Birleşmiş Milletler Mülteci Yüksek Komiserliği (UNHCR), 2022 yılı verileriyle hazırladığı küresel mülteci raporunu bugün yayınladı. 'Zorla Yerinden Edilmede Küresel Eğilimler 2022' raporunda dünyada zorla yerlerinden edilen kişi sayısının rekor düzeyde arttığı, dünya genelinde 108 milyon 400 bin kişinin yaşadıkları yerlerden farklı yerlere göç etmek zorunda kaldıkları belirtildi. Son rapora göre mültecilere ev sahipliği konusunda Türkiye zirvedeki yerini korudu. BM, Türkiye’de 3,6 milyon mültecinin yaşadığını açıkladı. BM’nin 'Zorla Yerinden Edilmede Küresel Eğilimler 2022' raporunda, geçtiğimiz yıl savaş, zulüm, ayrımcılık, siyasi baskı, şiddet ve insan hakları ihlalleri nedeniyle yerinden edilen insan sayısının 2021 yılına oranla 19 milyon 100 bin kişi daha artığı açıklandı. Son rapora göre yerinden olan kişilerin 35 milyon 300 binini mülteciler, 62 milyon 500 binini kendi ülkelerinde yaşadıkları yerlerden başka bölgelere yerleşenler, 5 milyon 400 binini iltica talebiyle farklı ülkelere göç edenler ve 5 milyon 200 binini de uluslararası koruma statüsüne sahip olan kişilerin oluşturduğu belirtildi. Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi, son rapordaki verilerin dünyada artık savaş ve çatışmalara kolay ve hızlıca girildiğini ancak sonrasındaki aşamada çözüm bulmak için oldukça yavaş hareket edildiğini gösterdiğini kaydetti. Grandi, 'Bu sayılar bize, bazı insanların çatışmaya girmek için çok hızlı ancak çözüm bulmak için çok yavaş davrandığını gösteriyor. Bu durum, evlerinden zorla koparılan milyonlarca insanın her biri için yıkım, yerinden edilme ve acıya neden oluyor' dedi. Rapordaki veriler, yerlerinden edilen kişilere zengin ülkeler yerine orta gelirli ve fakir olan ülkelerin sahip çıktığını gösterdi. Mülteciler Yüksek Komiseri Grandi, dünya genelinde, yerlerinden edilen milyonlarca kişi için daha adil bir paylaşım gerektiğini vurguladı. Mülteciler Yüksek Komiseri Grandi, 'Dünyanın dört bir yanındaki insanlar, ihtiyacı olanlara koruma ve yardım sağlayan mültecilere olağanüstü misafirperverlik göstermeye devam ediyor ancak özellikle ev sahipliği yapan ülkelerle birlikte çok daha fazla uluslararası destek ve daha adil sorumluluk paylaşımı gerekiyor' dedi. 'Zorla Yerinden Edilmede Küresel Eğilimler 2022' raporunda öne çıkan bazı tespit ve veriler şöyle: - Raporda, Türkiye'nin yaklaşık 3 milyon 600 bin mülteciyle dünya genelinde en fazla mülteci nüfusuna ev sahipliği yapan ülke olduğu belirtildi. Türkiye'nin ardından İran'ın 3 milyon 400 bin, Kolombiya'nın 2 milyon 500 bin, Almanya'nın 2 milyon 100 bin mülteciye ve uluslararası koruma kapsamına giren insanlara ev sahipliği yaptığı açıklandı. - Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, 2022'de yerinden edilmenin en büyük itici gücü oldu. Mülteci sayısı 2021'in sonunda 27 bin 300'den 2022'nin sonunda 5 milyon 700 bin kişiye çıktı. Bu verilere göre, İkinci Dünya Savaşı'ndan günümüze herhangi bir ülkede en hızlı mülteci göçü Ukrayna’da yaşandı. - Afganistan'dan kaçan mültecilerin çoğu önceki yıllarda İran'da barındırıldı. Afganlılar, İran’dan farklı ülkelere de geçiş yaptı. Yerinden edilen Afganlar'ın sayısı 2022 yılı sonunda keskin bir şekilde arttı. - Raporda, çoğunlukla Kolombiya ve Peru'da barınan 'uluslararası korumaya ihtiyaç duyan diğer insanlar' olarak kategorize edilen Venezuelalılar'ın sayısında da 2022 yılında artış kaydedildiği belirtildi. -Raporda, yerlerinden edilen kişilerin ülkelere göre dağılımı da paylaşıldı. 6 milyon 500 bin Suriyeli, 5 milyon 700 bin Ukraynalı ve 5 milyon 700 bin Afgan ülkelerinden farklı ülkelere yerleşmek zorunda kaldı. - Düşük ve orta gelirli ülkeler, dünya genelindeki mültecilerin ve uluslararası korumaya ihtiyaç duyanların yüzde 76'sına ev sahipliği yapıyor. Mültecilerin yüzde 70'i komşu ülkelerde yaşıyor. - Son sayılar ayrıca, dünya genelinde yerinden edilenlere en çok ev sahipliği yapanların zengin ülkeler değil, dünyanın düşük ve orta gelirli ülkeleri olmaya devam ettiğini gösteriyor. - Raporda, en az gelişmiş 46 ülkenin, küresel gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 1,3'ünden daha azını oluşturmasına rağmen tüm mültecilerin yüzde 20'sinden fazlasına ev sahipliği yaptığı tespit edildi. - Yerinden edilme ve ev sahiplerini desteklemek için sağlanan fonun 2022 için yetersiz kaldığı ve aynı durumun bu yıl için de geçerli olduğu belirtildi. -Raporda çocukların, zorla yerinden edilen insanların yüzde 40'ını oluşturduğu tespit edildi. -Dünya genelinde 2022'de toplam 2 milyon 600 bin sığınma başvurusu yapıldı. ABD, 730 bin 400 kişiyle en fazla başvuru alan ülke oldu. ABD'yi 217 bin 800 kişiyle Almanya takip etti. - 2022'nin sonunda, dünya çapında tahminen 4 milyon 400 bin kişinin vatansız veya uyruğu belirlenmemiş durumda olduğu, bu sayın, 2021 yılının sonuna göre yüzde iki daha fazla olduğu tespit edildi.   Can Kamiloğlu