Ermenistan'ın Tavuş bölgesinin Kirants (Güney) köyüne sınır karakolları kuruldu. Ermeni medyası bildirdi. Sınır muhafızlarının sınır karakollarının yakınında durduğu bildirildi. 

Ancak barış anlaşmasının daha güvenilir olabilmesi için Ermenistan'ın yeni bir anayasa kabul etmesi gerekiyor. Yani Ermenistan'ın mevcut mevzuatı Azerbaycan'la yapılan barış anlaşmasına ve Türkiye ile normalleşme sürecine aykırı olmamalıdır. Çünkü toprak iddialarını içeren mevcut anayasa devam ettiği sürece gerilim tamamen ortadan kalkmayacak. "Yeni Müsavat", Başbakan Nikol Paşinyan'ın böyle bir değişikliği zaten duyurduğunu ve çerçeve anlaşmasını imzaladıktan sonra Ermenistan'ın yeni bir anayasa kabul edebileceğini bildirdi. Çünkü Azerbaycan ve Ermenistan dışişleri bakanlarının 10-11 Mayıs'ta Almatı şehrinde yaptıkları açıklama, barış anlaşmasına varılması için daha uzun bir yol olduğunu gösterdi. "Bakanlar, sınırlandırma konusundaki ilerlemeyi ve bu konuda varılan anlaşmaları memnuniyetle karşıladılar. Taraflar, görüş ayrılıklarının devam ettiği geri kalan konularda müzakerelerin sürdürülmesi konusunda mutabakata vardı. 

Bu, Bakü ve Erivan'ın müzakerelerdeki olumlu havayı sürdürmek istediğini gösterse de, barış anlaşmasına hâlâ bir "mesafe" olduğunu gösteriyor. 19 Mayıs'ta Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Araz Nehri üzerinde inşa edilen hidroelektrik kavşakların açılış töreninde barış anlaşmasının imzalanmasının öneminden bahsetti. "Ve şimdi Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki sınırların belirlenmesi süreci devam ediyor. Bu sürecin ilk olumlu sonuçlarını görüyoruz ve sınırımızın kuzey kesiminde sınırlandırma ve sınırlama çalışmaları başlamış durumda. Bunun umut verici bir olay olduğuna inanıyorum. Çünkü bu, uzun bir aradan sonra nihayet Azerbaycan ile Ermenistan arasında bir barış anlaşmasının imzalanabileceğine dair umut veriyor" dedi. 

Devlet başkanı daha sonra şunları söyledi: "Bölge dışı ülkelerin işlerimize müdahalesi kabul edilemez. Eğer buradan binlerce kilometre uzaktaki ülkelerin liderleri bu bölgede bir sonuç elde etmek istiyorsa, bırakın bizimle konuşsunlar. Gereksiz ve gereksiz müdahale bugüne kadar sonuç getirmemiştir ve getirmeyecektir. Ermenistan'ın yanlış adım atmaması gerektiğine inanıyorum. Bölgesel sorunlar, bölge ülkelerinin doğrudan katılımı ve iradesiyle çözülmelidir. Ermenistan uzun yıllardır buradan uzakta bulunan ülkelerin korumasına ve desteğine güvenmiştir. Sonuç neydi? Sonuç onlar için pek de cesaret verici olmadı. Bu yüzden bir sonraki hatayı yapmayın. Ermenistan'ın doğru politikayı yürüterek bölgesel işbirliğine zarar vermek yerine katkı sağlayacağını umuyorum."

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu'nun geçen hafta Zengezur Koridoru'nun 2028-2029'da tam kapasiteyle çalışmaya başlayacağını söylediğini de belirtelim. Bakan bu yıl da benzer açıklamaları birkaç kez yaptı. Ermenistan Zengezur koridorunu kapatırken, İran üzerinden geçen Araz koridoru da devreye girecek. Bu durumda Ermenistan oyunun dışında kalacak ve Orta Koridor'un bir parçası olamayacak. Cumhurbaşkanı, Khudafarin'deki açılış töreninde, Zangezur koridorunun bir parçası olacak Agband yönünde yeni bir araba köprüsünün inşa edildiğini belirtti. "Bu köprü yapıldıktan sonra Kuzey-Güney Ulaşım Koridorunun da bir parçası olacak. Bu köprü sadece Azerbaycan'ın ana bölümünü onun ayrılmaz bir parçası olan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'ne bağlayan bir köprü değil, aynı zamanda uluslararası ulaşım koridorunun bir parçasıdır. Bahsettiğim gibi hem Kuzey-Güney hem de Doğu-Batı ulaşım koridorlarının bir parçası olacak" dedi I. Aliyev.

