Bağımlılıkların Türkiye ekonomisine maliyeti yıllık 78 milyar dolar

“Bağımlılık Ekonomisi: Türkiye’de Sigara, Alkol, Kumar ve Uyuşturucu Bağımlılığının Ekonomik Maliyeti” başlıklı rapora göre, bağımlılıkların ülke ekonomisine maliyeti 78 milyar dolara ulaşmış durumda.

Rapor, Yeşilay Genel Başkanı Doç. Dr. Mehmet Dinç, Yeşilay Denetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Seyithan Ahmet Ateş ve Yeşilay Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Hüseyin Hayri Nuroğlu’nun katıldığı, Sepetçiler Kasrı’nda düzenlenen bir basın toplantısıyla açıklandı.

Basın toplantısında konuşan Türkiye Yeşilay Cemiyeti Genel Başkanı Doç. Dr. Mehmet Dinç, bağımlılıkların yalnızca kişilerin hayatlarını karartmakla kalmayıp, aynı zamanda Türkiye ekonomisine de büyük zararlar verdiğini şu sözlerle ifade etti:

"Bugün bağımlılıklar sadece bireylerin dünyasını yıkmakla kalmıyor; daha yıkıcı sorunlara sebebiyet veriyor. Ailelerin hatta ülkelerin geleceğini de tehdit ediyor. Dünyada farklı ülkeler farklı bağımlılık türleriyle baş etmekte ciddi güçlükler yaşıyor. Asya’da oyun bağımlılığı, Avustralya’da kumar bağımlılığı, Amerika’da ilaçların kötüye kullanımı ile ilgili bağımlılıklar neredeyse milli güvenlik tehdidi düzeyinde sorunlara yol açıyor.

Dünya çapında aile içi çatışmalardan iş gücü kayıplarına, sağlık harcamalarından toplumsal huzursuzluklara, kazalardan suç ve şiddet vakalarına kadar geniş bir yelpazede etkisini gösteren bu toplumsal problem, ekonomimizi de derinden sarsıyor. Bağımlılıkların ekonomik maliyetini göz önüne seren raporumuzda yer alan veriler, Türkiye’nin her yıl 78 milyar dolarlık bir kayba uğradığını ortaya koyuyor.”

Bu büyük problemle etkin ve uzun vadeli bir mücadele verebilmek adına kurumlarının, özel sektörün ve toplumun tüm kesimlerinin birlikte hareket etmesi gerektiğinin açık olduğunu söyleyen Dinç, "Tam da bu sebeple, Bağımsızlık Seferberliği’ni 2024 yılının Kasım ayında İstanbul merkezli olarak, Marmara Bölgesi'nde başlattık. Ardından Ege Bölgesi’nde, İzmir’de düzenlediğimiz geniş çaplı toplantıyla tüm Türkiye’ye güçlü bir çağrıda bulunduk. Biliyoruz ki, bağımlılıklarla mücadelede önleme faaliyetlerine odaklanmak gençlerimizi ve çocuklarımızı bağımlılıklardan uzaklaştırmak adına en güçlü adımdır. Bu yaklaşımın, sosyal yapımızı onarma ve ekonomik kayıplarımızı azaltmada büyük bir etki yaratacağını düşünüyoruz.” diye konuştu.

Bağımlılıklarla mücadele ekonomik kalkınma için önemli

Türkiye Yeşilay Cemiyeti Denetim Kurulu Başkanı ve Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Seyithan Ahmet Ateş başkanlığındaki heyet tarafından hazırlanan rapor, bağımlılıkların toplumsal ve ekonomik düzeyde yol açtığı zararları bilimsel veriler ışığında analiz ediyor. Raporda yer alan veriler, bireysel harcamalardan sağlık giderlerine, kamu bütçesine binen yükten iş gücü kayıplarına kadar pek çok kalemde hesaplanan maliyetin, bağımlılıkların Türkiye ekonomisine her yıl milyarlarca dolarlık zarar verdiğini gözler önüne seriyor.

Rapor kapsamında yapılan hesaplamalara göre; sigaranın yıllık ekonomik maliyetinin 24 milyar dolar, alkolün 9 milyar dolar, uyuşturucunun 5 milyar dolar ve kumarın maliyeti ise 40 milyar dolar olarak tespit edildi. Özellikle kumarın bağımlılığının ulaştığı çarpıcı seviye, sanal kumar bağımlılığını yaygınlaştıran platformların kontrolsüzce büyümesinin bir sonucu olarak göze çarpıyor. Sigara kullanımına bağlı hastalıkların sağlık sistemi üzerindeki doğrudan ve dolaylı etkisinin milyarlarca liraya ulaştığının altı çizilirken, sigaranın neden olduğu sosyal maliyetin ve dolaylı ekonomik kaybın Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYİH) yüzde 2,2’sine karşılık geldiği görülüyor. 

Bağımlılıklar çevre ve doğaya da büyük zarar veriyor

Türkiye’de son 20 yılda sigara satış hacminin 108 milyar adetten 150 milyar adete çıktığına ve yüzde 39 oranında arttığına dikkat çekilen raporda; doğaya atılan sigara izmaritlerinin yıllık 5000 çöp kamyonunu dolduracak hacme ulaştığı bilgisi de yer alıyor. Bu izmaritlerden bir kısmı göl ve denizlere karışırken zararlı etkileri 10 yıl süren su kirliliğine ve ekolojik sorunlara neden oluyor.

Çalışmada öne çıkan bir diğer önemli bulgu ise sigara kaynaklı yangınların ülke ekonomisine verdiği zarar. İstanbul ve İzmir İtfaiye Müdürlükleri’nin verilerine göre, yangınların büyük bölümü sigara izmaritleri ve kibrit kaynaklı tutuşmalar sonucu meydana geliyor. İstanbul’da yalnızca bir yılda meydana gelen 27 bin yangının yüzde 40’ının sigara kaynaklı olması konunun ciddiyetini ortaya koyuyor. Araştırmaya göre sigara kaynaklı yangınların Türkiye’ye getirdiği doğrudan ekonomik yük, 4 milyar dolara ulaşıyor.

78 milyar dolarla neler yapılabilir?

Türkiye Yeşilay Cemiyeti öncülüğünde hazırlanan “Bağımlılık Ekonomisi: Türkiye’de Sigara, Alkol, Kumar ve Uyuşturucu Bağımlılığının Ekonomik Maliyeti” başlıklı rapor, bağımlılıkların ülke ekonomisine verdiği zararın büyüklüğünü ortaya koyduğu gibi bu kaybın toplumsal faydaya nasıl dönüştürülebileceğine dair verileri de içeriyor. Rapora göre, bağımlılıkların Türkiye ekonomisine verdiği yıllık 78 milyar dolarlık zararla kamu yararına çok sayıda stratejik yatırım hayata geçirilebilir.

Bunlar, şöyle sıralanabilir:

154 yeni şehir hastanesi

513 bin aileye yeni konut

18 milyon öğrenciye ücretsiz tablet ve yıllık eğitim desteği

15.000 kilometre uzunluğunda yüksek hızlı tren ağı

40 milyon haneye elektrik tedariki

50 bin teknoloji girişimi ve projesine destek

1.000 antik kent, müze ve tarihi alan restorasyonu (İLKHA)