Kanada’nın, Uygur Soykırımı’nda parmağı olan 8 Çinli yetkiliye yaptırım uygulamasının ardından Çin, Kanada’daki Uygur ve Tibet haklarını savunan 2 kuruluşa ve onlarla bağlantılı 20 kişiye yaptırım uyguladığını açıkladı.

Çin Dışişleri Bakanlığından 21 Aralık 2024 tarihinde yapılan açıklamaya göre, Kanada’da faaliyet yürüten Uygur İnsan Hakları Savunma Projesi (URAP) ve ona bağlı 15 kişi ile Kanada Tibet Komitesi ve ona bağlı 5 kişiye yaptırım kararı alındı.

Çin’in yaptırım kararıyla söz konusu kuruluş ve şahısların menkul, gayrı menkul ve diğer mal varlıkları dondurulurken Çinli kişi ve kuruluşlarla her tür işbirliği ve alışveriş yasaklandı. Ayrıca, yaptırım uygulanan kişilere Çin vizesi verilmeyeceği ve Hongkong ve Makao dahil olma üzere ülkeye girişerinin engelleneceği kaydedildi.

Bu yaptırımın hedefi olan URAP, Mehmet Tohti’nin liderliğinde, Çin’in Uygurlara yönelik soykırım ve zorla çalıştırma politikalarını Kanada kamuoyuna duyurmak ve Uygurların haklarını savunmak için etkili çalışmalar yürütmektedir. URAP ayrıca, yüksek riskli bölgelerden 10.000 Uygur mültecinin Kanada’ya yerleştirilmesi için savunuculuk faaliyetleri yürüterek bu konuda yasal düzenlemelerin hayata geçirilmesine katkıda bulunmuştur. URAP’ın bu yaptırımın hedefi olması, gerçekleştirdiği etkili çalışmaların küresel ölçekte yankı bulduğunun açık bir göstergesidir.

Konuyla ilgili Özgür Asya Radyosuna (RFA) konuşan Tohti, Çin hükümetinin gruba ve aralarında kendisinin de bulunduğu 15 kişiye yaptırım uygulamasının, kendilerinin çalışmalarına devam etmeleri için motivasyon kaynağı olan bir “onur nişanesi” olduğunu söyledi.

KANADA, ÇİN’İN VATANDAŞLARINA UYGULADIĞI YAPTIRIMLARI KINADI
Kanada Dışişleri Bakanlığı tarafından 24 Aralık 2024 tarihinde yayımlanan bir açıklamada, Kanada hükümeti, Çin’in Kanadalı Uygur ve Tibet sivil toplum örgütleri ile insan hakları savunucularına yaptırım uygulama kararını şiddetle kınadı. Çin’in yaptırımlarını insan haklarını savunanlara yönelik bir saldırı olarak eleştirdi.

Açıklamada, “Kanada Dışişleri Bakanlığı, Uygur Hakları Savunuculuk Projesi ve Kanada Tibet Komitesi üyeleriyle dayanışma içinde olduğunu ifade eder ve Çin hükümetinin insan hakları için seslerini yükselttikleri için onları cezalandırma kararını kınar” denildi.

Kanada hükümeti, bireyleri siyasi görüşleri nedeniyle maruz kaldıkları tehdit ve tacizlere karşı koruma taahhüdünü yineleyerek, muhalif seslerin susturulmaması gerektiğini vurguladı. Açıklamada ayrıca, Çin’e çok sayıda BM uzmanı ve diğer uluslararası mekanizmalar tarafından doğrulanan insan hakları ihlallerine ilişkin ciddi iddiaları ele alması çağrısında bulunuldu.

Kanada Dışişleri Bakanlığı, bu gelişmelerden etkilenen Kanadalılara konsolosluk yardımı sağlamaya hazır olduğunu yineledi ve Çin’deki vatandaşlara yerel yasaların keyfi olarak uygulanması riski nedeniyle dikkatli olmaları çağrısında bulundu.

Nitekim Çin’in bu yaptırımları, Kanada hükümetinin benzer yöndeki adımına karşılık misilleme niteliği taşıyor.Ottawa yönetimi, 11 Aralık’ta, Uygur soykırımı ve Tibet’teki insan hakları ihlallerinde rolü olduğu gerekçesiyle aralarında eski Uygur Özerk Bölge Komünist Parti Sekreteri Chen Quanguo ve eski Tibet Komünist Parti Sekreteri Vu Yingcie’nin olduğu 8 Çinli yetkiliye yaptırım uygulayacağını açıklamıştı.