Akif'in Hikayesi

Azad Vatan Partisi Genel Başkanı Akif Nagy, çerçeve belgesinin imzalanmasının mümkün olduğunu düşünüyor. Parti genel başkanına göre "Yeni Müsavat", her iki tarafın da çaba sarf ettiğini, Ermenistan'ın her zaman direnmesine rağmen artık yoluna girmiş gibi göründüğünü belirterek, "Sınırlandırma davası bunu kanıtladı ve rahibin eylemleri de durumu değiştirmedi. hükümetin bu konudaki tutumu. Eskiden dışarıdan müdahale vardı ama artık yok. Süreci aksatacak hiçbir adım atılmıyor ve Batı belgeyi imzalamakla ilgileniyor gibi görünüyor. Bana göre herkes Zengezur koridorunun çalışmasını istiyor. Bu nedenle müzakerelere müdahale etmiyorlar." A. Nagy'ye göre Ermenistan sadece yolu kontrol etmek istiyor ve sorun da bu konuda: "Rus askeri güçleri Zangezur'da kalıyor, her ne kadar bazı mevkileri bırakmış olsalar da, barış güçlerinin bir kısmı bu bölgedeki konuşlanma noktalarına gönderilmiş. Bu açıdan Zengezur koridorunun işlemesi için bir barış anlaşmasının olması gerekiyor ve müzakereler şu anda arabulucu olmadan sürüyor. COP29'dan önce bazı belgelerin imzalanacağını düşünüyorum. Bu bir asgari çerçeve anlaşması, azami bir barış anlaşması olabilir." 

Arzuhan Alizadeh 

Azerbaycan Ulusal Bağımsızlık Partisi (AMİP) Genel Başkanı Arzukhan Alizade de çerçeve anlaşmasını dışlamıyor: "Müzakerelerin ikili olarak yürütülmesi övgüye değer. Yakın gelecekte bir belge imzalamak mümkün. Kasım ayına kadar imzalanması, COP29 arifesinde bir barış anlaşmasının imzalanabileceği ve Paşinyan'ın Bakü'deki etkinliğe katılabileceği anlamına geliyor. Her halükarda toplantıların dinamikleri, sınırlandırma sürecinin ilerlemesi, iletişim tartışmaları ilerlemektedir. A. Alizadeh'e göre tarafların tam olarak anlaşamadığı nokta sınırlandırma çalışmaları ile ilgili: "Erevan 1976 haritalarıyla yapılacağını iddia ediyor ama Bakü'nün buna itiraz etmede haklı gerekçeleri var. Genel olarak bir barış anlaşmasının imzalanması, sınırların netleştirilmesiyle eş zamanlı olmayabilir. Çünkü sınırları belirlemek yıllar süren bir iş. Bu da süreci uzatabilir."

AMİP Başkanı aynı zamanda iletişimin açılması konusunda görüş ayrılığı olduğuna inanıyor: "Özellikle Zangezur koridorunun kimin kontrolünde olduğu konusunda ciddi bir tartışma var. Bunun nedeni büyük güçlerin ve bölge devletlerinin çıkar çatışmasıdır. Bu nedenle bu anlaşmalarda gecikmeler yaşanabilmektedir. Karşı tarafta siyasi irade varsa barış belgesi imzalanacak. Azerbaycan kazanan taraf, Ermenistan ise mağlup ve işgalci devlet, artık bizim şartlarımızı kabul etmek zorundalar. Yani sınırlama ve iletişimde gecikme olabilir ama diğer sorunlar çözülecektir. Ermeni tarafının atması gereken bir diğer adım ise toprak iddialarına son verilmesi ve bağımsızlık hareketinden çıkarılmasıdır. Bundan sonra geçerli bir belge mümkün olur."  

Muhammed Asadullazadeh

Milli Cephe Partisi genel başkan yardımcısı Muhammed Asadullazadeh'e göre, Azerbaycan ile Ermenistan arasında barış anlaşmasının imzalanması, dış güçlerin Güney Kafkasya'ya müdahale etmesini önleyecek. Değerlendirmesi, Çerçeve Anlaşmasının imzalanmasına ilişkin ikili müzakerelerin devam ettiğidir: "Bu anlaşmayı gerçeğe dönüştürebilecek iki ülke arasında önemli anlaşmalara ulaşılmıştır. Hatta Bakü'nün Zengezur koridorunun "Kaliningrad statüsüyle" açılması yönündeki önerisini Erivan'ın kabul ettiği iddiaları bile var. Bu, Azerbaycan'ın büyük kısmı ile Nahçıvan arasında mal ve yolcuların serbest geçişi anlamına gelecektir. Çerçeve anlaşmasının Kasım - COP29'a kadar imzalanacağını düşünüyorum. Karşılıklı güveni güçlendirmek adına Nikol Paşinyan, Bakü'nün daveti üzerine COP29'a katılabilir." Ona göre bundan sonraki aşamada asıl hedef nihai barış anlaşmasının imzalanması.

Emil SALAMOĞLU