DOĞU TÜRKİSTANLI UYGURLARA YÖNELİK SON GÖZALTILAR ENDİŞE VE KORKUYA YOL AÇIYOR

Çin’in Türkiye’ye milyar dolarlık yatırım yapacağını  ve bu çerçevede Manisa’da elektrikli Otomobil Fabrikası kuracağının açıklanmasından  ardından  Uygurların gözaltılar ile  Geri Gönderme Merkezlerine hapsedilmesi  2017’de Çin ile yapılan “Suçluların İadesi Anlaşması” hükümlerinin uygulanmasından korkuluyor. Doğu Türkistan sorununa olan  yakın ilgisi  ve duyarlılığı ile bilinen  KARAR gazetesinin konu ile ilgili  haber yorumunu aşağıda sunuyor ve bu Doğu Türkistan ve Uygur Türkleri duyarlığı içiin teşekkür ediyoruz.(UYHAM) 

Çin’in otomobil devi BYD’nin Türkiye’de milyar dolarlık bir fabrika kuracağına dair yapılan açıklama, iki ülke arasındaki ilişkilerde önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor. Ancak bu gelişme, Türkiye’deki Uygurlar arasında derin endişelere yol açtı. Uzun yıllar süren gerilimin ardından gelen bu hamle, Ankara’nın Uygurlara verdiği destek nedeniyle endişe verici bir değişime işaret ediyor.

Çin’in önde gelen elektrikli araç üreticisi BYD’nin Türkiye’de büyük bir fabrika kuracak olması, iki ülke arasındaki ekonomik bağları güçlendirirken, aynı zamanda Uygur Türklerinin geleceği hakkında derin endişelere yol açtı. Milyar dolarlık bu yatırım, Türkiye’nin Çin’e yaklaşımı ve Uygur meselesindeki duruşu bağlamında önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.

İki ülke, hem ekonomik hem de diplomatik alanda daha fazla ortak zemin bulmaya başladı. Temmuz ayında Çin’in otomobil devi BYD, Türkiye’de milyar dolarlık bir fabrika kurmak için anlaşma imzaladı. Bu fabrika, ağırlıklı olarak Avrupa Birliği pazarı için yılda 150 bin araç üreteceği belirtiliyor.

Dr.Karabel :  Türkiye’ye Yatırım Yapmaktan Kaçınan Çin’in Bu Çıkışının Nedenleri

Amerika’nın Sesi (Voice Of America= VOA)  Türkçeye,  Çin’in Türkiye’ye yatırımlarını değerlendiren  İstanbul Gedik Üniversitesi Uluslararası İlişkiler- Asya Pasifik Bölümü Başkanı Sibel Karabel şunları söyleadi : “Çin ile yapılan  bu anlaşmanın Türkiye-Çin ilişkilerinde önemli bir dönüm noktası olduğunu  düşünüyorum. Anlaşma,  Çin ile karşılıklı ticarette Türkiye’nin aleyhine olan  açığı ve ticaret dengesizliğini azaltma potansiyeline sahiptir. Bu  yatırım Çin için de önemli çünkü Türkiye’nin Avrupa Birliği ile Gümrük birliğinde olması nedeniyle Türkiye’de ürettiği  otomobil ve diğer  ürünler gümrük vergisinden muaf olacaktır.” sözleri ile değerlendiriyor.

Ayrıca,  Uzmanlar da,  yapılması planlanan fabrikanın Pekin için AB’nin Çin araçlarına yeni gümrük vergilerinden kaçınmanın bir yolu olduğunu, bunun aynı zamanda Türkiye’ye yatırım yapmaktan yıllarca kaçınan Pekin’in politikasında bir değişimin işareti olduğunu belirtiyorlar.

