Resmi Ankara, Paşinyan rejimine, Fransa'nın Ermenistan'ı kurtaramayacağı yönünde açık bir mesaj veriyor... Fransa ayrıca, resmi Ankara'nın Güney Kafkasya'da askeri-siyasi provokasyonları sürdürmesine fırsat vermediği konusunda da uyarılıyor...

Bölge dışındaki devletlerin ve uluslararası kuruluşların Güney Kafkasya'daki davranışları barış sürecinin önünde engel oluşturmaya devam ediyor. Asıl sorun bölge dışındaki güçlerin her anlamda kendi çıkarlarına uygun bir durum yaratmaya çalışmalarıdır. Bu amaçla bölgesel barış sürecini engellemeye çalışıyorlar. Ve bunun sonucunda Güney Kafkasya askeri-siyasi çatışmaların yaşandığı bir yer olmaya devam ediyor.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev de bölge dışındaki ülkelerin barış sürecine müdahalesinin engellenmesine ilişkin çeşitli açıklamalarda bulundu. Devlet başkanı, bu müdahaleler gerçekleşmese bile nihai barış anlaşmasının imzalanması için verimli koşulların yaratılabileceğini vurguladı. Ve bu bağlamda, resmi Bakü'nün, arabulucuların dış etkisi olmaksızın, doğrudan ikili temaslar yoluyla Ermenistan ile görüşmeler yapma arzusu tamamen anlaşılabilir.

Hatta Azerbaycan ile Ermenistan arasında son dönemde savaş esirlerinin değişimine ilişkin varılan anlaşma da ikili görüşme formatının daha etkili olduğunu kanıtladı. Üstelik bu anlaşma sayesinde Azerbaycan ve Ermenistan, bağımsızlık tarihlerinde bile ilk kez uluslararası alanda birbirlerine destek olma konusunda anlaşmaya varabildiler. Böyle bir sonucun ardından Paşinyan hükümetinin temsilcisi, uluslararası arabulucuların jeopolitik çıkarlarını barış sürecinde ön plana koyduklarını açıkça itiraf etti. Bu bağlamda radikal-intikamcı Ermeni muhalefetinin ikili temaslara itirazlarının mantıksız olduğunu vurguladı.

Tabii bunların hepsi olumlu noktalar. Ancak bu yönde daha yoğun bir hareket alanı yaratmak oldukça zordur. Çünkü dış müdahalelerin engellenmesi için Güney Kafkasya'da jeopolitik çıkarları olan tüm uluslararası güçlerin bölgesel barış sürecine katılımının engellenmesi gerekmektedir. Ancak mevcut durumda bu neredeyse imkansızdır. Bunun temel nedenlerinden biri de Ermenistan'ın doğrudan uluslararası patronlarına bağımlı olmasıdır.

Gerçek şu ki, ABD ve Batı, Rusya ile olan uluslararası savaşta ana çatışma alanı olarak Ermenistan topraklarını seçmiştir. Büyük ihtimalle bu jeopolitik çatışma uzun süre devam edecek. Rusya Güney Kafkasya'dan ayrılmayı düşünmüyor. Kremlin, ABD ve Batı'nın bu amaçla attığı tüm adımlara direnmeye çalışıyor. Bu nedenle bölgesel barış süreci de bir bakıma bu çatışmanın rehinesi haline gelmiş görünüyor.

Öte yandan Fransa, Güney Kafkasya'da yeni bir savaş tehdidinin ana kaynağı işlevini üstlendiğini de pek gizlemiyor. Afrika kıtasından kovulan Fransa, Güney Kafkasya'ya yerleşme çabalarıyla kaybettiği uluslararası nüfuzunu, bu bölgedeki jeopolitik konumları ele geçirerek telafi etmeye çalışıyor. Resmi Paris, Fransa'nın jeopolitik çıkarlarını güvence altına alacak bölgesel bir araç rolünü Ermenistan'a devretti.

Fransa, kendi çıkarları için her yolu kullanarak Güney Kafkasya'da yeni bir savaş durumu yaratmaya çalışıyor. Resmi Paris, Ermenistan'ın nihai barış anlaşmasını imzalamasını engelliyor. Ayrıca İkinci Karabağ Savaşı'nda mağlup olan Ermenistan'ın yeniden güçlendirilmesi misyonunu da üstlendi. Resmi Paris, Ermenistan'a modern askeri teçhizat ve mühimmat göndermeye devam ediyor. Bu da resmi Erivan'ı barış anlaşmasının imzalanma sürecini yavaşlatmaya teşvik ediyor.

Resmi Bakü, Fransa'yı bu konuda defalarca uyardı. Azerbaycan devleti, Fransa'nın yeni bir bölgesel savaşa sponsor olmasının olası sonuçlarına ilişkin sert mesajlar verdi. Dolaylı olarak Fransa'nın tutumu nedeniyle Ermenistan'ın yakın gelecekte daha ağır darbeler alabileceğini ima etti. Bu da Fransa'nın aslında askeri-siyasi destek adı altında Ermenistan'a zarar verdiğini gösteriyor.

