Bakan Tunç, TBMM Genel Kurulunda Adalet Bakanlığının 2026 yılı bütçesini sundu

Tunç, TBMM Genel Kurulundaki, Bakanlığının 2026 yılı bütçesine ilişkin sunumunda adaletin yalnızca bir hukuk ilkesi değil, insan onurunun varlık sebebi, milleti ayakta tutan en kutsal değer olduğunu belirtti.

Adaletin insan hak ve özgürlüklerinin teminatı, toplumsal huzur ve barışın güvencesi olduğunu kaydeden Tunç, "Devletin varlık sebebi en başta adaleti sağlamaktır." diye konuştu.

Adaletin sağlanması adına son 23 yılda hukuk devleti ilkesini tahkim eden, yargı bağımsızlığını ve tarafsızlığını güçlendiren önemli reformlara imza atıldığını vurgulayan Tunç, "Milletimiz daha fazlasına, daha iyisine layık. Anayasa'mızdaki bu kısmi değişikliklerle önemli reformlara imza atmış olsak da bizim hedefimiz 'Türkiye Yüzyılı'nı darbe ürünü bir anayasa ile değil, temel hak ve özgürlükleri önceleyen yeni bir toplum sözleşmesiyle karşılamak, demokratik, sivil, katılımcı bir anayasa borcumuzu milletimize ödemek istiyoruz." ifadelerini kullandı.

Yargı Reformu Strateji Belgesi ile yargıdaki reform iradesini sürdürdüklerini belirten Tunç, bu kapsamda 10. Yargı Paketi'nin yasalaştığını, 11. Yargı Paketi'nin de TBMM Adalet Komisyonu'nda kabul edildiğini anımsattı. 12. Yargı Paketi hazırlıklarının da sürdüğünü bildiren Tunç, şunları söyledi:

"12. Yargı Paketi ile hukuk yargılamalarının makul sürede tamamlanması, mülkiyet hakkının daha etkin korunması, avukatların bilgi ve belge temin etmelerinin kolaylaştırılması ve noter yardımcılığı kurumunun ihdas edilmesi gibi konularda düzenlemeler yapmayı planlıyoruz. Ayrıca yargılamaların uzamasının en önde gelen sebeplerinden birisi tebligat işlemleri, usulsüzlükleri. Bu anlamda yeni bir tebligat kanunu hazırladık, elektronik tebligatın yaygınlaştırılmasıyla ilgili bu kanun taslağımızda önemli hazırlıklarımız var. Bunların yanında Bilim Kurulu tarafından Cebri İcra Kanunu Taslağı da görüşlere sunulmuş durumda."

Yargının adil ve etkin işleyebilmesinin önemli unsurlarından birinin ihtisaslaşma olduğunu belirten Tunç, "Bu kapsamda 986 olan ihtisas mahkemesi sayısını 2 bin 923'e yükselttik. 2025'te 252 yeni ihtisas mahkemesi kurarak yargıda uzmanlaşmaya yönelik adımlarımızı hızlandırdık." dedi.

Hakim ve savcı sayısının da 26 bin 803'e yükseltildiğini ifade eden Tunç, kadın hakim ve savcı sayısının yüzde 462 artarak 10 bin 369'a yükseldiğini bildirdi.

Tunç, adalet personeli sayısının da 179 bin 382'ye yükseldiğini belirterek, "Önümüzdeki dönem için alımını planladığımız 20 bin yeni personelin ilk 5 binlik kısmının sınav sürecini tamamladık. 15 bin yeni personelin alımını 2026 yılı içinde tamamlayacağız." açıklamasında bulundu.

Yargı teşkilatının büyük bir özveriyle görev yaptığını vurgulayan Tunç, bu yılın aralık ayı itibarıyla yargı teşkilatının önünde 11 milyon 885 bin 704 derdest dosya bulunduğunu anlattı.

Yıl içinde 12 milyon 440 bin 713 dosyada karar verildiğini aktaran Tunç, "Bu rakamlar derdest dosya sayısından daha fazla karar verildiğini göstermektedir. Biraz önce saydığım iyileştirmeler sayesinde yargımızın, biriken iş yükünü azalttığını memnuniyetle görüyoruz." ifadelerini kullandı.

Tunç, "Ayrıca Hakimler ve Savcılar Kurulu bünyesinde oluşturduğumuz Yargının Etkinliği Bürosu sistem üzerinden nerede aksama, nerede gecikme var anbean izlemektedir. Bakanlığımız bünyesinde oluşturduğumuz Yapay Zeka Şube Müdürlüğü ile de yargının işleyişini anlık veri ile izleyen ve karar destek mekanizmalarını güçlendiren, hız ve kaliteyi esas alan bir çalışma düzeni oluşturduk. Gerçekleştirdiğimiz bütün bu çalışmalarla makul sürede yargılanma hakkının daha etkin korunmasını amaçlıyoruz." diye konuştu.

