Kongre’deki Cumhuriyetçiler Demokrat Biden’ın başkan yardımcısı olduğu döneme ait bazı gizli belgeleri evinde tuttuğuna ilişkin soruşturmada özel savcıyla görüşmesinin ses kaydını istemişti. Beyaz Saray "yürütme imtiyazı" ilkesini gerekçe gösterip kaydın paylaşılmasını engelledi

ABD Kongresi’ndeki Cumhuriyetçiler Demokrat Başkan Biden’ın başkan yardımısı olduğu döneme ait bazı gizli belgeleri evinde tuttuğuna ilişkin soruşturma kapsamında özel savcıyla yaptığı görüşmenin ses kaydını talep etmişti. Beyaz Saray ise başkanlık makamının sağladığı “yürütme ayrıcalığı” ilkesini gerekçe göstererek kayda erişimi engelledi. Biden yönetimi, Cumhuriyetçiler’in kayıtları siyasi amaçla kullanmak istediğini savundu.

Kongre’nin alt kanadı Temsilciler Meclisi’ndeki Cumhuriyetçiler, Adalet Bakanlığı’ndan Biden’ın gizli belge soruşturmasını yürüten özel savcının sorularını yanıtladığı görüşmenin ses kaydını talep etmiş; bakanlık bu kaydı paylaşmayı reddetmişti.

Beyaz Saray avukatı Ed Siskel Cumhuriyetçiler’e ilettiği mektupta, ses kayıtlarının paylaşılmasına ilişkin meşru bir sebebin bulunmadığını söyledi; Cumhuryetçiler’in bu kayıtları “çarpıtarak siyasi amaçla kullanmak istediklerini” savundu.

Avukat mektubunda, “Bu kadar hassas ve anayasa tarafından korunan materyallerin, olası siyasi kazanım amacıyla manipüle etmek istiyorsunuz diye, Yürütme Organı’ndan talep edilmesi uygun değildir” ifadelerini kullandı.

Ayrıntıları bugün basına ve kamuoyuna yansıyan bir mektuba göre, Adalet Bakanı Merrick Garland Başkan Biden’a sözkonusu kaydın “yürütme ayrıcalığı” ilkesi kapsamına girdiği tavsiyesinde bulundu.

“Yürütme ayrıcalığı” nedir?

Yürütme ayrıcalığı, ABD başkanlarının sorumluluklarını yerine getirirken gerektiği durumlarda bazı belge ve bilgilerin gizli tutulması ve paylaşılmaması imkanı tanıyor.

Sözkonusu doktrin, başkana ayrıntıları kamuoyuna ifşa edilmesi endişesi taşımadan, danışmanlarından dürüst tavsiye alma imkanı veriyor; başkanın resmi sorumluluklara ilişkin gizli yazışma ve görüşmelerini koruma imkanı da tanıyor.

Yürütme organında görev alan yetkililerin ifade vermesi ya da belge paylaşmasının talep edildiği bazı durumlarda bir anlamda dokunulmazlık sağlayan hukuki doktrinin sınırları ve kapsamı ABD’de uzun zamandır tartışılıyor.

ABD Adalet Bakanı Merrick Garland. (FOTO-ARŞİV)

Temsilciler Meclisi komisyonundan Adalet Bakanı Garland’a “Kongre’ye itaatsizlik” suçlaması

Cumhuriyetçiler’in çoğunlukta olduğu Temsilciler Meclisi bünyesindeki Adalet Komisyonu, Beyaz Saray’ın ses kaydına erişimi bloke etmesinin ardından, Adalet Bakanı Garland’ı Kongre’ye itaatsizlikle suçlama yönünde oy kullandı.

Temsilciler Meclisi Denetim Komisyonu’nda da benzer şekilde oylama yapılması planlanıyor.

Seçime az zaman kala tartışma hararetlendi

Başkan Biden’a yakın isimler, gizli belge soruşturmasını yürüten özel savcı Robert Hur’ün Biden’ın yaşı ve akıl sağlığı ile ilgili daha önce yaptığı yorumlara sert tepki göstermişti.

Demokrat Biden yönetimi ve Kongre’deki Cumhuriyetçiler arasında yaşanan tartışma, sözkonusu ses kaydının ya da bir bölümünün seçim döneminde paylaşılması halinde bunun siyasi olarak olumsuz sonuçları olabileceği ihtimaline ilişkin endişelere işaret ediyor.

Özel savcı Hur’ün Biden’la yaptığı görüşmenin dökümü, 81 yaşındaki Biden’ın bazı tarihleri hatırlamakta zorlandığını; bazı durumları da keskin şekilde anımsadığını göstermişti.

Eski Cumhuriyetçi Başkan Donald Trump döneminin Adalet Bakanlığı’nda görev yapmış olan Robert Hur, 2023 yılı Ocak ayında Biden’ın Delaware’deki evi ve kullandığı ofislerde bazı gizli belgelerin bulunmasının ardından açılan soruşturmaya özel savcı olarak atanmıştı.