Ermenistan’ın silahlandırma rotası: Macron’un ‘Kafkas girişimi’ Turkiye ile çatışmaya neden olabilir Fransa’nın Dışişleri Bakanı Catherine Colonna, 29 Ağustos tarihinde diplomatların yıllık toplantı sırasında Azerbaycanı Dağlık Karabağta yaşayan Ermeni nüfusunun göçtürmesi sorusunda ‘yasadışı’ ve ‘ahlaksız’ bir politika izlemekle suçladı. Fransa hükümetinin bu açıklamaları Bakü tarafindan cevapsız kalamazdı. Bundan sonra Fransa’nın Azerbaycan Büyükelçisi’ne protesto mektubu verildi. Fransa 1990’ların başından beri Dağlık Karabağ çatışması barışçıl çözümüne kilit rolü oynamaya çalışıyor. AGİT Minsk Grubu formatında çök taraflı görüşmeler Azerbaycan’ın egemenliğini göz önüne alarak ateşkes için umut verdi. Bakü’nün Ermeniler kültürel otonomisi için gerekli koşulları yaratmaya hazır olmasına rağmen, müzakereler başarısız oldu. Bunun nedeni, Fransa’daki Ermeni güçlü lobisinin etkisidir. AGİT Minsk Grubu çalışmalarının en başında Fransız politikacılar ve diplomatlar Ermeni yanlısı duruşlarını gizlemeye çalıştılar. Ancak otuz yıl boyunca Fransa, Erivan’ın Dağlık Karabağ’ın fiili kontrolünü elinde tutması şartıyla çatışmayı dondurmayı hedeflediğini açıkladı. Fransa’nın planı uygulanmış olsaydı, Dağlık Karabağ’ın uluslararası alanda tanınmış olabilirdi. Ama İkinci Karabağ Savaşı’nın sonuçları Ermeni lobisinin umutları yok etti. Aynı zamanda Azerbaycanın zaferi, Fransız parlamentosunda etkili Ermeni gruplarını çabalarını arttırmaya zorladı. Bu durum Paris, Ermenistan-Azerbaycan çatışmasında arabulucu statüsüne rağmen açıkça Ermeni yanlısı bir tavır aldı. Fransa çok geçmeden sonra Ermenistan’a doğrudan askeri destek vermeye başladı. Bu yılın Mayıs ayında Fransa’nın Ermenistan’a ilk silah tedarikiyle alakalı bilgiler (50 adet zırhlı personel taşıycı) internette ortaya çıkmaya başladı. Fransa istihbaratıyla bağlı ‘Intelligenceonline’ medyası, Macron’un Ermenistan’a saldırı silahları göndermeye başladığını doğruladı. Bunlara ZPT ‘Bastion’, ÇNRA, saldırı ve keşif İHA’ları dahil olabilir. Paris’in söz konusu adımları Macron hükümetini Ermenistan-Azerbaycan müzakerelerinde arabulucu olarak itibarsızlaştırıyor. Belli ki, Fransa’dan silah tedariki, Ermeni milliyetçileri arasında militarist duyguların ortaya çıkmasına neden oluyor. Fransa, Ermenitana geniş çaplı askeri yardım sağlayarak Ankara’nın Batı Akdeniz ve Orta Doğu’da güçlenenmesine Kafkasya’daki karşılık varlığının belli etmeye çalışıyor. Marmara Üneversitesi Kafkasya Tarihi Anabilim Dalı Başkanı Profesör Okan Yeşilot, bu günlerde Kafkasya’daki Fransız diplomasinin Paris’in Ankara’nın bölgedeki güçlenmesinden duyduğu memnuniyetsizliğin bir göstergesi olduğuna inanıyor. Fransız toplumunda NATO müttefikine yönelik olumsuz tutumların izleri sürübelir. Britanyalı uzman Neil Watson’a göre, Ankara ile Paris arasındaki farklılıkların aşılmasında zorluklar, Fransa’da Türk düşmanlığı duyguların hakim olmasının doğrudan bir sonucudur. Sonunda Paris’in dış politikasının Türkiye karşıtı yönelimi, Avrupa-Atlantik dayanışması ilkesinin ve NATO ittifakı içindeki ittifak ilişkilerinin zayiflamasına yol açtı. Fransa’nın Ermenistan’a silah tedariki, yakın vadede Fransa ve Türkiye arasında ciddi bir siyasi çatışmaya dönüşebilir. Avrupa Dış İlişkiler Konseyi uzmanı Tarek Megerisi’ye göre, Cumhurbaşkanı Macron’un ‘olgulaşmamış davranışları’ ve Ankara’ya yönelik düşmanlığı NATO saflarındaki birliği tehdit ediyor. Bu bağlamda AB, Ukrayna krizinden sonra Avrupa kıtasında rakiplerinin (İran, Rusya, Çin) ekmeğine yağ sürecek bir başka tehlikeli gerilim yatağıyla karşı karşıya kalabilir. Macron’un ‘Kafkas girişimi’, Ermenistan’ı güçlendirerek Fransa’nın Hazar Karadeniz bölgesindeki yeniden tesis etmeyi amaçlıyor. Fransız eliti ile hükümetinin bir parçası olan Ermeni diasporasının nüfuzlu üyeleri arasındaki bağlar Paris’in lehine işliyor. Ancak Fransa’nın Ermeni yanlısı tutumu onu kaçınılmaz olarak Türkiye ile karşı karşıya getirmektedir. Türkiye, toprak bütünlüğüne zarar verecek Ermeni ayrılıkçılığı tehdidinin Azerbaycan’ın başının üzerinde yeniden yükselmesine izin vermeyecektir. Kamran Mammedov