toplum soykırımı durdurmayı başaramadığı gibi, İsrail’in Gazze’de devamlı Filistinlilerin hayatını yok etmenin ve insanlık onuru üzerinde tepinmenin yeni yollarını icat etmesine de izin verdi. Devletler eylemsizliklerine son vermeli ve yasal yükümlülüklerini yerine getirmeli. İsrail’in korkunç ablukasını derhal ve koşulsuz kaldırmasını ve Gazze’deki soykırıma son vermesini sağlamak için gerekli tüm baskıyı uygulamalı.”

18 bin 741 çocuk akut yetersiz beslenme nedeniyle tedavi gördü

Ekim 2023’ten bu yana en az 66 çocuk, doğrudan yetersiz beslenme kaynaklı hastalıklar sonucu öldü. Bu sayıya, yetersiz beslenmenin ağırlaştırdığı önlenebilir hastalıklar sonucu ölen çok sayıda çocuk dahil değil. 

Dört aylık bebek Jinan İskafi, 3 Mayıs 2025’te şiddetli yetersiz beslenme nedeniyle hayatını kaybetti. Uluslararası Af Örgütü’nün incelediği adli muayene raporuna göre, Jinan şiddetli sıvı kaybı ve tekrarlayan enfeksiyonlar nedeniyle hastaneye yatırıldı. Jinan’a şiddetli bir protein-enerji eksikliği türü olan Marasmus, kronik ishal ve olası bağışıklık sistemi yetmezliği teşhisi konuldu. Onu tedavi eden doktor, Uluslararası Af Örgütü’ne, Jinan’ın özel bir laktozsuz mamaya ihtiyacı olduğunu ancak abluka nedeniyle mamanın tedarik edilemediğini söyledi.

BM İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi (OCHA) verilerine göre, 15 Haziran itibariyle, yıl başından bu yana 18 bin 741 çocuk akut yetersiz beslenme nedeniyle hastanede tedavi altına alındı. Ayrıca yetersiz beslenen çocukların çoğu, tahliye emirleri, ağır bombardımandan ve askeri operasyonlar yüzünden hiçbir hastaneye ulaşamıyor. Filistin Sağlık Bakanlığı’ndan elde edilen sayılara göre, Gazze’de 2024’te beş yaş altı ölüm oranları, her bin canlı doğumda 32,7 olarak kaydedildi. Bu oran, 2022’de 13,6’dı. Anne ölümleri de 2022’de tahmini 100 bin canlı doğumda 19 iken, iki katın üzerinde artarak 2024’te 43 ölüme yükseldi.

“Doktor saçlarım tekrar uzayacak mı, hâlâ güzel miyim?”

Tanıklıklar daha da karanlık bir tablo çiziyor. Gazze’deki Patient's Friends Benevolent Society HastanesiBeslenme Uzmanı Susan Maarouf, nisandan beri her gün taraması yapılan 200-250 çocuktan yaklaşık yüzde 15’inin şiddetli veya orta derecede yetersiz beslenme belirtisi gösterdiğini söyleyerek, yaşananları şöyle anlattı: “İdeal dünyada ebeveynlere çocuğa protein açısından zengin, besleyici gıdalar vermelerini tavsiye ederdim. Çocukları için hijyenik ortam oluşturmalarının, temiz suyun önemini vurgulardım. Gel gör ki bizim durumumuzda... verdiğiniz her tavsiye... Bazen bu ebeveynlerin yarasına tuz basıyormuş gibi hissediyorsunuz…

Altı yaşında küçük bir kızı beslenme ödeminden tedavi ettik; kilo aldı, canlandı. Ne yazık ki yakın zamanda hastalığı nüksettiği için tekrar tedaviye aldık. Gazze’deki çoğu aile gibi onun da ailesi yerinden edildi. Çadırda yaşıyorlar, aşevinden aldıkları mercimek veya pirinçle besleniyorlar. Bu bir döngü. Yardım girmeyen bir yerde hastane olarak sadece yaraya pansuman yaptığınızı, eninde sonunda tekrar patlak vereceğini hissediyorsunuz.”

