Suriye’de Heyet Tahrir Şam (HTŞ) yönetimindeki geçiş hükûmeti, çeşitli kamu görevlerine atamalar yapmaya başladı. Şam’ın düşürülmesinden önce HTŞ ile hareket eden silahlı grupların liderleri, bazı illere vali olarak atandı.

Cephe Şamiye Komutanı Azzam Garib Halep Valisi, Ahrar-uş Şam Komutanı Amir El-Şeyh Ebu Ubeyde Şam Kırsalı Valisi, eski Ahrar-uş Şam Lideri Hasan Suffan Lazkiye Valisi, Sukur el-Şimal liderlerinden Ahmed İsa el-Şeyh de İdlib Valisi olarak belirlendi.

Türk basını ise bu görevlendirmelerde “Türkiye’nin izi” olduğunu ileri sürdü. Yenişafak gazetesi, “Yönetimde SMO etkisi” başlığıyla sunduğu haberinde, “Türkiye’nin desteklediği Suriye Milli Ordusu’na bağlı gruplardan birçok isim Suriye’nin yeni yönetiminde yer aldı.” ifadelerini kullandı.

Gerçekler ise Yenişafak’ın yansıttığının tam zıttıydı.

İSYANCILARA HEDİYE

Esad henüz yönetimdeyken Türkiye ile Suriye arasında başlatılmaya çalışılan normalleşme süreci, sahada bir dizi güven artırıcı adımla da pekiştirilmek istenmişti.

Bu kapsamda 17 Ekim 2024’te Gaziantep-Halep yolunun işlevsel hale gelmesi için yol genişletme çalışmaları başlatılmış, Suriye muhalefeti ile Suriye Hükûmeti’nin kontrol ettiği alanlar arasındaki Ebu Zeydin Sınır Kapısı da 4 yıl aradan sonra yeniden açılmıştı.

Ancak bu normalleşme süreci muhalefet içindeki bazı grupları rahatsız etti. Özellikle Cephe Şamiye, kapının kapatılması için protestolara başladı. “Türkiye ‘Özgür Bölge’yi Şam’a teslim edecek.” söylemiyle başlatılan bu isyan sırasında tırlarımız kurşunlandı, Türk bayrakları yakıldı, Mehmetçiğin kontrol noktalarına girilmeye çalışıldı.

Fakat Cephe Şamiye’nin bu girişimi, Suriye Milli Ordusu’nun diğer unsurları tarafından bastırıldı.

Bunun üzerine Türkiye, SMO liderlerini bir araya toplayarak yeniden uzlaştırmaya çalıştı. Bu toplantıda Gaziantep’teki sözde Suriye Geçici Hükûmeti Başbakanı Abdurrahman Mustafa’nın görevden alınmasını dayatan Cephe Şamiye, Geçici Hükûmet ile işbirliğini resmen durdurduğunu açıkladı.

Kararın ardından kopuşların artabileceğini değerlendiren Türkiye de, Milli Ordu’nun yeniden yapılandırılması kapsamında bazı grupların lağvedilmesini istedi.

Öncelikle Sukur el-Şimal adlı gruba militanlarını dağıtması ve karargâhını boşaltması, liderlerine de isterlerse Sultan Murat Tugayı ya da Feylak uş-Şam’a katılabileceği bildirildi.

Ancak Sukur el-Simal Lideri bu karara karşı çıkarak isyancı Cephe Şamiye ile birlikte hareket edeceğini açıkladı. Bunun üzerine Sukur el-Şimal karargâhı Milli Ordu’nun diğer unsurları tarafından kuşatıldı.

Karargâha giriş çıkışlar yasaklandı. Sukur el-Şimal Lideri Hasan Hayriye'nin kardeşi Udey Hayriye ve grubun diğer önde gelenleri tutuklandı. Grubun diğer militanları ise Afrin’in köylerinde Milli Ordu bileşenlerinden Sultan Murat Tugayı ile çatışmaya başladı.

Çatışmalarda Cephe Şamiye militanları ile Ahrar uş-Şam militanlarının da Sukur el-Şimal’e destek verdiği öğrenildi.

Cephe Şamiye bir de bildiri yayınlayarak karargâhın derhal Sukur el-Şimal grubuna teslim edilmesi gerektiğini, aksi durumda ağır sonuçları olacağını açıkladı. Çatışmalar sırasında bazı köyler Sukur el-Şimal militanlarından temizlendi.

İşte tüm bu kargaşa döneminde Türkiye’ye isyan eden gruplar HTŞ ile hareket etmeye başladı. Şimdi ise o grupların liderleri, HTŞ tarafından Lazkiye, Halep, İdlib ve Şam Kırsalı Valisi olarak atandı. Türkiye’nin kontrolündeki SMO grupları ise henüz muhtarlık dahi alamadı.

SMO ŞAM’A DAHİ GİREMEDİ

Başta Yeni Şafak olmak üzere AK Parti Hükûmeti’ne yakın medyada Türkiye'nin yeni Şam yönetimini dizayn ettiği, kendi kontrolündeki isimleri kritik görevlere getirdiği iddia ediliyor.

Ancak HTŞ'nin geçici hükûmetinde SMO'dan hiçbir ismin yer almaması, valilik atamalarında da Türkiye karşıtı grupların liderlerinin seçilmesi bu iddiaları boşa çıkarıyor.

Türkiye'nin sözde geçici başbakanı Abdurrahman Mustafa ise hala Gaziantep’te oturmaya devam ediyor. Türkiye kontrolündeki SMO kuvvetleri Şam’a dahi girememiş durumda.

SMO KOMUTANLARI TOPLANTIDA YOKTU

Dikkat çeken bir diğer nokta ise, Suriye Ordusu’nun yeniden yapılandırılması toplantısına SMO komutanlarının davet edilmemiş olması. HTŞ kontrolündeki Suriye Genel Komutanlığı, önceki gün yaptığı açıklamada, “Ebu Muhammed el-Colani” kod adlı Ahmed eş-Şera’nın silahlı grupların liderleriyle Suriye'deki yeni ordunun şeklini görüşmek üzere bir araya geldiğini duyurdu.

Ancak paylaşılan fotoğrafta, Türkiye’nin desteklediği SMO komutanlarının yer almadığı görüldü. Halbuki, Hamza Tümeni Komutanı Seyf Polat ve Süleyman Şah Komutanı Muhammet Casim daha kısa bir süre önce Şam’a giderek Ahmed eş-Şara ile görüşmüştü. Toplantıya kalmamaları ya da davet edilmemeleri ise dikkat çekti.

GEÇİCİ HÜKÛMET İDLİB’DEN

Suriye Geçici Hükûmeti’nin üyeleri arasında da sadece İdlib kökenlilerin yer alması, HTŞ’nin yönetimi paylaşmayacağının işaretleri olarak değerlendiriliyor.

Şu anda geçiş hükûmetinin başbakanı olarak İdlib’deki sivil yönetimden sorumlu Muhammed el-Beşir, savunma bakanı olarak da HTŞ’nin üst düzey komutanı Murhaf Ebu Kasra görev yapıyor.

Türk basını ise dışişleri bakanı olarak belirlenen Esaad Hasan El-Şiybani’nin Sabahattin Zaim Üniversitesi'nde yüksek lisans yapmasıyla övünüyor.