NATO ülkeleri, haftalar süren tartışmaların ardından sonunda Almanya’nın da Leopard’lara yeşil ışık yakmasıyla Ukrayna’ya ağır zırhlı tank vereceklerini açıkladı. Peki, karada savaşın gidişatını değiştirebilecek bu çok gelişmiş tanklar neler ve hangi ülkeler bunları tedarik edecek durumda?

Rusya'nın kışın hazırlıklarını tamamlayarak, baharda Ukrayna'ya kapsamlı bir saldırı hazırlığında olduğu istihbaratı, Ukrayna ve Batılı müttefiklerini harekete geçirdi. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski haftalardır Avrupalı müttefiklerine, ağır zırhlı tanklar verilmesi için baskı yapıyor. NATO ülkeleri, savaşın boyutlarının büyümesi ve kendilerinin de savaşın tarafı durumuna gelmesi kaygısıyla haftalar süren tartışmaların ardından, sonunda Almanya'nın yeşil ışık yakmasıyla, Ukrayna'ya ağır zırhlı tank vereceklerini açıkladı. Bu karar Ukrayna savaşında dönüm noktası oluşturacak kadar önemli görülüyor. Zira bu tankların ateş gücü, geçiş kapasitesi ve güçlendirilmiş zırhının, savaşın gidişatını değiştirebileceği yorumları yapılıyor. Dünya haftalardır bu dört tankı konuşuyor: Alman Leopard 2, İngiliz Challenger 2, Amerikan Abrams M1 ve Fransız Leclerc tankları. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 4 Ocak'ta, Ukrayna ordusuna, 20 tondan az olacak şekilde AMX-10 RC hafif zırhlı tanklarının gönderileceğini duyurdu. Bu hafif tankların ulaşmasıyla Ukrayna'da ilk kez Batı yapımı tanklar kullanılmış olacak. Fransa Savunma Bakanı Sebastien Lecornu'ya göre bunların Mart ortasına kadar teslimatları tamamlanacak. AMX-10 RC tankları, büyük ateş gücü olmayan ve bu nedenle savaşın çehresini gerçekten değiştireme kapasitesi taşımayan zırhlı araçlar. Ama Macron'un bu duyurusu, özellikle Almanya'da, Kiev'e ağır tankların teslim edilmesi konusundaki tartışmayı güçlü bir şekilde yeniden canlandırdı. Zelenski'nin savunma danışmanı Mihailo Podolyak, 'Fransa zaten bize hafif tanklar teslim ediyor. Bu çok iyi. Ancak yine de 250 ila 350 ağır tank almak istiyoruz' dedi. Berlin, savaşın tırmanma riskine dikkat çekerek bugüne kadar bu talebe karşı çıktı. Karşısında Polonya ve Finlandiya kendi ellerinde bulunan Alman Leopard 2 tanklarını, 'onay gelmese de' Ukrayna'ya vereceklerini açıkladı. Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki'nin bu açıklaması Berlin üzerindeki baskıyı arttırdı. Peki, karada savaşın gidişatını değiştirebilecek bu çok gelişmiş tanklar neler ve hangi ülkeler bunları tedarik edecek durumda? Kiev'in gıptayla baktığı Amerikan, İngiliz veya Alman tankları, Fransız Leclerc tanklarıyla teknik seviyeleri birbirine yakın tanklar. Bu tankların hepsi; komutan, sürücü, bir veya iki kule operatörü olmak üzere, toplam 3 veya 4 mürettebat içeriyor. Yaklaşık, saatte 70 km. hızla 500 km.’ye kadar otonomiye sahip bu tanklar, 60 ton civarında dev araçlar. Aynı zamanda, paletleri, zırhları ve vurucu güçleri sayesinde geçiş yetenekleri de son derece güçlü. Her türlü hava koşulunda, geceleri, sürüş sırasında ve kendileri hareket halindeyken birkaç kilometre ötedeki hedeflere ateş edebilme kapasiteleri bulunuyor. Ancak bunların bakımı, lojistiği ve kullanımı oldukça karmaşık olmaya devam ediyor. Leopard 2: Ukraynalılar'ın en çok beğendiği ve istediği tank Alman Leopard 2'ler. Öncelikle, Avrupa'da pek çok ülkenin elinde çok sayıda Leopard tankı bulunması bunun ilk nedeni. Üretici firma Krauss-Maffei Wegmann tarafından 1970'lerin sonunda tasarlanan bu ekipman, Kosova, Bosna-Hersek, Afganistan, Suriye gibi birçok operasyon sahasında etkinliğini kanıtlayan bir araç. Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'ne (IISS) göre; Almanya'da 284, Avusturya'da 56, Danimarka'da 48, Finlandiya'da 100, Yunanistan'da 353, Macaristan'da 48, İsveç'te 120, İspanya'da 327, Portekiz'de 37, Polonya'da 247 olmak üzere yaklaşık 2 bin birim tank faaliyet halinde. Polonya, kendi zırhlı araçlarının bir bölümünü Kiev'e teslim etmeye hazır olduğunu söyledi ancak bunu yapabilmesi için Almanya ile imzaladığı satın alma anlaşmasındaki bir madde nedeniyle buna Berlin'in onay vermesi gerekiyor. Berlin, bu onayı bugün çıkardı. Alman medyasına göre, Ukrayna 80 Leopard 2 tankı almayı umuyor. Almanya'nın ardından Finlandiya Savunma Bakanı Mikko Savola, kendi savunma ihtiyaçlarının hassasiyetini de göz önünde bulundurarak, sınırlı sayıda Leopard tankı vereceklerini açıkladı. Challenger 2 Ukrayna'ya sevkedilen ilk ağır tank İngiliz Challenger 2 tankları olabilir. Birleşik Krallık'ta 200'den fazla aktif kullanımda olan Challenger var. Ukrayna'nın ortaklarının 20 Ocak'ta Almanya'nın Ramstein kentinde yaptığı toplantısından önce İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, Ukrayna savunma güçlerine bir düzine Challenger tahsis edeceklerini açıkladı. 'Çok güçlü topuyla' ünlü bu tanklar, diğer NATO üyeleri tarafından kullanılan geleneksel mermilerle uyumlu olmadığı için kullanımını zorlaştıran yivli bir topla donatılmış durumda. NATO müttefikleri, Rus işgalinin başlangıcından bu yana, Ukrayna'ya 300 modernize edilmiş Rus tankı verdi. Ancak İngiliz hükümeti 14 adet Challenger tankını Ukrayna'ya göndererek bir Batılı ülke için ilk kez ağır zıhlı tank veren ülke olacak. Yaklaşık 3 metre yüksekliğinde ve 8,3 metre uzunluğundaki 'FV4034 Challenger 2' tankları, Ukrayna için güçlü bir takviye oluşturma potansiyeline sahip. Başlangıçta, Rus zırhlı araçlarına karşı koyma hedefiyle tasarlanan bu tanklar, ilk 1998'de hizmete girdi. En çok 2003'ten itibaren Irak savaşında kullanılınca ismini duyurdu. Challenger'lar da savaş düzeninde 64 ton ağırlığında ve saatte 50 km. hız kapasitesinde. Aynı anda dört askeri barındırabiliyor ve 'güçlü, çok hassas, çok yüksek hareket kabiliyetine sahip' bir topa sahip. Abrams Amerikan Abrams M1 tankları, binlerce sayıda üretilmesi nedeniyle, güçlü stok kapasitesi açısından büyük önem taşıyor. Yaklaşık 10 bin adet üretilen Abrams M1 tanklarının 2 bin 600 adedi halen ABD'de faaliyet gösteriyor. Bazıları ise NATO ülkelerinde konuşlandırılmış durumda. Yaklaşık 8 metre uzunluğunda, 3,66 m. genişliğinde olan Abrams tankları 120 milimetre kalibrelik M256 toplarıyla donatılmış güçlü bir saldırı kapasitesine sahip. Hızı saatte 72 km. kadar çıkabiliyor ve 55 ila 67 ton ağırlığında. General Dynamics tarafından üretilen Amerikan tankları, 1980'den bu yana kullanılıyor ve 4 kişilik mürettebatı var. Abrams tankını kullanmak Leopard veya Leclerc'ten daha zor değil, ancak türbini rakiplerinin dizel motorlarından iki kat daha fazla tüketiyor ve bu da çok daha büyük bir tedarik lojistiği gerektiriyor. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, 2022 Aralık ayında Washington'da Başkan Joe Biden tarafından kabul edildiğinde, Biden, Abrams tanklarından hiç söz etmeden, yalnızca hafif tankları gönderme sözü vermekle yetinmişti. Ancak Biden bugün Almanya'nın Leopard açıklamasında kısa süre sonra, ABD’nin de 31 Abrams tankı göndereceğini bildirdi. Leclerc Fransız silahlı kuvvetlerinin elinde, Fransız Nexter tarafından üretilen 220 operasyonel Leclerc tankı bulunuyor. Dış ülkelere ihraç edilemeyen bu tanklar, çok az sayıda, 876 adet üretildi. Roanne kentindeki Nexter fabrikalarında bir süre üretilen Leclerc tanklarının üretimi 2008'den bu yana durdu. Yaklaşık 57 ton ağırlığında olan Leclerc tankları, saatte 65 km. hıza kadar çıkabiliyor; 3,6 metre genişliğinde, yaklaşık 8 metre uzunluğunda. NATO'nun 'Kartal' misyonunun bir parçası olarak, bir Fransız askeri birliği, 2022'nin sonundan bu yana, Ukrayna'dan birkaç yüz kilometre uzakta, Romanya'da, Ukrayna askerini eğitiyor. Roanne'deki Nexter fabrikalarında toplanan Leclerc 2008'den beri üretilmiyor. Fransız ordusu son zamanlarda 50 Leclerc tankını yeniledi.  

• Arzu Çakır