Çin’in borç krizindeki inşaat ve emlak şirketi Evergrande, ödeme güçlüklerinin yanında idari ve adli soruşturmalarla da karşı karşıya. Çin'in en borçlu emlak geliştiricisinin milyarder başkanı Hui Ka Yan, polis kontrolü altına alındı. Gelişme, son günlerde yeniden yapılanma planında yaşanan aksaklıkların mali piyasaları sarsmasıyla Evergrande'nin kaderi hakkındaki soruları artırdı. Konuya aşina kaynaklara göre, kuşatılmış emlak geliştiricisi China Evergrande Group’un milyarder başkanı Hui Ka Yan polis kontrolü altına alındı. Bloomberg’in haberine göre, Hui’nin bu ayın başlarında Çin polisi tarafından götürüldüğünü ve belirlenen bir yerde izlendiğini söyleyen kaynaklara göre, Hui’nin neden gözaltında olduğu açık değil. Emniyet ve Evergrande de yorum taleplerine yanıt vermedi. Bu tedbir, Çin’in Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu uyarınca, kişinin onay olmadan mekânı terk edemeyeceği, başkalarıyla buluşamayacağı veya iletişim kuramayacağı anlamına geliyor. Yasaya göre pasaportların ve kimlik kartlarının polise verilmesi gerekiyor ancak süreç altı ayı geçemiyor. Bu hareket, dünyanın en borçlu emlak geliştiricisinin yeni bir aşamaya girdiğinin son işareti oldu. Gelişme, son günlerde yeniden yapılanma planında yaşanan aksaklıkların mali piyasaları sarsması ve tasfiye riskini artırmasının ardından Evergrande’nin kaderi hakkındaki soruları artırdı. HUİ KA YAN KİMDİR? Yoksulluk içinde büyüyen bir odun kesicinin oğlu olan Hui, şişelenmiş sudan profesyonel futbol ve elektrikli araçlara kadar çeşitli sektörlere dalmadan önce devasa araziler satın almak için Evergrande’yi Çin’in en büyük geliştiricisi haline getirdi. 64 yaşındaki Hui aynı zamanda 30 yılı aşkın süredir Komünist Parti üyesi. 2008 yılında, hükümet yetkilileri ve iş dünyasının en büyük isimlerinden oluşan elit bir grup olan Çin Halkının Siyasi Danışma Konferansına katıldı. 2021’de, Evergrande’nin resmi olarak temerrüde düştüğü ve memleketi Guangdong’daki yetkililerin, ülkenin en büyük borç yeniden yapılandırmalarından biri olmaya hazır olan şeye öncülük ettiği dönemde işler daha da kötüye gitti. Bir zamanlar Asya’nın en zengin ikinci insanı olan Hui’nin serveti de sert geriledi. Bloomberg Milyarderler Endeksi’ne göre Hui’nin serveti 2017’de 42 milyar dolardan 1,8 milyar dolara indi. Evergrande’nin şuanda 2,39 trilyon yuan (327 milyar dolar) borcu var. Evergrande, 24 Eylül'de Hong Kong Borsası'na yaptığı bildirimde, Çin Menkul Kıymetler Düzenleme Komisyonu ile Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonunun, şirketin borç yapılandırması için hazırladığı plana “idari tedbir” koyduğunu bildirmişti. Ayrıca şirketin eski Üst Yöneticisi (CEO) Şia Haycun ve eski Mali İşler Koordinatörü (CFO) Pan Darong da gözaltında tutuluyor. Şia ve Pan, 2021'de grubun krediler için üçüncü taraflara teminat gösterdiği banka mevduatlarını, iştiraklerine yönlendirdiğinin anlaşılmasıyla ortaya çıkan skandal nedeniyle temmuzda istifa etmişti. Öte yandan grubun 16 Eylül'de devlete devredilen sigorta şirketi Evergrande Hayat Teminat'ın eski yöneticisi Cu Cialin'in de 17 Eylül'de gözaltına alındığı bildirildi. ÇİN'İN GSYH’SİNİN YÜZDE 2’Sİ KADAR BORCU VAR Evergrande'nin 2022 sonunda 2,4 trilyon yuana (yaklaşık 330 milyar dolar) ulaşan toplam borç yükümlülüğü, Çin’in gayrisafi yurtiçi hasılasının (GSYH) yaklaşık yüzde 2’sine karşılık geliyor. Şirket, vadesi geldiği halde ödeyemediği için temerrüde düşen 12,6 milyar yuan (1,7 milyar dolar) dış borcu nedeniyle alacaklıların açtığı çok sayıda davayla karşı karşıya bulunuyor. Çin'de emlak sektöründeki süregelen durgunluk ve konut satışlarında azalma nedeniyle ödeme güçlükleri derinleşen şirket, 25 ve 26 Eylül'de kreditörlerle borç yapılandırmasını görüşmek üzere planladığı 6 toplantıyı iptal etti. İptallere gerekçe olarak “satışların beklenenden zayıf olması” ve “yapılandırma koşullarını yeniden değerlendirme ihtiyacı” gösterildi. Şirket, 30 Ekim'de Hong Kong'da görülecek ilk dava duruşmasına kadar alacaklılarıyla anlaşmaya varamazsa, borçları karşılığında varlıkları haczedilmeye başlanabilir.