Almanya’da iç istihbarat kurumu Verfassungsschutz (Anayasayı Koruma Teşkilatı), aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) partisini resmen “kesin olarak aşırı sağcı” (gesichert rechtsextrem) olarak sınıflandırdı. Bu tarihi nitelikteki karar, ülkede partinin olası bir yasaklanmasının da önünü açtı. Federal düzeyde tamamı bu şekilde sınıflandırılan ilk büyük parti olan AfD hakkındaki bu gelişme, hukuk, siyaset ve toplumsal düzeyde geniş yankı uyandırdı.

AfD Neden “Kesin Aşırı Sağcı” Olarak Sınıflandırıldı?

Tagesspiegel gazetesinin haberine göre, iç istihbarat teşkilatı bu karara 1100 sayfalık bir raporla dayanak sundu. Rapor, partinin anayasaya aykırı hedefler güttüğünü ve özellikle göçmen kökenli vatandaşların dışlanmasını sistematik hale getirdiğini öne sürüyor. Özellikle partinin bazı eyalet teşkilatları ve gençlik kollarının (Junge Alternative) açıkça ırkçı, ayrımcı ve şiddete eğilimli söylemler içinde olduğu vurgulanıyor.

Rapor, AfD’nin “belirli halk gruplarını eşit toplumsal katılımdan dışlama” amacı taşıdığına dair kanıtlar içeriyor. Bu, anayasadaki eşitlik ilkesine doğrudan aykırı.

Siyasi Tepkiler: Yasak Tartışmaları Başladı

Kararın ardından başta SPD ve Yeşiller olmak üzere birçok siyasetçi AfD’nin yasaklanması tartışmalarına kapı araladı. SPD’li İçişleri Bakanı Nancy Faeser, kararın “demokrasi adına bir dönüm noktası” olduğunu söylerken, FDP’li Adalet Bakanı Volker Wissing daha temkinli bir yaklaşım sergileyerek, “Bu karar bizi partiyi yasaklamaya götürmez, ancak hukuken güçlü bir sinyaldir” ifadelerini kullandı.

AfD Eş Başkanları Alice Weidel ve Tino Chrupalla ise kararı yargıya taşıyacaklarını ve “siyasi bir komplo” ile karşı karşıya olduklarını belirtti.

 

Yasak Süreci Mümkün mü?

Konunun uzmanı hukuk profesörü Sophie Schönberger, partinin yasaklanmasının çok zor bir süreç olduğunu belirtiyor: “Federal Anayasa Mahkemesi çok yüksek bir kanıt eşiği koyar. Yalnızca aşırılıkçı olmak yetmez, aktif olarak anayasal düzeni ortadan kaldırmaya çalıştığınız somut biçimde ispatlanmalıdır.”

Bu bağlamda, bir partinin faaliyetlerinin halkın büyük kısmını etkilediği, seçimlere doğrudan müdahale ettiği ve anayasal düzene tehdit oluşturduğu ispatlanmadan yasak kararı verilmesi zor görünüyor.

AfD Ne Kadar Oy Alıyor?

Tagesspiegel’in değerlendirmesine göre, son seçim anketlerinde AfD’nin ülke genelinde oy oranı %20’lere ulaşıyor. Özellikle Doğu Almanya’da parti birinci sırada. Forsa Enstitüsü’nün kurucusu Manfred Güllner, kararın bazı seçmenleri partiden uzaklaştırabileceğini, ancak doğu eyaletlerindeki radikalleşmiş seçmen tabanının büyük oranda etkilenmeyeceğini söylüyor. “Bu karar Batı Almanya’da etkili olabilir ama Thüringen ya da Saksonya’da AfD’yi daha da sertleştirebilir” diyor.

Bu sınıflandırmanın ardından AfD’ye yakın Desiderius-Erasmus Vakfı gibi kuruluşların da devlet fonlarından yararlanamayacağı bildirildi. Bu durum partinin entelektüel ve ideolojik altyapısını besleyen kaynakların da kurutulması anlamına geliyor.

Demokrasi İçin Eşik Noktası

Tagesspiegel’e göre, AfD’nin bu şekilde sınıflandırılması sadece hukuki değil, aynı zamanda sembolik bir anlam taşıyor: Devletin demokratik düzeni savunma kararlılığının göstergesi. Ancak bu durum, partiye karşı yapılacak her adımın da demokratik sınırlar içinde kalmasını zorunlu kılıyor. Zira aksi halde, AfD mağduriyet söylemini pekiştirerek daha geniş bir tabana ulaşabilir.

⸻

Kaynaklar:

• Tagesspiegel, 3 Mayıs 2025 baskısı: “AfD ‘gesichert rechtsextrem’ – Entscheidung mit Folgen”

• Felix Hackenbruch, Dennis Pohl, Caspar Schwietering, Sebastian Leber imzalı haber dosyası

• Uzman görüşleri: Prof. Dr. Sophie Schönberger (HHU), Dr. Benjamin Höhne (TU Chemnitz), Manfred Güllner (Forsa)

• Almanya İçişleri Bakanlığı ve Anayasa Mahkemesi açıklamaları