Bakan Bolat: Dünya ticareti uzun süredir bir politika belirsizliğine sürükleniyor

Türkiye'nin dış ticaret performansının, yıl boyunca yaşanan küresel belirsizliklere rağmen güçlü ve istikrarlı artış eğilimini koruduğunu dile getiren Bolat, "Mal ihracatımız bu yıl kasım itibarıyla 270,6 milyar dolara yükselmiştir. Bu, 36 milyar dolardan geldiğimiz seviye olarak tam 7,5 kat artışı temsil etmektedir. 2026 yılında inşallah mal ihracatımızı 280 milyar doların üzerine çıkarmayı hedefliyoruz. Dünyada ticaret korumacılığı ve gümrük vergisi savaşları bu yıl bu kadar çetin geçmeseydi gelecek yıl için tahminlerimiz daha da iyi olabilecekti. Ancak biz her ay ihracatımızı kumbarada biriktirir gibi yükseltme çabası içindeyiz." değerlendirmesinde bulundu.

Bu yılın 11 ayının 9'unda mal ihracatının reel artış gösterdiğini belirten Bolat, "Türkiye'nin otomotiv ihracatı 41 kere maşallah dedirtecek şekilde 41 milyar dolara yükselecek yıl sonu itibarıyla. Makine ihracatımız 28 milyar dolara yükselecek. Gıda ve tarım ihracatımız da geçen yıl 32,5 milyar dolardı, bu sene de ona yakın bir rakama geleceğiz." diye konuştu.

Orta yüksek ve yüksek teknolojili ihracatın payının yükselişine dikkati çeken Bolat, "Savunma sanayinde 2002'de 240 milyon dolardan aldığımız ihracatımızı bu yıl inşallah 8,5-9 milyar dolar bandına yükseltmek durumundayız." ifadelerini kullandı.

Bakan Bolat, Türkiye'nin kasım ayı itibarıyla toplam mal ve hizmet ihracatının 393 milyar doları aştığını, dünya hizmet ihracatındaki payın yüzde 1,32'ye yükseldiğini söyledi.

19 serbest bölgenin faaliyetlerine değinen Bolat, "Geçen yıl 12 milyar dolarlık ihracat yaptık. Bu ihracatın içinde özellikle teknolojik ürünlerin payı yüzde 75'e ulaşmaktadır. Bu yıl 11 ayda 11,3 milyar dolar seviyesine ulaştık." şeklinde konuştu.

"Filistin'in acil ihtiyaçları için kendileriyle ticaret yapıyoruz"

Mal ithalatının kasım ayında yıllıklandırılmış bazda 361,9 milyar dolar seviyesinde olduğunu kaydeden Bolat, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Kasım ayı itibarıyla ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 74,8'dir. Yıllıklandırılmış dış ticaret açığı da 91 milyar dolar seviyesinde bulunmaktadır. İthalat konusunda özellikle yerli ve milli üretimi korumak amacıyla, haksız ve uluslararası kurallara uymayan ithalat uygulamalarına karşı savunma araçları noktasında en çok kararlar alan ülkelerin başında geliyoruz. Bu dış ticaret rakamlarının sonunda şunu memnuniyetle görüyoruz, cari işlemler açığının milli gelire oranı yüzde 1,3'tür ve tarihsel ortalama yüzde 3,5'in çok altındadır. Yıl sonu için 20 milyar doların biraz üzerinde cari işlemler açığıyla yılı kapatmış olacağız."

Bakan Bolat, israil ile ticareti durduklarını anımsatarak, "Bu aynen devam etmektedir. Dünyada öncü ülke konumundayız. Bu sadece Filistinliler tarafından değil, bütün dünyadaki Filistin davasına sempati duyan ülkeler tarafından da takdirle karşılanıyor. Bu ekonomik baskılar sonunda Batı'da da israil giderek büyük bir zemin kaybetti ve sonunda Şarm El-Şeyh Ateşkes Anlaşmasına razı olmak zorunda kaldı. Filistin'in acil ihtiyaçları için kendileriyle ticaret yapıyoruz. Bu yıl 481 milyon dolarlık Filistin'in istediği ihtiyaçlar karşılandı." diye konuştu.

Suriye ile 11 gümrük kapısının 8'inin faal olarak çalıştığını ve bu kapıların hepsinde genişletme ve yenileme çalışmalarının sürdüğünü anlatan Bolat, "Siyasi durum elverdiği takdirde Nusaybin ve Mürşitpınar gümrük kapıları noktasında da inşallah Türkiye ve Suriye olarak bunu açabiliriz. Ancak bu konu bir devlet kararıdır. Bu yıl Suriye ile ticaret hacmimiz de yüzde 50 artarak 3,2 milyar dolara yükselmiştir." bilgisini verdi.