"Almanya, İngiltere ve Fransa Türkiye'nin gerisindedir"

Adaletin tecellisi için gerekli olan insan kaynağı ve mevzuat altyapısının yanı sıra 23 yıldan bu yana yapılan yatırımlarla adaletin vakarına uygun, modern, erişilebilir, insan odaklı ve teknolojinin tüm imkanlarıyla donatılmış adliye binaları inşa ettiklerini dile getiren Tunç, "SEGBİS, e-Duruşma, e-İmza, e-Satış, e-Tebligat, e-Celse gibi farklı uygulamalarla yargının dijitalleşmesinde dünyada öncü konumdayız." dedi.

Yargı alanındaki dijital portalların kullanıcı sayısının 25 milyona ulaştığına dikkati çeken Tunç, "Avrupa Konseyi Adaletin Etkinliği Komisyonu'nun hazırladığı endekse göre bilişim alanında ülkemiz Avrupa ülkeleri arasında hukuk yargılamalarında ikinci, ceza yargılamasında dördüncü, idari yargıda ise üçüncü sıradadır. Almanya, İngiltere ve Fransa Türkiye'nin gerisindedir. Yine OECD Raporu’nda ülkemiz, dijitalleşmede en proaktif 5. ülke konumundadır." açıklamasında bulundu.

Alternatif çözüm yöntemlerinden olan özel hukukta arabuluculuk ve ceza hukukunda da uzlaşma kurumlarını önemsediklerini vurgulayan Tunç, söz konusu uygulamaların yargının iş yükünü azalttığını ve toplumsal barışa hizmet ettiğini söyledi.

Söz konusu müesseseleri daha da etkin hale getirmek için çalıştıklarını belirten Tunç, "İhtiyari ve dava şartı arabuluculuk uygulamaları kapsamında bugüne kadar toplam 8 milyon 700 bin 154 dosyanın 5 milyon 156 bin 650'sinde anlaşma sağlanmıştır. Müzakeresi devam edenler hariç toplam anlaşma oranı yüzde 62. Ceza hukukunda da yüzde 83 başarı oranıyla 1 milyon 998 bin 485 dosyada uzlaşma sağlanmış oldu." bilgisini verdi.

"Endeksleri Türkiye'yi karalama vesilesi olarak kullananlara fırsat vermeyeceğiz"

Adalet Bakanı Tunç, yargı alanındaki bazı eleştirileri de cevapladı.

Dünya Adalet Projesi Hukukun Üstünlüğü Endeksi'nin gündeme getirildiğini, söz konusu endekste Türkiye'nin 118. sırada gösterildiğini belirten Tunç, endeksin kendi içinde çelişkiler barındırdığını vurguladı.

Bakan Tunç, endekste, genel nüfus anketine göre Türkiye'de "yargılama sürecinin adil işlediğine inanan vatandaşların oranının yüzde 59", "yargılama süreci sonunda adil bir sonuca ulaşacağına inanan vatandaşların oranının yüzde 61", "yargılama sürecinden memnun olduğunu ifade eden vatandaşların oranının yüzde 74", "adalete erişim ve süreçler hakkında bilgilendirme oranının ise yüzde 71" olarak gösterildiğini ifade etti.

Demokrasinin dahi olmadığı ülkelerin endekste Türkiye'nin üstünde gösterildiğine dikkati çeken Tunç, "Bu endeksler Türkiye gerçeklerini yansıtmayan endeksler. Aynı şekilde Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi. Türkiye 159. sırada gösteriliyor. Son 2 yılda 250'den fazla gazeteciyi öldüren İsrail, Türkiye'nin önünde gösteriliyor. İsrail 2 yılda 250'den fazla gazeteciyi şehit etmiş siz neden bahsediyorsunuz? Bu endeksleri Türkiye'yi karalama vesilesi olarak kullananlara fırsat vermeyeceğiz." sözlerini kullandı.

Bakan Tunç, 1990'lı yıllara ait "Acele hakim aranıyor", "Mübaşirsiz mahkemeler" başlıklı haberlerin yer aldığı gazeteleri göstererek, "Biz adaleti sadece köhne binalardan, merdiven altı duruşmalardan kurtarmakla kalmadık, biz adaleti birilerinin, vesayetçilerin, darbecilerin arka bahçesi olmaktan kurtardık. Milletin yargısı haline getirdik, milletin bahçesi haline getirdik. Darbeciden, vesayetçiden, yolsuzluk yapandan hesap sorar hale getirdik. Milletin hakkını, hukukunu savunan bir yargı sistemini inşa ettik, daha da tahkim etmeye devam edeceğiz." diye konuştu.

