Fransa’nın başkenti Paris başta olmak üzere çeşitli kentlerde antisemitizme karşı büyük bir sivil yürüyüş düzenlendi. Paris’teki yürüyüşe bazı Fransız siyasetçiler de katıldı.

Hamas’ın İsrail’de 7 Ekim’de gerçekleştirdiği saldırının ardından İsrail’in Gazze’yi vurmaya başlamasıyla yaşanan can kayıpları Fransa’da Yahudi vatandaşlara karşı eylemleri artırmıştı.

Meclis Başkanı Yael Braun-Pivet ve Senato Başkanı Gerard Larcher, son 3 haftada bin 300’e yakın antisemit eylemin gerçekleşmesi üzerine büyüyen endişeyi gidermek amacıyla, “antisemitizme karşı yürüyüş” çağrısı yaptı.

Bu çağrı üzerine Pazar günü Paris'te antisemitizme karşı büyük bir sivil yürüyüş düzenlendi. Paris’in en geniş meydanlarından birisi olan Invalides meydanınından Meclis ve Senato binasına yüründü.

Yürüyüşün ardından Paris valiliği katılımcıların sayısının 105 bine ulaştığını açıkladı. Nice’de yapılan yürüyüşe 7 bin, Marsilya’daki yürüyüşe ise 3 bin kişi katıldı.

1990’dan beri en güçlü eylem

Bu yürüyüş, 1990 yılında Carpentras Yahudi mezarlığına yapılan saldırılara karşı düzenlenen protesto yürüyüşünden bu yana antisemitizme karşı yapılan en güçlü eylem olarak tarihe geçti. Fransa genelinde de, Yahudi düşmanlığına hayır demek için 70'ten fazla yürüyüş düzenlendi.

Meclis ve Senato başkanlarının yanı sıra eski Cumhurbaşkanları François Hollande ve Nicolas Sarkozy, Başbakan Elisabeth Borne ve Fransa Musevi Dernekleri Federasyonu (CRIF) Başkanı Yonathan Arfi, kortejin önünde “Cumhuriyet için, antisemitizme karşı” pankartını taşıyarak yürüdü.

Yürüyüşte slogan atılmadı ya da bayrak taşınmadı; ancak Invalides meydanından Meclis ve Senato binasına kadar devam eden yürüyüş boyunca 3 kez Fransız milli marşı “Marseillaise” okundu.

Sol partiler, Sosyalist Parti Genel Sekreteri Olivier Faure, Yeşiller Partisi Genel Sekreteri Marine Tondellier ve Fransız Komünist Partisi Genel Sekreteri Fabien Roussel de kortejin ortalarında “Antisemitizme ve her türlü ayrımcılığa karşı” pankartının arkasında yürüdü.

Macron katılmadı

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Yahudi toplum temsilcilerinin tüm çağrılarına rağmen yürüyüşe katılmamayı seçti. Pazar sabahı yayınladığı halka açık bir mektupla antisemit eylemleri kınayan Macron, "Dizginsiz antisemitizmin, yeniden canlanmasından üzüntü duyduğunu” söyledi ve halkı her türlü ayrımcılığa karşı Fransız değerleri etrafında birlik olmaya çağırdı.

CRIF Başkanı Yonathan Arfi, Emmanuel Macron'un yokluğundan üzüntü duyduklarını belirterek, “Devlet Başkanı'nın katılması, bu tarihi olayı "daha da tarihi" kılardı. Ancak burada önemli olan, Fransızların bu kadar büyük bir sayıda katılması, bölünmelerin ötesine geçen siyasi boyut ve Fransızların popüler bir şekilde bu saldırılara yanıt vermesidir. Yahudi karşıtlığıyla karşı karşıya kalan Yahudiler için en kötü şey, kendilerini yalnız hissetmektir. Bu seferberlik sayesinde bugün bu duvar yıkıldı. Fransa'da olup biteni anlayan insanların olduğu ve bu Yahudi karşıtı eylemlerin sadece Yahudileri değil, bir bütün olarak toplumu tehdit ettiği anlaşıldı. Bu mutluluk verici” diye konuştu.