"Gençlerimizi, vatandaşlarımızı zehirlemelerine müsaade etmedik"

Üreticinin, ticaret yapanın gelişmesini arzu ettiklerini, ülke ekonomisini ancak böyle büyütebileceklerini kaydeden Bolat, "Ancak fırsatçılık yapmak isteyen, fahiş fiyat ya da stokçuluk yapmak isteyenlere karşı da affımız yoktur. Bu konuda 81 ilimizde 11 ayda 522 bin 219 işletme, 35 milyondan fazla ürün denetlendi. Kanunlara, mevzuatlara ve tüketici haklarına aykırı davranan firmalar nezdinde 2,5 milyar liranın üzerinde idari para cezası uygulandı. Rekabet Kurumu gıda endüstrisi, sigorta hizmetleri, finans işlemleri, inşaat ve kimyasal ürünler alanında hizmet gösteren 212 firmaya 12,5 milyar lira idari para cezası uyguladı." ifadelerini kullandı.

Ticaret Bakanı Bolat, esnafı finansal açıdan desteklediklerini dile getirerek, "Şu ana kadar 4 milyon 600 bin kullandırım yapılarak esnaflarımıza, 718,5 milyar lira finansman sağlanmıştır. Bunun önemi piyasa maliyetlerinin yüzde 50'si katındadır." dedi.

Dükkan ve şirketler kapandığında üzüldüklerini, ancak bunun sebeplerinin farklı olabileceğini vurgulayan Bolat, "1,3 milyon esnafla aldığımız sayıyı 2 milyon 400 bine taşımış bulunuyoruz. Şirketlerin sayısı da 2,5 milyona yaklaşmış bulunmaktadır. Türkiye'de işletmelerimizin yaklaşık yüzde 75'inin uzun ömürlü olduğunu görüyoruz. 10 yıl ve üzeri yüzde 40, 3 ve 10 yıl arasında olanlar da yüzde 35'tir." şeklinde konuştu.

Gümrük kapılarının işleyişinin önemine vurgu yapan Bolat, "Haksız, yasa dışı ticaretle mücadele noktasında Gümrük Muhafaza ve Kaçakçılıkla Mücadele Ekiplerimiz bu yıl 92 milyar liraya ulaşan bir kaçakçılık ve yasa dışı ticaret yakalaması gerçekleştirmişlerdir. Özellikle 32 tonu aşan uyuşturucu, değeri yaklaşık 42 milyar liradır. Gençlerimizi, vatandaşlarımızı zehirlemelerine müsaade etmedik. Yakalamalarımız son 2,5 yılda 10 katı artış gösterdi." değerlendirmesinde bulundu.

Bolat, Bakanlığının bütçesine ilişkin "Ticaret Bakanlığımızın sizlere takdim olunan amaç ve faaliyetleri doğrultusunda kullanılmak üzere 2026 yılı bütçesi, 45 milyar lirası ihracatçılarımıza verilecek desteklerden oluşmak üzere toplam 76 milyar 251 milyon 159 bin liradır. Cumhurbaşkanımızın 23 yıldır ortaya koyduğu yüksek irade doğrultusunda Cumhur İttifakı olarak Türkiye Yüzyılı hedeflerimizi inşallah 'ticaretin yüzyılı' yapmaya kararlıyız. Ülkemizin dünya ticaretindeki başarılarını daha ileriye taşımak için var gücümüzle çalışıyoruz." diye konuştu.

Milletvekillerinin sorularını yanıtlayan Ticaret Bakanı Ömer Bolat, soğan ve patates için ihracat desteği verdiklerini, böylece çiftçinin ve üreticinin yanında yer aldıklarını dile getirdi.

Bolat, e-ticaretin toplam ticaretteki payına dikkati çekerek, "Bu açıdan Türkiye'de yaklaşık 3 trilyon liralık bir hacmi temsil ediyor ve 1,6 trilyon lira da perakende e-ticaret temsil ediyor. Gayri safi yurt içi hasıla içinde e-ticaretin payı yüzde 6,5'e ulaştı." diye konuştu.

Bakan Bolat, Türkiye'de kurulan ve kapanan esnaf ve şirket sayılarına ilişkin, "2020'nin başından bu yana, 5 yıldır Türkiye'de 1 milyon 848 bin 780 yeni esnaf işletmesi kurulmuştur, 678 bin 211 kapanış gerçekleşti. Yaklaşık 1'e 3 daha fazla açılış ve sayı artışı söz konusudur. Şirketler noktasında da benzeri bir gelişme var. Kapanan her bir şirkete karşı 3,87 yeni şirket kurulduğu 2025'in 10 ayında görülmektedir." dedi.

Genel Kurulda konuşmaların ardından Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığının yanı sıra Karayolları Genel Müdürlüğü, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, Helal Akreditasyon Kurumu ile Rekabet Kurumu'nun 2026 yılı bütçeleri kabul edildi. (İLKHA)