İlginçtir ki, Fransa'nın Güney Kafkasya'da son dönemde attığı adımlardan Rusya da ciddi şekilde kaygı duymaktadır. Kremlin, Fransa'yı bölgesel barış sürecinin önündeki temel engellerden biri olarak gördüğünü gizlemiyor. Ayrıca Kremlin, Fransa'nın modern askeri standartlara uymayan eski model silahları Ermenistan'a taşıdığını özellikle vurguluyor. Ermeni toplumunu da Fransa'nın "korunması" konusunda daha dikkatli olmaya çağırıyor.

Fransa'nın Güney Kafkasya'daki rakibi elbette sadece Rusya değil. Bu listeye Türkiye'nin de eklenmesi gerekiyor. Üstelik Türkiye, Fransa karşısında Rusya'dan daha güçlü bir bölgesel oyuncu olarak değerlendiriliyor. Çünkü Rusya, Güney Kafkasya'ya daha çok tarihsel sömürge faktörleriyle bağlı. Türkiye, Rusya'dan farklı olarak bu bölgede daha temel faktörlere dayanıyor. Çünkü Türkiye ile Azerbaycan arasında milli-etnik, tarihi ve dini bir ortaklık vardır. Üstelik resmi Ankara yakın zamanda Azerbaycan'la askeri-siyasi ittifak anlaşmasına vardı. Ve şu anda Azerbaycan-Türkiye ortak hava sahasının oluşturulmasına yönelik askeri-siyasi, stratejik projenin uygulanması devam ediyor.

Bütün bunlar, Ermenistan'ı sadece yeni bir bölgesel sömürge olarak gören Fransa'nın Güney Kafkasya'da Türkiye ile rekabetinin peşinen yenilgiyi vaat eden bir gerçeklik olduğunu gösteriyor. Resmi Paris'in Azerbaycan-Türkiye Birliği önünde Ermenistan'ın korumasına dayanma şansı çok yüksek değil. Ve zamanla Fransa, Türkiye'nin önleyici jeopolitik saldırılarını daha ciddi şekilde hissetmek zorunda kalacak.

Aslında resmi Ankara çoktan Fransa'ya karşı tavrını göstermeye başladı. Nitekim yakın zamana kadar Türkiye, Fransa'nın Ermenistan'ı silahlandırmasına, Azerbaycan'ı her konuda desteklediğini açıklayarak tepki gösteriyordu. Resmi Ankara, Fransa'ya "kırmızı çizgilerden" sapmanın kabul edilemez olduğuna dair güçlü mesajlar gönderiyor. Paris yetkilisinin de Türkiye'nin uyarılarından gerekli sonuçları çıkaramadığı anlaşılıyor.

Bu nedenle resmi Ankara daha şimdiden daha açık, doğrudan ve sert bir tutum ortaya koymaya başladı. Böylece Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Fransa'nın Güney Kafkasya'daki durumu askeri-siyasi çatışma düzeyine yönlendirdiğini vurguladı. Türk lider, Fransa'nın Güney Kafkasya'da jeopolitik provokasyonlar yürüttüğünü söyledi. Bu da Güney Kafkasya ülkeleri, özellikle de Ermenistan açısından çok ciddi sonuçlar doğurabilir.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan aynı zamanda Ermenistan'a, Fransa'nın destek vaatlerine uymaması çağrısında bulundu. Ermenistan'ın gelecekteki kaderinin Fransa'nın desteğine değil, doğrudan Azerbaycan ile barış anlaşması imzalanmasına ve normal ilişkiler kurulmasına bağlı olduğunu vurguladı. Bu açıdan bakıldığında Erivan yetkilisinin Fransa'nın yalanları ve kurnaz oyunlarıyla kandırılması Ermenistan'a pahalıya mal olabilir.

Görünen o ki resmi Ankara, Paşinyan hükümetine Fransa'nın Ermenistan'ı kurtaramayacağı yönünde açık bir mesaj gönderiyor. Ayrıca Fransa'yı, resmi Ankara'nın kendisine Güney Kafkasya'daki yıkıcı faaliyetlerini serbestçe sürdürme şansı verme niyetinde olmadığı konusunda da uyarıyor. Türkiye, Fransa'nın bu bölgeye yerleşme girişimlerini engellemeye hazırlandığını kesinlikle gizlemiyor. Ve bu açıdan bakıldığında Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Fransa'nın Türkiye'nin bulunduğu bölgedeki varlığının gerçeklikten neredeyse uzak olduğu anlaşılmaktadır.

Elchin KHALIDBEYLI,
Siyaset uzmanı