Bugün, 21 Aralık 2025 Pazar
  • BIST 100

    14229,41%0,33
  • DOLAR

    42,80% 0,17
  • EURO

    50,14% -0,07
  • GRAM ALTIN

    5972,47% 0,30
  • Ç. ALTIN

    9632,85% 0,24

Batı taklitçilerinin idama götürdüğü şehid: İskilipli Atıf Hoca

Batı taklitçilerinin idama götürdüğü şehid: İskilipli Atıf Hoca

KÜLTÜR SANAT 4.02.2023 09:38:33 0
Batı taklitçilerinin idama götürdüğü şehid: İskilipli Atıf Hoca

Cumhuriyetin kurulduğu ilk dönemlerde şapka inkılabı bahane edilerek idam edilen İskilipli Atıf Hoca, şehadetinin yıl dönümünde Müslümanlar tarafından hayır ve özlemle yad ediliyor.

İslam Âlimi İskilipli Atıf Hoca, 4 Şubat 1926'da İstiklal Mahkemesi tarafından idam cezasına çarptırıldı. 'Frenk Mukallitliği (taklitçiliği) ve Şapka' ismiyle yazmış olduğu eseri sebebiyle mazlumane bir şekilde katledilen İskilipli Muhammed Atıf Hoca, 1876 tarihinde Çorum'un İskilip ilçesine bağlı Toyhane köyünde doğdu. İlim tahsili Akkoyonlu aşiretinden İmamoğulları ailesine mensup Mehmed Ali Ağa'nın oğlu olan Atıf Hoca, doğduğu köyün hocasından aldığı derslerle ilim tahsiline başladı ve bir yıl içerisinde hafızlığını ikmal etti. İki sene İskilip'te ders gördükten sonra 1893'te İstanbul'a giderek medrese eğitimine burada devam etti. Medresede daha çok 'İskilipli Mehmed' olarak anılan Atıf Hoca; 1902'de medrese eğitimini iyi derece ile bitirdi. Aynı yıl açılan imtihanı kazanarak müderris oldu. Ardından da Fatih Camii'nde ders vermeye başladı. Bu arada İstanbul Dar-ül Fünun'a girdi ve 1905'te buradan mezun olarak Kabataş Lisesi Arapça muallimliğine atandı. 1910'da medreselerin genel müfettişliğine getirildi. Yaşadığı dönemin en etkili âlimlerindendi Âtıf Hoca, bu süreçte medreselerin ve müderrislerin eksikliklerini gidermek için raporlar hazırladı. Raporların hazırlanmasından rahatsız olanlar Âtıf Hoca hakkında şikâyette bulundular. İskilipli Âtıf Hoca, Şeyhulislam Mehmet Cemalettin Efendi tarafından önce Bodrum'a daha sonra Kırım'a sürgün edildi. Sürgün cezası bittikten sonra tekrar İstanbul'a dönen Âtıf Hoca, Beyanül'l Hak ve Sebilürreşad dergilerinde çeşitli makaleler kaleme aldı. İttihatçıların hedefinde olan Âtıf Hoca, 31 Mart olayından bir hafta önce yazdığı bir yazı nedeniyle tutuklandı. Fakat mahkeme kendisini suçsuz buldu ve serbest bıraktı. Âtıf Hoca, yaşadığı dönemin en etkili âlim ve kanaat önderlerinden biriydi. Bütün zorluklara rağmen insanlara İslam'ı doğru bir şekilde öğretmek için çabalıyordu. Âtıf Hoca, Müslümanların Batı'ya tıpa tıp benzemesinin yanlışlığını vurgulayan vaazlar veriyordu. Batı taklitçiliğine dikkat çekti 'Tesettür-ü Şer'i' (dini örtünme), 'Din-i İslam'da Men-i Müskirat' (İslam'da içki yasağı) ve 'Frenk Mukallitliği -batı taklitçiliği- ve Şapka' isimli eserleriyle bazı çevrelerin düşmanlığını kazandı. Batı özentisini eleştiren ve onun zararlarını anlatan 'Frenk Mukallitliği ve Şapka' 32 sayfalık bir kitaptı. Bu kitap, 1 Kasım 1925'te yürürlüğe giren Şapka Kanunu'ndan bir buçuk yıl önce yayımlanmıştı. Âtıf Hoca, kitabında Avrupa'nın ilim ve fennini almanın mahsuru olmadığını, fakat Türkiye'de yapılanın daha çok bilinçsiz bir Batı taklitçiliği olduğunu, kılık kıyafette Avrupalılara benzemenin aslında ruhtaki bir bozuluşa alâmet veya onun bedene aksetmesine sebebiyet vereceğine dikkat çekiyordu. Anadolu'da çıkan kıyamlardan Atıf Hoca sorumlu tutuldu Batı usulü giysiler giymenin görünüm dolayısıyla İslâmî kültüre zıt olduğunu, Hazreti Muhammed'in 'Bir kavme benzemeye çalışan onlardandır.' hadisini kaynak göstererek izah etmeye çalışan Atıf Hoca şu hükmü vermişti: 'Bir Müslüman, şiar ve alâmet-i küfür addolunan bir şeyi zaruretsiz giymek ve takınmak sûretiyle gayr-i müslimleri taklit etmesi ve kendini onlara benzetmesi şer'an memnû ve yasaktır.' Dönemin uygulamaları gereği kitaplar yayımlanmadan önce Maarif Vekâleti'nden izin alınmasını gerekli kılmaktaydı. Kitabı Maarif Vekâleti'ne gönderen Âtıf Hoca, izin ve hatta takdir aldı. Kitap toplam 5 bin nüsha olarak basılmış, hepsi de bir yıl içinde satılmıştı. 1924 yılında neşrettiği Frenk mukallitliği ve Şapka kitabı, 28 Kasım 1925 yılında çıkarılan şapka kanununa binaen toplatıldı. Şapka İnkılâbına karşı Anadolu'da çıkan kıyamlar, bu kitaba bağlanarak Atıf Hoca tutuklandı. Yargılanması Ankara İstiklal Mahkemesi'nde yapıldı Yargılanması Ankara İstiklal Mahkemesi'nde yapıldı. Üç Ali'ler olarak bilinen mahkeme heyeti de dâhil herkes, onun masum olduğunu biliyordu. Hâkim Kılıç Ali'nin karardan kısa bir zaman önce verdiği bir mülakatta Atıf Hoca'nın masum olduğunu söylemesine rağmen Babaeski Müftüsü Ali Rıza Efendi ile birlikte Atıf Hoca'ya idam cezası verildi. İstiklal mahkemelerinde görev yapan hâkimler asker kökenli milletvekilleriydi. Bu hâkimlerin hukuk alt yapıları olmadığı gibi verdiği kararlar da hukuki olmaktan çok keyfi kararlardı. Atıf Hoca, 4 Şubat 1926'da idam edildi. Son sözünde, 'Katil ve zalimlerle mahşerde hesaplaşacağız' dedi. Atıf Hoca'yı astıktan sonra şapka giydirdiler. Mezarı ancak 2008 yılında bulunabildi. Şapka inkılabına karşı çıkanlar şehid edildi 1 Kasım 1925'te kabul edilen Şapka kanunu Anadolu'da yer yer protestolara sebep olunca, hükümet; Konya, Maraş, Giresun, Rize, Erzurum, Kayseri gibi şehirlerde binlerce Müslümanı idam etti. Mezarı yıllarca saklandı Asıldıktan sonra ailesinden gizli defnedilen Atıf Hoca'nın kabri 82 yıl sonra bulunarak İskilip İlçesi Gülbaba mezarlığına defnedildi. Atıf Hoca'ya iade-i itibar amacıyla harekete geçen İskilip Belediyesi, kabrinin çevresinde düzenlemeler yaparken, Sağlık Bakanlığı tarafından Çorum'daki İskilip Devlet Hastanesi'nin adı, 'Atıf Hoca İskilip Devlet Hastanesi' olarak değiştirildi.

