Dünya Basın Özgürlüğü Günü, 1993 yılında Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunun aldığı bir kararla kabul edildi. Basın özgürlüğünün ve bu özgürlüğe saygının önemine dikkat çekmek için kutlanan bu önemli gün, aynı zamanda basın mensuplarının karşılaştığı zorlukları ve tehlikeleri de gündeme getirmek için bir fırsat olarak biliniyor.

Birleşmiş Milletler (BM Genel Kurulunun 1993'de aldığı kararla 1994 yılından bu yana 3 Mayıs, Dünya Basın Özgürlüğü Günü olarak kutlanıyor. Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütü de 2002 yılından bu yana her yıl 3 Mayıs’ta Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi raporu yayımlıyor.

ÇİN DÜNYADA BİRİNCİ
Bu kapsamda örgütün dünya genelinde yaptığı araştırmalar sonucu hazırladığı 2024 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi raporunda, Çin 180 ülke ve bölge arasında 173'üncü sırada yer alırken, hapsedilen gazeteci sayısında Çin'in dünyada birinci olduğuna dikkat çekildi.

Raporda, Çin hükûmetinin sadece gazetecileri gözaltına almakla kalmayıp, aynı zamanda bilgi kanalları üzerinde sıkı kontroller tatbik etmeye, çevrim içi içeriği yönetmek için içerik sansürü ve gözetim politikaları uygulamaya ve hassas veya yasalara aykırı görülen içeriği kısıtlamaya devam ettiği belirtildi.

"ÇİN HİÇ BİR GELİŞME GÖSTERMEDİ"
Örgütün savunuculuk uzmanı Aleksandra Bielakowsk, Çin'deki son durumla ile ilgili olarak yaptığı açıklamasında, "Çin hiç bir gelişme göstermedi. Çin hâlâ dünyada en fazla gazeteciye sahip ülke ve  hapsedilen gazeteci sayısında Çin dünyada birincisi!" ifadelerini kullandı.

Doğu Türkistan'da hapse atılan Uygur gazetecilerin sayısı, Çin tarafından Doğu Türkistan'da tutuklanan toplam gazeteci sayısının yüzde 44'ünü oluşturuyor.

Uygur diasporasının araştırmalarına göre, Doğu Türkistan'da hapse atılan Uygur Türkü gazetecilerin sayısı, Çin'in bölgede tutukladığı gazetecilerin yüzde 44'ünü oluşturuyor. Çin'in 2023 yılında hapse attığı 100'den fazla Uygur Türkü gazeteciden hâlâ haber alınamıyor.

"BUNLAR BUZDAĞININ SADECE GÖRÜNEN KISMI"
Çin'in Uygur Türklerine karşı hak ihlallerini belgeleyen ve merkezi Norveç'te bulunan Uyghur Hjelp, Çin'de son yıllarda 100'den fazla Uygur Türkü gazetecinin tutuklandığını ortaya çıkaran raporunu yayımladı. Kurumun kurucusu olan Uygur Türkü Abduveli Ayup ise, bu bulgularının sadece "buzdağının görünen kısmı" olduğunu belirtti.

HAPİSTE BULUNAN UYGUR TÜRKÜ GAZETECİLER
Bu hususta, Amerika'nın Sesine (VOA) konuşan Abduveli Ayup, "Bizim verilerimiz, 100'den fazla tutuklu Uygur Türkü gazetecinin Çinli yetkililer tarafından hapse atılan 400 Uygur aydınının arasında bulunduğunu gösteriyor. Uygur blogcularını, hükûmete ait radyo ve televizyon kanallarının sunucularını da listemize katarsak hapiste bulunan Uygur Türkü gazetecilerin sayısı en az 200'ü bulur" ifadelerini kullandı.

ÇİN'İN İÇ BÖLGESİNDE TUTUKLANAN UYGUR TÜRKÜ GAZETECİLER
Öte yandan Gazetecileri Koruma Komitesinin Aralık 2023'te yayımladığı yılık raporuna göre, Çin'in iç bölgesinde 200'den fazla gazetecinin tutuklu bulunduğu kaydedilmişti. Ayrıca bu gazetecilerin 22'sinin Doğu Türkistanlı Uygur Türkü gazeteciler olduğu belirtilmişti.