LFI ve Paris Camisi katılmadı

Meclis’te grubu bulunan siyasi partilerden yalnızca, ülkenin üçüncü büyük partisi, radikal sol Boyun Eğmeyen Fransa (LFI) hareketi yürüyüşe katılmadı. Eleştirilerin hedefinde yer alan LFI, “aşırı sağcı partilerle yan yana yürümemek için” katılmadığını duyurdu.

Müslüman dernekleri yürüyüşe destek verirken, Paris Camisi rektörlüğü, “yalnızca Antisemitizm için yüründüğü, İslamafobi dahil edilmediği” gerekçesiyle katılmayacağını açıkladı.

Filistin ve İsrail için Yahudi Barış Platformu gibi, Yahudi toplumunun bazı temsilcileri de, “yalnızca antisemitizmin protesto edilmesiyle sınırlı kalındığı, barış ya da ateşkes çağrısı yapılmadığı için” yürüyüşe katılmayacağını bildirdi.

“Gündemimiz Cumhuriyet”

Yürüyüşün sonunda medyaya konuşan Gerard Larcher, "Gündemimiz Cumhuriyet. Antisemitizme karşı yürüyüş, cumhuriyetçi bir yükseliş için fırsat olmalı. Bu yürüyüş kardeşlik duygusuyla bir araya gelen bizim kardeşlerimizi bir araya getirsin" dedi.

Ulusal Meclis Başkanı Yael Braun-Pivet, "İnandığımız değerlerin, Cumhuriyet'in tehdit altında olduğunu düşünüyoruz. Toplu olarak bir başlangıca ihtiyacımız vardı. Bugün cumhuriyet değerlerine sahip çıktık" dedi. Başbakan Elisabeth Borne da, "Bugün yürüyüşe çok sayıda vatandaş katılarak, antisemitizme geçit vermeyeceğini açıkça ifade etti" diyerek katılımın yoğunluğuna dikkat çekti.

Ağırı sağ partilerden ‘tarihi’ katılım

Yürüyüşte Cumhurbaşkanı Macron’un katılmaması kadar, bugüne kadar antisemit eylemleriyle bilinen aşırı sağ parti Rassemblement National’in (RN) yürüyüşe katılması tartışma konusu oldu.

İkiye bölünen Yahudi toplumunun bir bölümü RN’in gösterilere katılmasının “tarihi bir önem içerdiği ve izin verilmesi gerektiğini” savunurken, karşı grup “aşırı sağ partiyle yan yana yürümeyeceklerini belirterek, RN’in katılımının yasaklanmasını” istedi.

Sol partiler ise, RN’in samimi olmadığını, yürüyüşe “antisemit eylemlere karşı çıkmak için değil, İslam karşıtlığı nedeniyle katıldığını dile getirdi.

Eleştirilere rağmen yürüyüşe katılan Marine Le Pen ve ekibi, diğer parti temsilcilerinin yer aldığı en öndeki kortejde değil, kendilerine ait ayrı bir grup halinde yürüdü.

Le Pen ve ekibinin alana ulaşmasıyla, kortej hareketlendi. Sol görüşlü Yahudi örgütü Golem'den bir grup aktivist, gösterinin başında, Ulusal Bütünleşme (RN) hareketi lideri Marine Le Pen, Genel Başkan Jordan Bardella ve RN milletvekillerinin katılımını ıslıklar ve sloganlarla protesto etti. Grup, polisin araya girmesiyle yatıştı.

Partisinin “Yahudi karşıtı geçmişine itiraz edilen” Marine Le Pen, yürüyüş başlarken, eleştirilere, "Tam olarak olmamız gereken yerdeyiz" yanıtını verdi.

Paris'teki gösterilere katılmayan LFI milletvekillerinin bazıları Strasbourg'daki yürüyüşe katıldı. Paris’in yanı sıra Nice, Lyon, Toulouse, Marsilya, Rouen, Brest, Peau, Strasbourg, Rennes kentleri başta olmak üzere Fransa genelinde 70 yerde gösteriler düzenlendi.

Yahudi dernekleri yürüyüş sonunda, yüksek katılımdan dolayı yürüyüşün başarılı olduğunu belirterek, “Saldırılar karşısında kendilerinin yalnız olmadığını ve bütün Fransa’nın kendilerine destek verdiğini hissettiklerini” açıkladı.

Arzu Çakır