Haber Editörü

Hakan Dikmen 1

hakandikmen30@gmail.com
Yorum Ekle

MSB'den "Kanlı Noel" mesajı

Ankara Keçiören Belediyesi'nde ISO 50001 eğitimi

Don Kişot, İzmir prömiyeri kapalı gişe oynadı

BUNLARIN SONU FALYALI GİBi

Gazze İçişleri Bakanlığı’ndan uyarı: Kışla birlikte insani felaket derinleşiyor

Mersin'de ustalardan genç kuşaklara seslenen mesajlar... "Konuşan Mektuplar" sergisi açıldı

Diyanet-Sen Malatya Şube Başkanı Engin: Dualarımız Gazze ve mazlum coğrafyalar için

ChatGPT’ye yeni görsel özelliği

İzmir'in üç güçlü sürdürülebilir hikâyesi 'Halkın Seçimi'nde

Gabar’da 100 bin fidan hedefiyle yeşil seferberlik başladı

"İyilik Elçisi Projesi" gençlere yardımlaşma ve tarih bilinci aşılıyor

Kocaeli'de TEKNOFEST öğrencilerine ilk yardım eğitimi

Palandöken: Mali Müşavir yetkileri korunuyor!

ASKON Erzurum’da Güvenin ve Üretimin Adresi Oluyor

TBMM’de bu hafta "11. Yargı Paketi" görüşülecek

Osmangazili çocuklara Bursaspor sevgisi aşılanıyor

Ankara Büyükşehir'den soruşturma açıklaması: Veto edilen usulsüz imar artışı!