Bir doktor şunları ifade etti: “Gazze’nin tamamında süt krizi var. Yeni annelerin düzgün beslenemedikleri için ya da panik, travma ve kaygı nedeniyle emziremediğini fark ettik. Bebek maması alabilmek başlı başına bir mücadele. Çocuğunuzun alerjisi varsa, hastanelerde özel mama bulmak neredeyse imkansız. Bu da ölüm cezası anlamına gelebilir.”

Gazze Şeridi’nin güneyindeki Han Yunus’ta bulunan Nasır Hastanesi’nde Dr. Vefa Ebu Nimer, son iki aydır “eşi görülmemiş” şiddetli beslenme ödemi veya Marasmus ve kas erimesi vakalarına şahit olduklarını belirterek, savaşın etkisinin sadece fiziksel olmadığını şu sözlerle anlattı: “Beslenme ödemi nedeniyle saçları neredeyse tamamen dökülmüş bir kız çocuk bana durmadan, ‘Doktor, saçlarım tekrar uzayacak mı? [Hâlâ] güzel miyim?’ diye soruyordu. Bu çocuklar tamamen iyileşseler bile yaraları daima onlarla kalacak. Tıbbi açıdan bebekler ve küçük çocuklarda yetersiz beslenmenin uzun vadeli bilişsel ve gelişimsel etkileri olabileceğini biliyoruz; ancak [açlığın ve savaşın] çocuklar ve ebeveynler üzerindeki ruhsal ve psikolojik etkileriyle yeterince ilgilenildiğini düşünmüyorum.”

Dr. Ebu Nimer ayrıca sağlık personelinin hissettiği yorgunluğu da, “Doktorlar olarak bizler de yorulduk, yetersiz besleniyoruz, çoğumuz yerinden edilmiş durumda ve çadırlarda yaşıyor; yine de sağlık hizmeti sunmak, besin takviyeleri ve olabildiğince destek sağlamak için elimizden geleni yapıyoruz. Hayat kurtarmaya, ızdırabı hafifletmeye çalışıyoruz ama taburcu ettikten sonra yapabileceğimiz çok az şey var” sözleriyle ifade etti.

İnsani yardım silahlaştırıldı

İsrail yetkilileri, işgal altındaki Gazze Şeridi’ne yardım ve ticari ürün girişini hukuksuz bir abluka altında tutmaya devam ederken, yüzlerce yardım kamyonu Gazze dışında mahsur durumda İsrail’in giriş izni vermesini bekliyor.

BM İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi, 16 Haziran itibariyle BM ve uluslararası insani yardım örgütleri adına, çoğunluğu gıda malzemesi taşıyan 852 kamyonun Mısır’ın El Ariş kentinde mahsur kaldığını ve hâlâ İsrail yetkililerinden Gazze’ye giriş izni alamadıklarını bildirdi. 

İsrail’in Gazze’ye girmesine izin verdiği son derece sınırlı yardımın çok küçük bir kısmı ihtiyaç sahiplerine ulaşabilmektedir. Bunlar da ya GHF’nin yürüttüğü insanlık dışı ve ölümcül askeri sistem yoluyla dağıtılıyor ya da açlık çeken siviller ve bazı durumlarda örgütlü çeteler tarafından ele geçiriliyor.

26 Haziran 2025’te Dünya Gıda Programı’nın ve yerel örgütlerin Gazze şehir merkezinde un dağıtmasına ilk kez izin verildi. Binlerce kişinin sırasını beklediği ve hiçbir yaralanmanın bildirilmediği görece sorunsuz dağıtım, İsrail’in askeri GHF sistemini suçlamanın haklılığını ortaya koyuyor. Uluslararası Af Örgütü’nün etkilenen kişilerden ve görgü tanıklarından edindiği tanıklıklar da dahil toplanan tüm kanıtlar, GHF’nin bir yandan İsrail’in soykırımının bir aracını oluştururken bir yandan da uluslararası kaygıları yatıştırmak için tasarlandığını göstermektedir.