Yaklaşık on yıldır gözaltında tutulan bu kişilerin durumu uluslararası kamuoyunun dikkatini çekmiş ve insan hakları savunucuları Tayland-Çin arasındaki diplomatik baskılar nedeniyle uluslararası hukukun olası ihlallerinin önlenmesi için müdahale çağrısında bulunuyor.

En son sosyal medya platformlarına düşen imdat çağrısı Tayland’dan 43 Uygur erkeğin Çin’e sınır dışı edilmesinin yaklaştığı endişelerini arttırdı. Oysakı yıllardır bu kişilerin geri döndüklerinde insanlık dışı işkence görme tehdidiyle karşı karşıya oldukları yönündeki endişeler Doğu Türkistan diasporasını derinden etkilemiştir.

KÜRESEL MEDYADA GÜNDEM OLDU
Halı hazırda Küresel medya kanalları Konuyu manşetlerine taşımışken, Aktivistler ve aile üyeleri, Dünyanın farklı yerlerinde yaşayan Uygurlar ve STK’lar bu potansiyel insan hakları ihlalini önlemek ve Tutsak uygurların derhal bırakılması için müdahale çağrısında bulunuyor.

Associate d Press tarafından ele geçirilen bir mektupta Bangkok’ta tutuklu bulunan Uygurlar, sınır dışı edilmelerinin yakın olduğunu belirttikleri bu durumun durdurulması için kamuoyuna bir çağrıda bulunuyor. İlk olarak 2014 yılında gözaltına alınan bu kişiler, Tayland’daki gözaltı tesislerinde ağır koşullara maruz kalmış ve Çin’e geri gönderilmeleri halinde güvenliklerine ilişkin korkular yaşıyor.

Olası sınır dışı işleminin Tayland-Çin ilişkilerinin 50. yıldönümüne denk gelmesi uluslararası ilgiyi daha da arttırıyor. Taylandlı yetkililer tutukluları önemsedikleri konusunda ısrarcı olsalar da insan hakları uzmanları Uygurların geri gönderilmesinin, bireyleri ciddi tehditlerle karşı karşıya oldukları ülkelere geri gönderilmekten koruyan uluslararası geri göndermeme yasalarını ihlal ettiğini savunuyor.

UYGUR TEŞKİLATLARDAN TEPKİ
Konu hakkında Uluslararası Doğu Türkistan STK’lar Birliği Başkanı Sn. Hidayetullah Oğuzhan Kişisel Sosyal medya Hesabından şu mesajı paylaştı.

“Tayland’da Tutuklu Bulunan 48 Uygur’un Çin’e İade Edilme Tehlikesi Hakkında:

Uluslararası Doğu Türkistan STKçlar Birliğimiz, Tayland’da tutuklu bulunan 48 Uygur kardeşimizin durumunu yakından takip etmekte ve serbest bırakılmaları için acil çalışmalar yürütmektedir. Son dönemde, kardeşlerimizin Çin’e iade edilme tehlikesi bulunduğuna dair haberler halkımızı tarafından endişe ve üzüntüyle karşılanmıştır. Birliğimiz, halı hazırda Tayland ve diğer ilgili ülkelerdeki yetkili kurumlar ve şahslarla yoğun temaslar içerisinde durumu netleştirmek ve onların Çin’e iade edilmelerini engellemek için çaba göstermektedir. Birliğimiz, kardeşlerimizin hayatını ve özgürlüğe kavuşuncaya kadar güvenliğini korumak için gerekli tüm önlemleri alacaktır.”

Öte yandan Dünya Uygur Kongresi (DUK) Başkanı Sn. Turguncan Alaaddin şu açıklamada bulunmuştur: “Tayland yetkilileri, bu Uygur mültecileri Çin’e geri göndermekten kaçınmalıdır. Çin’e iade edilmeleri halinde, uluslararası hukukun ihlali anlamına gelecek şekilde, kesinlikle en ağır insan hakları ihlallerine maruz kalacaklardır. Dünya liderlerini bu konuya acilen odaklanmaya davet ediyoruz.” Çağrısında bulundu.

DUK, Uygur hareketi ve diğer Doğu Türkistanlı örgütler, yıllardır Tayland hükümetine, bu mültecilerin Çin’e iade edilmemesi yönünde çağrılar yapmakta ve uluslararası geri göndermeme ilkesinin ihlal edilmemesi gerektiğini vurguluyor.

Doğu Türkistan diasporası, uluslararası toplumu, bu kişilerin güvenliğini sağlamak ve iadelerini durdurmak için hem kamuoyu nezdinde hem de özel kanallar aracılığıyla harekete geçmeye çağırmanın yanı sıra uluslararası insan hakları örgütlerini de benzer taleplerde bulunmaya davet ediyor.

TAYLAND FAHRİ KONSOLOSLUĞU ÜNÜNDE PEOTESTO
Ayrıca 14 Ocak İstanbul’da bulunan Tayland Fahri Konsolosluğu önünde toplanan Kalabalık Tayland hükümetinin tutumuna tepki göstererek protesto eylemi gerçekleştirdi.

Ellerinde Ay yıldızlı Gök ve Al Bayrak bulunan eylemciler Uygurlara özgürdük sloganları attı. Akabinde İngilizce Basın Açıklaması yapan gazeteci Nefise Oğuz hanım efendi, Tayland’taki Uygurların durumu ve Doğu Türkistan diasporasının endişelerini anlatarak yetkililere seslendi. Ardından Uygur Türkçesiyle açıklama yapan Doğu Türkistan Alimler Birliği Başkan Vekili Mahmutcan Damollam hoca efendi, Doğu Türkistan Diasporasının endişelerini dile getirerek, Doğu Türkistanlı Teşkilatların gerekli önlemleri almak adına bütün adımları atmakta olduğunu kamuoyuyla paylaştı.

ÇİN’DEN KÜSTAHÇA AÇIKLAMA
12 Ocak 2025 tarihinde Çin’in Tayland Büyükelçiliği, Tayland’da gözaltında tutulan Uygurların Çin’e iadesine ilişkin Uluslararası medyada çıkan haberleri “siyasi güdümlü dezenformasyon” olarak nitelendirdi.

Büyükelçilik, Çin’in bir hukuk devleti olduğunu, her hangi bir ülkeden insanları iade alıp işkence etmeyeceğini, ve sözde “Xinjiang’daki ” (Doğu Türkistan) Uygurların sosyal, kültürel ve siyasi haklardan hiç olmadığı kadar geniş ölçüde yararlandığını, gayet mutlu yaşadığını iddia etti. Ayrıca, Çin’in bölgedeki “terörle mücadele” adı altındaki baskıcı politikalarının BM standartlarına uygun olduğunu öne sürülerek, bazı (Amerika ) ülkelerin Çin’in sözde Xinjiang’daki başarılarını kıskandığını, görmezden geldiğini, Batılı ülkelerin bu konuda yalanlar uydurduğunu savundu.