MİNGUZZİ CİNAYETİ DAVASININ AVUKATI ERSAN BARKIN VE BABA ANDREA MİNGUZZİ KMKB’NİN KONUĞU OLDU

KIBRIS KANLI NOEL KATLİAMLARI

Diyanet İşleri Başkanı Arpaguş: Üç aylar, günahlarımız için af dileme fırsatıdır

Turistik Doğu Ekspresi yeniden yollarda

İşgal rejimi Batı Şeria’da baskın ve alıkoymalarını sürdürüyor

Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva: ABD’nin Venezuela'ya müdahalesi, insani felakete yol açabilir

Curling’de Algı Büyüyor, Sonuç Küçük Kalıyor

Son iki haftada FETÖ’ye yönelik operasyonlarda 76 şüpheli yakalandı

Bursa Nilüfer'de Pancar Deposu’nda biyoplastik atölyesi

Jandarmadan 28 ilde FETÖ’ye darbe

Umut Kervanı 25 Aralık’ta Sudan yolcusu 

HAKSİAD Genel Başkanı Turgut: Güçlü toplum olmadan güçlü devlet olmaz

Tofaş’tan potadaki tartışmalı Goaltending kararıyla ilgili açıklama

Yükleniyor

Haberi Sesli Oku

ASKON Erzurum’da Güvenin ve Üretimin Adresi Oluyor

PENALTILARDA GELEN ŞAMPİYONLUK

ERZURUMSPOR FK ALTYAPISI SAHNEDE: 7 GOL, 2 GALİBİYET

Arif Hikmet Kılıç: “Varsa Yoksa Çat” Diyen Bir Hizmet Anlayışı

DADAŞLARDAN DEPLASMANDA GÜÇ GÖSTERİSİ...

Oltu Karabekir Ortaokulu’ndan Atletizmde Büyük Başarı

Başsağlığı ve Taziye

U-16’DA YAŞ GRUBUNDA ŞİMDİ FİNAL ZAMANI

Avrupa'nın en gözde kış turizmi destinasyonu olan Palandöken Kayak Merkezinin 2025-2026 kış sezonu açıldı…

Bölge ve İl Müdürleri Toplantısı Gerçekleştirildi

Ankara Keçiören Belediyesi'nde ISO 50001 eğitimi

Kocaeli'de TEKNOFEST öğrencilerine ilk yardım eğitimi

Bursa Nilüfer'de Pancar Deposu’nda biyoplastik atölyesi

Edirne Keşan'dan Bulgaristan'a 'Kardeş Okul' ziyareti

Kayseri Uluslararası Öğrenci Akademisi’nin açılış dersi Prof. Dr. Altun'dan

Malatya'da 200 gönüllü öğretmen, 200 proje ile öğrencilerin geleceğine dokunacak

Malatya'da eğitimciler için psikososyal iyileşme desteği

​YÖK, Üniversite İzleme ve Değerlendirme Genel Raporu-2025’i yayımladı

İzmir Büyükşehir gençleri dijital gençlere hazırlıyor

Şanlıurfa’da baba-oğul sabah namazı buluşmaları düzenlendi

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.FENERBAHÇE A.Ş. 17 11 0 6 25 39
2.GALATASARAY A.Ş. 16 12 1 3 24 39
3.TRABZONSPOR A.Ş. 16 10 1 5 14 35
4.GÖZTEPE A.Ş. 16 8 3 5 10 29
5.BEŞİKTAŞ A.Ş. 16 7 4 5 7 26
6.SAMSUNSPOR A.Ş. 16 6 3 7 4 25
7.GAZİANTEP FUTBOL KULÜBÜ A.Ş. 16 6 5 5 -2 23
8.KOCAELİSPOR 17 6 6 5 -2 23
9.RAMS BAŞAKŞEHİR FUTBOL KULÜBÜ 16 5 6 5 5 20
10.CORENDON ALANYASPOR 16 3 4 9 -1 18
11.ÇAYKUR RİZESPOR A.Ş. 16 4 6 6 -3 18
12.TÜMOSAN KONYASPOR 17 4 8 5 -8 17
13.GENÇLERBİRLİĞİ 16 4 9 3 -4 15
14.KASIMPAŞA A.Ş. 16 3 7 6 -7 15
15.HESAP.COM ANTALYASPOR 17 4 10 3 -15 15
16.ZECORNER KAYSERİSPOR 17 2 6 9 -17 15
17.İKAS EYÜPSPOR 17 3 10 4 -14 13
18.MISIRLI.COM.TR FATİH KARAGÜMRÜK 16 2 11 3 -16 9

YAZARLAR