Tunç, TBMM Genel Kurulundaki, Bakanlığının 2026 yılı bütçesine ilişkin sunumunun ardından milletvekillerinin sorularını yanıtladı.

"Türkiye Cumhuriyeti demokratik hukuk devletidir." sözlerinin bazı milletvekillerince dillendirildiğini belirten Tunç, "Hukuk devletiyle anılmak benim için şereftir." ifadesini kullandı.

İstanbul Büyükşehir Belediyesine yönelik "rüşvet ve irtikap" suçlamasıyla yürütülen soruşturmalara ilişkin yargı süreçleriyle ilgili eleştirilere cevap veren Tunç, "4 bin sayfalık iddianame ortada. Bu iddianameyi detaylı şekilde incelemekte fayda var. Peşinen kim suçludur, kim suçsuzdur bunu bizim söylememiz mümkün değil, buna karar verecek olan mahkemelerdir." dedi.

Cumhuriyet savcılarının suç ihbarı yapıldığında bunu soruşturmakla yükümlü olduklarını dile getiren Tunç, şöyle devam etti:

"Adalet Bakanı olarak bana 'İstanbul Büyükşehir Belediyesi hakkındaki soruşturmaya müdahale edin, durdurun bunu.' diyemezsiniz. Böyle bir yetkimiz yok. Hiçbir makam, merci yargı makamlarına talimat veremez, emir veremez. İşi hafife almayın, 'İddianame boş.' demeyin. Bunu mahkeme değerlendirecek. Savunmanın yapılacağı yerler yargı makamlarıdır. Yargı bağımsızlığı çerçevesinde yargı işini yapar."

Bakan Tunç, hukuk fakültelerindeki eğitim kalitesinin artırılmasına yönelik nelerin yapıldığına ilişkin soru üzerine, "Eğitim kalitesini artırmamız lazım." dedi.

Hukuk eğitiminde kalitenin yükseltilmesi adına daha önce kontenjanların düşürüldüğünü, ikinci öğretimin kaldırıldığını, başarı sıralamasının yükseltildiğini, Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı'nın getirildiğini ve hakim savcı yardımcılığı sisteminin getirildiğini belirten Tunç, konuyla ilgili çalışmaların sürdüğünü kaydetti.

"Cezaevlerinde tutsak yoktur, hükümlü ve tutuklu vardır"

Bir milletvekilinin sorusunda, "cezaevlerindeki tutsaklar" ifadesini kullandığını anımsatan Tunç, "Türkiye Cumhuriyeti devletinin cezaevlerinde tutsak yoktur, hükümlü ve tutuklu vardır. Tutuklu ve hükümlülerin cezaevlerindeki şartları kanunlara, yönetmeliklere göre yürütülmektedir." diye konuştu.

"Cezaevlerindeki kişilerin denetimli serbestliğe ayrılma taleplerinin olumsuz karşılandığı" eleştirisine de yanıt veren Tunç, bunun doğru olmadığını belirtti.

Bakan Tunç, adli suçlarda denetimli serbestliğe ayrılmada olumlu değerlendirme oranının yüzde 97,71, koşullu salıvermede ise bu oranın yüzde 88,68 olduğunu aktararak, terör suçlarında açık cezaevlerine ayrılma değerlendirme oranının yüzde 91,55, denetimli serbestliğe ayrılma oranının yüzde 94,21, koşullu salıverme değerlendirme oranının ise yüzde 54,7 olduğu bilgisini paylaştı.

Cezaevlerinde bulunanların durumlarının 6 ayda bir yeniden değerlendirildiğini belirten Tunç, "Uygulamadan kaynaklanan problemler varsa, uygulamanın daha etkin hale getirilebilmesiyle ilgili her zaman açığız." dedi.

Bakan Tunç, ağır ve sürekli hastalık durumunda olanlara ilişkin soru üzerine, "Ceza infazının ertelenmesi, hasta hükümlü ve tutuklularla ilgili İnfaz Kanunu'muzun 16. maddesi çerçevesinde yürütülebilmektedir. Burada tam teşekküllü hastane raporlarının Adli Tıp Kurumu tarafından onaylanmasıyla yürütülen süreçler vardır." bilgisini verdi.

Yargı paketlerine ilişkin sorular hakkında da konuşan Tunç, 28. yasama döneminde 8, 9 ve 10. yargı paketlerinin yasalaştığını, 11. yargı paketinin TBMM Adalet Komisyonu'ndan geçtiğini anımsatarak, "Amacımız adil yargılanmayı daha etkin hale getirmek." dedi. (İLKHA)