 

Prof.Dr.Çağdaş Üngör : Çin, Bu Yatırımını Suçluların İade Anlaşması için Baskı Aracı Yapmak  İstiyor

İstanbul- Marmara Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümü  öğretim üyesi ve Çin Uzmanı  Prof. Dr. Çağdaş Üngör Çin’in bu yatırımını şöyle değerlendiriyor : ” Çin yönetimi bu yeni yatırım hamlesi  Türkiye’de yaşayan Uygurlar için   rıst oluşturuyor. Çin Yönetimi   2017’de Pekin’de imzalanan ancak onaylanması için TBMM’ye gönderilen ancak şimdiye kadar gündeme alınmayan Çin  ile karşılıklı Suçluların İadesi Anlaşmasının  onaylanması için baskı  aracı yapmak istiyor.  Çin, kendince  “Suçlu” olarak ilan ettiği  Türkiye’de yaşayan Uygur Türklerinin  en azından bir kısmının, Çin’de yargılanmak üzere Çin’e iade edilmesini istedikleri  yolunda söylentiler  dolaşıyor. Türkiye’nin Çin ile  bu ekonomik yakınlaşması, Türkiye’deki Uygurlar için endişe verici bir durumu da beraberinde getiriyor. Pekin’in Türkiye’deki milyar dolarlık yatırımının, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın son Çin ziyareti sırasında yapılan bir anlaşmanın parçası olabileceği düşünülüyor. Çin’in uzun süredir, Türkiye’yi, yüksek siyasi riskli bir ülke olarak algılaması nedeniyle yatırım yapmaktan kaçındığı biliniyordu. Ancak bu durumun son zamanlarda  değişim gösterdiği   değerlendiriliyor.Çin’in ülkelerinideki baskı, zulüm ve etnik soykırım uygulamalarından kaçarak Türkiye’ye  sığınan  Uygur Türkleri Kardeş ve koruyucu olarak bildikleri  Türkiye’nin kendilerine yönelik bu koruyucu rolünü  terk etmesi ve kendilerine  sırt çevirmesinden endişe ediyor. Türk Yönetimi  yıllardan beri  Pekin’in Müslüman Uygur azınlığa yönelik baskı, zulüm ve asimilasyon  uygulamaları ile insan hakları ihlalleri için Çin’i  eleştiriyor ve  binlerce Doğu Türkistanlı Uygur ve Kazak ve diğer Türk halklarına mensup  binlerce mazlum ve mağdurlara  sığınma hakkı tanıyor.

Türkiye ve Çin Arasındaki Diplomatik Ortak Zemin ve Çıkarlar  

Dr.Çağdaş Üngör değerlendirmesi  şu cümlelerle sonlandırıyor : ” Çin’in  son günlerde bir NATO üyesi olan Türkiye’ye yönelmesinin nedeninin, Pekin’in özellikle ABD ile artan küresel nüfuz rekabeti olabileceği öne sürülüyor. Uzmanlar, Ankara ve Pekin’in, İsrail’in Hamas’a karşı yürüttüğü savaşa yönelik eleştiriler dahil giderek artan bir diplomatik ortak zemin bulduğu görülüyor. Çin’in Türkiye için batılı ülkelerden çok daha iyi bir ortak olduğu/olabileceği  konular olduğu biliniyor. Ayrıca, İsrail’in Gazze meselesinde Türkiye ve Çin’in aynı fikirde olduğu karşılıklı açıklamalarla ifade ediliyor. Türkiye, Pekin’in geçen ay Filistinli liderleri ağırlamasını memnuniyetle karşıladığını, İsrail’in Gazze’deki savaşı devam ederken, gözlemciler Ankara ile Pekin arasındaki ortak zeminin artacağını öngörüyor. Bu durum, Türkiye’deki Uygurlar için daha da karmaşık bir hale geliyor . Bu son gelişmeler Türkiye’de yaşayan  Uygur Türkleri arasında  kendilerinin Çin’e iade edilme korkusunu  daha da arttırıyor.” sözleri ile değerlendiriyor.