Çin ile Tayvan gerilimi artıyor Çin, Tayvan lider vekili Lai Ching-te'nin Paraguay ziyareti öncesi ve sonrasında ABD'ye yaptığı geçiş ziyaretlerinin ardından Tayvan çevresine 42 askeri uçak ve 8 savaş gemisi göndererek  tatbikat başlattı.   Çin ordusu, Tayvan lider vekili Lai Ching-te'nin Güney Amerika ülkesi Paraguay'ı ziyareti öncesi ve sonrasında ABD'nin New York ve San Francisco şehirlerine yaptığı 'geçiş ziyaretlerinin' akabinde Tayvan Adası'nın çevresinde hava ve deniz kuvvetlerinin katıldığı müşterek askeri tatbikata başladı. Tatbikat, Tayvan'ın bağımsızlığını savunan güçlere karşı bir uyarı niteliği taşıyor. Tayvan Savunma Bakanlığı, Çin'e ait askeri hava araçları ve savaş gemilerinin Ada çevresinde görüldüğünü duyurdu. Tatbikatta, uçak ve gemilerin koordinasyonu ile hava ve deniz alanlarının kontrolüne odaklanılıyor. ”AYRILIKÇILARA SERT BİR UYARIDIR” Çin Ordusu (ÇHKO) Doğu Cephesi Komutanlığı Sözcüsü Albay Şı Yi, yaptığı açıklamada, Tayvan'ın kuzeyi ve güneybatısındaki hava sahası ve sularda düzenlenen tatbikatın, 'Tayvan'ın bağımsızlığını savunan güçlerin dış güçlerle işbirliğine karşı sert bir uyarı olduğunu' belirtti. Sözcü Şı, deniz ve hava kuvvetleri unsurlarının katıldığı tatbikatın, 'acil muharebe hazırlık devriyesi ve talimi' olduğunu, 'uçak ve gemilerin koordinasyonu ile hava ve deniz alanlarını kontrol etme kabiliyetine odaklandığını' ifade etti. Komutanlığın sosyal medya hesabından tatbikat görüntülerinin yer aldığı video paylaşıldı, devlet televizyonu CCTV, güdümlü füze taşıyan gemilerin ve savaş jetlerinin tatbikata katıldığını bildirdi. TAYVAN 42 SAVAŞ UÇAĞI VE 8 GEMİYLE KUŞATILDI Tayvan Savunma Bakanlığı, evvelsi gün gece yarısından dün akşam saatlerine kadar Çin'e ait 42 askeri hava aracı ve 8 savaş gemisinin Ada çevresinde görüldüğünü duyurdu. Bakanlığın açıklamasında 42 hava aracından 26'sının, Tayvan Boğazı'nda tarafların etki alanlarını sınırladığı varsayılan hava ve deniz hattını geçtiği belirtildi. Açıklamada, Tayvan silahlı kuvvetlerinin savaş uçakları, gemiler, tespit-takip vasıtaları ve karaya konuşlu füze sistemleriyle durumu yakından takip ettiği kaydedildi. 'GEÇİŞ ZİYARETLERİ' Tatbikat, Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Tayvan'ın lider vekili Lai'nin Paraguay ziyaretinin ardından ABD'nin San Francisco şehrine uğradıktan sonra Ada'ya dönmesinin ardından geldi. Lai, Paraguay'ın yeni seçilen Devlet Başkanı Santiago Pena'nın 15 Ağustos'taki yemin törenine katılmak üzere bu ülkeyi ziyareti öncesinde geçiş durağı olarak New York'a, sonrasında ise San Franciso'ya uğramıştı. Tayvan'da gelecek yıl düzenlenecek liderlik seçimlerinde iktidardaki Demokratik İlerici Partinin (DPP) adayı olan Lai'nin 'geçiş ziyaretleri' Ada'yı topraklarının parçası gören Çin'in tepkisini çekmişti. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Vang Vınbin, dün Pekin'de düzenlediği günlük basın toplantısında, ABD'nin 'mola' olarak tanımladığı ziyaretlere izin vermesinin, 'tek Çin' ilkesini ihlal ettiğini ve Çin'in egemenliğine ve toprak bütünlüğüne zarar verdiğini savunmuştu. Washington yönetiminin, Çin ile ABD arasındaki diplomatik ilişkilerinin temelini oluşturan Üç Ortak Bildiri'de Tayvan ile yalnızca gayriresmi ilişki sürdüreceğini taahhüt ettiğini hatırlatan Sözcü Vang, ziyaretleri kınadıklarını ve ABD'yi protesto ettiklerini bildirmişti. Vang, Tayvan lider vekili Lai'nin kendisini, 'Tayvan'ın bağımsızlığı için çalışan biri' olarak tanımladığını, ABD'nin onun ülkesinde siyasi faaliyetlerde bulunmasına, ayrılıkçı fikirlerini yaymasına ve Tayvan adına resmi temaslarda bulunup somut ilişkiler kurmasına izin vererek bir kez daha 'tek Çin' ilkesinin içini boşaltma ve Tayvan'ı Çin'i çevrelemek için kullanma niyetini ortaya koyduğu görüşünü dile getirmişti.   HER ZİYARET SONRASI TATBİKAT BAŞLIYOR Tayvan lideri Tsai Ing-wen de nisan ayı başında Orta Amerika ülkeleri Guatemala ve Belize ziyaretleri öncesi ve sonrasında ABD'ye 'geçiş ziyaretleri' yapmış, burada ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Kevin McCarthy ile görüşmüştü. Çin ordusu, ziyarete tepki olarak Ada çevresinde 3 gün süren askeri tatbikat düzenlemişti. ABD'nin önceki Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi'nin Ağustos 2022'de Tayvan'a yaptığı ziyaret de Washington ile Pekin arasında krize yol açmıştı. Çin ordusu, ziyaretin ardından Ada çevresinde fiili abluka oluşturan askeri tatbikatlar düzenlemiş, gerçek silah ve mühimmatın kullanıldığı tatbikatlarda Çin ana karasından ateşlenen güdümlü füzeler, Tayvan sularına düşmüştü. Çin, ziyaretin ardından Tayvan çevresindeki uçak ve gemi devriyelerini artırarak Tayvan Boğazı'nı ayıran itibari 'orta çizgi' yi geçtiği uçuşları düzenli hale getirmişti. TAYVAN ÇİN ANLAŞMAZLIĞI Çin'in topraklarının parçası olduğunu savunduğu Tayvan, Doğu Türkistan’ın işgali ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulduğu 1949'dan bu yana fiili bağımsızlığa sahip bulunuyor. Çin ana karası ile Tayvan arasında iç savaşın ardından ortaya çıkan ayrılık hala devam ediyor. Pekin, 'Tek Çin' ilkesini vurgulayarak Tayvan'ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik ilişkileri kesmesini şart koşuyor.   Muhammed Ali ATAYURT-Istiqlal Haber