Türkiye, Çinli elektrikli araç üreticisi BYD'nin 1 milyar dolarlık yatırım planıyla dış yatırımlar açısından kritik bir adım atarken, Çin'den gelen son haberler özellikle teknoloji transferi konusunda soru işaretlerinin artmasına neden oldu.

Bloomberg'in haberine göre Çin Ticaret Bakanlığı, ülkenin otomobil üreticilerini, aralarında Türkiye'nin de bulunduğu bazı ülkelerde imalat tesisi yatırımı yapmanın riskleri konusunda uyardı.

Bloomberg'e konuşan kaynaklar, bir aracın önemli parçalarının Çin’de üretilip son montaj aşaması için üretim yapılan ülkelere gönderilmesinin istendiğini belirtti.

Bu çağrı, Çinli otomobil üreticilerinin Avrupa başta olmak üzere dış pazarlardaki satışlarını artırırken üretim ağını da genişletmeye başladığı, özellikle de BYD ve Chery gibi şirketlerin İspanya’dan Tayland ve Macaristan’a kadar birçok ülkede fabrika kurma planlarının yoğunlaştığı bir dönemde geldi.

Türkiye de halihazırda BYD ve Chery ile ülkede fabrika yatırımları için müzakereler yürütülüyordu.

ÜRETİM OLMAYACAK, SADECE MONTAJI YAPILABİLECEK!
Pekin, Çinli otomobil üreticilerini yabancı fabrikalarına knock-down kitleri ihraç etmeye teşvik ediyor, bu da bir aracın önemli parçalarının yurt içinde üretileceği ve daha sonra hedef pazarlarında son montaj için gönderileceği anlamına geliyor.

Çin'in elektrikli araç endüstrisinin know-how'ını korumak ve düzenleyici riskleri azaltmak için bir başka girişimde daha bulunduğun ve Çin Ticaret Bakanlığı'nın Temmuz ayında bir düzineden fazla otomobil üreticisiyle bir toplantı düzenlediğini belirten kaynaklar, bu üreticilere Hindistan'da otomobille ilgili herhangi bir yatırım yapmamaları gerektiğinin söylendiğini belirttiler.

Buna ek olarak, Türkiye'de yatırım yapmak isteyen otomobil üreticilerinin öncelikle Çin'in elektrikli araç endüstrisini denetleyen Sanayi ve Bilgi Teknolojileri Bakanlığı'nı ve Türkiye'deki yerel Çin büyükelçiliğini bilgilendirmeleri gerekiyor. 

Reuters'a bilgi veren iki kaynaktan biri, temmuz ayı başında yapılan bir toplantıda bakanlığın, merkezi hükümetten gelen bir talimata atıfta bulunarak otomobil üreticilerine Hindistan'a yatırım yapmamalarını söyledi.

Bakanlık, ayrıca Rusya ve Türkiye'ye yatırım yapmamaları için şirketlere "şiddetle tavsiyede" bulunurken Avrupa ve Tayland'da fabrika kurmanın risklerini vurgulamak için ise daha ılımlı ifadeler kullanıyor.

Bakanlık şirketlerin kurdukları fabrikalarda Çin'de üretilen parçaları birleştirerek araç üretme yöntemini kullanmalarını tavsiye ederek, böylece jeopolitik sorunlardan kaynaklı muhtemel risklerin hafifletilebileceğini belirtiyor.

ÜLKE DIŞINDA BÜYÜME ARAYIŞLARI GİDEREK ARTIYOR.
Çinli otomobil üreticileri, ülkelerindeki talebin uzun süreli ve acımasız bir fiyat savaşına yol açacak seviyede azalması nedeniyle büyüyen kapasite fazlası sorunuyla boğuşurken, ülke dışında büyüme arayışları giderek artıyor.

Üreticiler, Avrupa ve ABD gibi büyük otomobil pazarlarındaki satışları artırma konusunda da Çin'den ithal edilen elektrikli araçlara yönelik gümrük vergilerinin arttırılmasıyla karşı karşıya kalıyor.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından edinilen bilgilere göre, halihazırda BYD ve Chery ile Türkiye'de fabrika yatırımları için yürütülen müzakerelerde herhangi bir aksaklık beklenmiyor.

ANLAŞMA TEMMUZ'DA İMZALANMIŞTI

Bakanlık, BYD ile 8 Temmuz'da imzalanan anlaşmaya göre planlanan yatırım sürecinin sorunsuz ilerlediğini ve diğer Çinli firmalarla görüşmelerin sürdüğünü bildirdi.

Batı ülkeleriyle ekonomik ve ticari anlamda sıkıntı yaşayan Çin, Türkiye'deki pazar çeşitliliğini artırma ve bu pazarlardaki etkinliğini geliştirme stratejisiyle ticari ilişkileri bir üst seviyeye taşımaya başlamıştı.

Bu kapsamda temmuz ayında dünyanın en büyük elektrikli araç üreticisi Çinli BYD firması ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı arasında, Türkiye'de yatırıma yönelik anlaşma imzalanmıştı.

Anlaşma çerçevesinde, BYD'nin Türkiye'de yaklaşık 1 milyar dolarlık yatırımla yıllık 150 bin araç kapasiteli elektrikli ve şarj edilebilir hibrit otomobil üretim tesisi ile sürdürülebilir mobilite teknolojilerine yönelik AR-GE merkezi kurması öngörülüyor. 2026 sonunda üretime başlaması hedeflenen tesiste, 5 bin kişiye kadar doğrudan istihdam sağlanması planlanıyor.

BYD Başkan Yardımcısı ve BYD Amerika Üst Yöneticisi (CEO) Stella Li de AA'ya yaptığı açıklamada, Türkiye'ye sadece bir üretim tesisi inşa etmeye gelmediklerini belirterek, "Türkiye'yi geleceğin teknolojisinin merkezi, ardından inovasyon merkezi haline getirmek istiyoruz." demişti.

Türkiye'deki üretimin detaylarına değinen Li, "Yani yaklaşık 8 ila 12 farklı model arasında bir üretim üzerinde konuşuyoruz. Bu yüzden burada daha fazla model üretebilme ve kendimizi burada yerelleştirebilme şansını yakalamak istiyoruz." şeklinde konuşmuştu.