Çin'in "Bir Kuşak ve Bir Yol Projesi" kapsamında yapılan altyapı yatırımlarına verdiği borçlardan alacağı bir trilyon doları aştı ve bu, ülkeyi dünyanın en büyük borç tahsildarı haline getirdi. Bu hafta yayınlanan bir rapora göre kredilerin tahmini yüzde 80'i mali sıkıntı içindeki ülkelere verilmiş.

Pekin, Uruguay'dan Sri Lanka'ya kadar uzanan 150'den fazla ülkenin, on yıl önce Başkan Şi Cinping tarafından açıklanan küresel bir altyapı hamlesi olan Kuşak ve Yol Projesi'ne kaydolduğunu söyledi.

EN AZ 1,1 TRİLYON DOLAR
"Bir Kuşak ve Bir Yol Projesi" girişiminin ilk on yılında Çin, düşük ve orta gelirli ülkelerde köprü, liman ve otoyol inşaatlarını finanse etmek için büyük miktarda kredi dağıttı.

Ancak Virginia merkezli William ang Mary College'da kalkınma finansmanı üzerine bir araştırma enstitüsü olan AidData tarafından yayınlanan rapora göre, bu borçların yarısından fazlası anapara geri ödeme dönemine girdi.

Raporda bu oranın 2030 yılına kadar yüzde 75'e ulaşmasının planlandığı da vurgulandı.

AidData gelişmekte olan ülkelerdeki borçluların Çin'e faiz hariç ödenmemiş toplam anapara borcunun en az 1,1 trilyon dolar olduğunu belirtti.

"YILDA YAKLAŞIK 80 MİLYAR DOLAR"
Çin'in 165 ülkede finansman sağladığı yaklaşık 21 bin projeden derlenen verilere göre Pekin düşük ve orta gelirli ülkelere "yılda yaklaşık 80 milyar dolar" tutarında yardım ve kredi taahhüt ediyor.

ABD'nin bu tür ülkelere sağladığı kaynak ise yılda 60 milyar dolar düzeyinde.

"Bir Kuşak ve Bir Yol Projesi" 'nin destekçileri projenin güney yarımküreye kaynak ve ekonomik büyüme getirdiğini savunuyor.

Ancak eleştirmenler uzun süredir Çinli şirketler tarafından inşa edilen projeler için şeffaf olmayan fiyatlandırmalara dikkat çekiyor. Malezya ve Myanmar gibi ülkeler maliyetleri düşürmek için anlaşmaları yeniden müzakere ediyor.

AidData, Çin'in son yıllarda gelişmekte olan ülkeler arasında itibarının zarar gördüğünü ve 2019'da yüzde 56 olan onay oranının 2021'de yüzde 40'a düştüğünü söyledi.

GERİ ÖDENMEME RİSKİNE KARŞI KATI ÖNLEMLER ALIYOR
Ancak araştırmaya göre Çin "hatalarından ders alıyor ve giderek daha usta bir kriz yöneticisi haline geliyor".

Raporda Pekin'in borç verme uygulamalarını uluslararası standartlara daha uygun hale getirerek projedeki riskleri ortadan kaldırmaya çalıştığını vurgulandı. Ancak yöntemler arasında "geri ödenmeme riskine karşı kendisini korumak için giderek daha katı önlemler" de olduğu belirtildi.

Projenin onuncu yıl dönümü münasebetiyle geçen ay Pekin'de düzenlenen büyük zirvede Şi, Çin'in "Bir Kuşak ve Bir Yol Projesi" 'ne 100 milyar dolardan fazla yeni fon aktaracağını söyledi.

Ancak Dünya Bankası ve AidData dahil diğer kurumların bu yıl hazırladığı ortak raporda, Pekin'in son yıllarda KYP ülkelerine milyarlarca dolarlık kurtarma kredisi dağıtmak zorunda kaldığı belirtildi.

Girişim aynı zamanda büyük karbon ayak izi ve büyük altyapı projelerinin neden olduğu çevresel bozulma açısından da incelemeye alındı.