İş ve özel hayat dengesizliği, tükenmişlik sendromunun en büyük nedeni

Tükenmişlik sendromu yaşayan kişilerin, rutinlerini gerçekleştirmede zorlantı, isteksizlik, korku duyduklarını, karamsar bir bakış açısına sahip olduklarını ve sürekli umutsuz hissettiklerini dile getiren Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz, tükenmişlik sendromu hakkında bilgi verdi ve belirtileri hafifletmek için önerilerde bulundu.

Tükenmişlik Sendromu ağır ve ruhsal bir durum…

Tükenmişlik Sendromu kavramının bir çeşit psikolojik rahatsızlık olduğunu dile getiren Beyaz, “Özellikle 1970’li yıllarda Amerikalı bir psikoloğun iş ve meslek yaşantısı sonrasında geliştirdiği bir kavram olarak karşımıza çıkıyor. Günümüzde öncelikli iş, meslek hayatı ve hayatın birçok alanında karşımıza çıkabildiğini görebiliyoruz.” dedi.

Tükenmişlik Sendromunun kişinin ruh halini etkileyen ve sosyal hayatında kişiyi zorlayan psikolojik bir rahatsızlıktır olduğuna dikkat çeken Beyaz, “Sıradan bir yorgunluk ya da enerji düşüklüğü ile karıştırılmaması gerekir. Çok daha ağır ve ruhsal durumdur. Stresle başa çıkabilme ve günlük sorumluluklarını yerine getirebilme konusunda tükenmişlik sendromu yaşayan bireylerde zorlanma görülür.” açıklamasını yaptı.

İş ve özel hayat dengesizliği en büyük neden

Tükenmişlik sendromunun genellikle iş ve özel hayatında denge kurmakta zorlanan kişilerde sık görüldüğüne dikkat çeken Beyaz, “Sorumluluk alarak, kişinin önemli kararlar veren konumda olması, iş yetiştirme konusunda iş verenler tarafından bir çeşit baskıya maruz kalması ve bunun dışında kişinin yaptığı iş sebebi ile zamana karşı yarışıyor olması, sorumluluğu gereği aşırı hassasiyet göstermesi gerekmesi tükenmişliğin en büyük nedenleridir.” dedi.

Kişisel faktörlerin de önemli etkiye sahip olduğunu sözlerine ekleyen Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz şöyle devam etti:

“Yetiştirilme tarzı ve kişilik özellikleri bunlardan bir tanesidir. Kişilik özelliklerini incelediğimizde A Tipi kişilik özellikleri dediğimiz aşırı mükemmeliyetçi, rekabetçi, hırsa sahip olma özelliği bulunan kişilerde karşımıza çıkıyor. Bunun dışında ‘hayır’ demekte zorluk çeken, sınırlarını çizme noktasında sorun yaşayan bireylerde tükenmişlik sendromu ortaya çıkabilir.”

Fiziksel, psikolojik ve davranışsal belirtiler görülüyor

Tükenmişlik sendromu belirtilerini fiziksel, psikolojik ve davranışsal belirtiler olarak üç boyutlu ele alınabileceğini ifade eden Beyaz, “Fiziksel belirtiler yorgunluk, bitkinlik, enerjisizlik, vücut ağrıları, bağırsak problemleri, kas ve eklem ağrıları, baş ağrısı, iştah artışı veya azalması, uyku düzeninin değişmesi, nefes alıp vermede zorlanma olarak görülebilir.” dedi.

Psikolojik belirtilerin iş ve sosyal yaşantıda öfke patlamaları, ümitsizlik, çaresizlik, tatminsizlik, kişinin kendinden memnun olmayışı, özgüvensizlik, gerçekçi olmayan endişe ve şüphelerin ortaya çıkması, suçluluk ve düşmanlık hisleri gibi durumlar olduğunu aktaran Beyaz, davranışsal boyuttaki belirtilerin ise öfke patlamaları, kişinin sorumluluklarına karşı duyarsız olması, erteleme, öz bakımın düşüyor olması, kişinin kendisine özen göstermiyor olması olarak sıralanabileceğini söyledi.

Kadınlarda da erkeklerde de eşit oranda görülüyor

Tükenmişlik sendromunun cinsiyetler arası farkı olmadığını dile getiren Beyaz, “Bilimseler verileri izlediğimizde kadın ve erkek arasında anlamlı bir farklılık yok. Cinsiyet ayırt edici bir faktör değil. Kadınlarda tükenmişlik olarak karşımıza çıkarken erkeklerde duyarsızlık olarak ortaya çıkabilir.” açıklamasını yaptı.

Tükenmişlik sendromu belirtilerini azaltacak öneriler

Tükenmişlik sendromuna karşı önerilerde de bulunan Beyaz, sözlerini şöyle tamamladı:

“Kişi kendisine iyi gelecek meşguliyetlere zaman ayırarak, stresten uzaklaşıp dinleneceği ve tükenmişlik hissini azaltacak bir adım atabilir. Gerek bir profesyonelden gerekse aile arkadaş gibi yakın çevresinden alacağı destekler de fayda sağlar. Kişinin anlaşılıyor olması, sorunlarının çözüme yönelik karşılıklar buluyor olması bu semptomların azalmasında büyük bir öneme sahip. Kişinin ulaşılabilir hedefler belirlemesi motivasyonunu arttırır. Sendromun atlatılmasına yardımcı olur. Kişinin kendini keşfetmesi tükenmişlik sendromu yaşayan biri için kişilik farkındalıklarındandır. Ayrıca uyku alışkanlığı da düzenli bir rutine koyulmalıdır." (İLKHA)