Bursa Siyah İnciri’nde ihracat krizi

Uludağ Yaş Meyve ve Sebze İhracatçıları Birliği (UYMSİB) Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Senih Yazgan, son günlerde özellikle başta Almanya ve Avusturya olmak üzere birçok Avrupa Birliği ülkesinin gümrüklerinde bekletilen Bursa Siyah İnciri ürünleri hakkında açıklamalarda bulundu.

İlgili Bakanlıklarımızın zaman geçirmeden konuya el atmasını ve Türkiye lehine çözüme kavuşturmasının önemine dikkat çeken Yazgan, aksi halde 45 milyon Euroluk bir zararın söz konusu olacağını belirtti. 

"Sorunun bir an önce çözülmesini bekliyoruz"

Tamamen organik olarak üretilen ve kalitesi tüm dünya tarafından kabul edilen Bursa Siyah İnciri’nin olgunlaşma aşamasında tamamen doğal bir şekilde oluşan ve insan sağlığına zararlı olup olmadığı bilimsel olarak belirlenmeyen fusarium isimli bir fiziksel bozulma gerekçe gösterilerek, keyfi bir şekilde gümrüklerde bekletildiğini anlatan Yazgan, "Bu ürünlerimiz, çok fazla dayanmayan ürünler ve sorunun çözülmemesi 18 bin ton Bursa Siyah İnciri’nin, dolayısıyla da 45 milyon Euro gibi bir rakamın çöpe atılması demek. Bu konuda bakanlıklar nezdinde gerekli tüm görüşmeleri yaptık, sorunun bir an önce çözülmesini bekliyoruz" dedi.

Bursa Siyah İnciri’nin bütün marketlerde organik nitelikte satılan bir ürün olduğunu anlatan Yazgan, "Bursa Siyah İnciri, ülkemizde ihracatı yapılan ürünler arasında izin verilen limitler dahilinde dahi pestisit kullanılmadan tamamen organik nitelikte üretilip, Avrupa ve dünya pazarlarına ihracatını yaptığımız ender ürünlerimizden bir tanesi. Kaldı ki coğrafi işaretli, Bursa'mıza özel bir ürünümüz" diye belirtti.

"Bilimsel olmayan görsel analizlerle ürünlerimiz engelleniyor"

Bursa Siyah İnciri’nin döllenme denilen doğal bir olgunlaşma sürecine ihtiyaç duyduğunu belirten Yazgan, "Bu döllenme işlemiyle incirlerimizin içerisinde oluşan kırmızı renkle ürünlerimiz yenilebilir bir nitelik kazanıyor. Bu döllenme fizyolojisi olmadan incirlerin olgunlaşması söz konusu değil, ancak bu döllenme aşaması sırasında ilk döllenmeyi sağlayan arıların, döllenmeye hazır olan incirlere gitmesi sonucunda aşırı döllenmenin getirdiği fiziksel bir bozulma ortaya çıkıyor. Burada insan sağlığı açısından henüz limit değeri gibi kıstasların belirlenmediği, fusarium adı altında, fungusit kökenli bir etmen ortaya çıkıyor. Bu durumun insan sağlığı açısından zararlı olup olmadığı henüz bilimsel olarak tespit edilmiş değil. Kaldı ki Avrupa Birliği’nin gıda kodeksinde bununla ilgili bir tanımlama da yok. Görsel bir analize tabi olarak ürünlerimizin içerisindeki bu renk bozulmasını ihracat yaptığımız ülkeler, bir engel olarak görüyor. Her tırdan tesadüf eseri on tane örnek alınıyor, bunların iki ya da üç tanesinde renk bozulması varsa koskoca bir tır dolusu ürünü bloke ediyorlar ve ülkeye girişlerine izin vermiyorlar" ifadelerini kullandı.

"Üretici ve ihracatçılarımız zor durumda"

Bu engellemelerin son birkaç gündür çok ciddi olarak yaşanmaya başladığını aktaran Yazgan, "Şu anda onlarca tır yollarda. Bunun akabinde de ihracatçılarımız alımlarını durdurmaya başladı. Bu da tabi ki doğrudan doğruya ürünlerine bir yıl boyunca gözbebekleri gibi bakan üreticilerimize kötü bir şekilde yansıdı. Şu anda alım noktalarında onlarca üreticinin ellerinde toplanmış ürünler bekliyor. Bununla ilgili mutlaka ihracat yapılan ülkelerin ilgili bakanlıkları ile gerekli görüşmelerin yapılması ve bu gerçekten insan sağlığında bir sorun oluşturuyorsa gıda kodeksinde sağlıkla ilgili olan limitlerin oluşturulması, oluşturulan bu limitler çerçevesinde buradan giden ürünlerle ilgili ön incelemelerin bakanlık nezdinde yapıldıktan sonra eğer limitler dahilindeyse ürünlerin gönderilmesini sağlayan bir yöntemin oluşturulması gerekiyor ancak bugün o gün değil. Bu, 2026 yılı için planlanması gerekli olan bir durum. Dolayısıyla bizim mutlaka ihracat yaptığımız ülkelerin bakanlıkları ile görüşülüp, bu yıl için mevcut durum içerisinde yaşanan sorunu çözmemiz ve ihracatımızı sürdürmemiz gerekiyor" dedi.

"Bir an önce çözüm bekliyoruz"

Yaşanan sorunun bir an önce çözülmemesi durumunda Bursa’daki tüm Bursa Siyah İnciri üreticilerinin bir yıllık emeklerinin çöpe atılmış olacağını vurgulayan Yazgan, şunları söyledi:

"Milyonlarca Euro harcanarak toplanıp, paketlenip, gönderilmiş olan ürünlerimizin çöpe atılması söz konusu. Bu sıkıntının çözülmemesi, 45 milyon Euro’nun ve 18 bin tonluk ürünün çöpe atılması demektir. Ürünlerimizin iç pazardaki satışları ihracat rakamlarına paralel olarak gidiyordu. Bu durumda iç piyasada da fiyatlar düşecek ve üretici, kazancının düşmesinden dolayı belki de ürünlerini dalında bırakacak.  İhracatın olmaması durumunda kalan ürünlerin iç piyasada tüketilmesi de söz konusu değil, bu sorun ülkemizin, üreticilerimizin ve ihracatçılarımızın ciddi bir oranda kayba uğraması demek. Bu sorunu en büyük ölçüde yaşadığımız iki ülke; Almanya ve Avusturya. Özellikle Almanya’ya Bursa Siyah İnciri’nin ihracatını önemli ölçüde gerçekleştiriyoruz. Birçok zincir market de Almanya’dan gelen çağrılar çerçevesinde alımları durdurmuş durumda. Raf ömrü olamayan bir ürün bu, çok fazla dayanması da söz konusu değil. Mutlaka bu ürünlerin de 5-6 gün içerisinde raflarda tüketiciye ulaşması gerekiyor. Sorunun yaşandığı bugünün ardından hafta sonunun da araya girmesi bizim en büyük çekincemizi oluşturuyor. İlgili bakanlıklarımızla bu konuyu görüştük, o ülkelerdeki ticari ataşelerimizle görüşmelerimiz sürüyor ancak sorunun ne zaman çözüleceğine dair belirsizlik hem üreticide hem de ihracatçılarda büyük bir kaygı oluşturuyor" diye konuştu. (İLKHA)