Ukrayna'da savaş birinci yılını doldurmak üzere. Savaş nedeniyle ülkede binlerce sivil yaşamını yitirdi, birçok yerleşim yeri enkaza döndü. Şimdiden ülkenin savaş sonrası nasıl toparlanacağı konuşulmaya başladı bile. Bunun için 1 trilyon dolar gerekebileceği belirtiliyor

Rusya’nın Ukrayna işgali birinci yılını doldurmak üzere. Ukraynalı yetkililere göre bu süre içinde yaklaşık 10 bin sivil hayatını kaybetti. Yaşamını yitiren asker sayısı kamuoyu tarafından tam olarak bilinmiyor. Yıkım da büyük. Ülkedeki bazı bölgeler yoğun Rus bombardımanı nedeniyle enkaz yığınına dönmüş durumda. Böyle bir durumda tartışılan konulardan biri de Ukrayna’nın savaş bittikten sonra nasıl toparlanacağı. Bunun için 1 trilyon dolar gerekebileceği belirtiliyor. Rusya’nın 24 Şubat’ta başlattığı savaş birinci yılını dolduruyor. Binlerce can kaybı, enkaza dönen yerleşim birimleri, yaşadıkları yerleri terk etmek zorunda kalan milyonlar… Savaşın insani boyutunun yanında bir de ekonomik boyutu var. Savaşın ne zaman biteceğine dair bir işaret yok. Ama sona erdiğinde Ukrayna’nın nasıl toparlanacağı şimdiden tartışılmaya başladı bile. Bunun için gerekecek miktarla ilgili çeşitli araştırmalar yapılıyor. 1 trilyon dolardan söz ediliyor. Kiev Ekonomi Okulu’ndan Ilona Sologub, “Bunu şimdiden söylemek zor çünkü savaş hala devam ediyor ve zarar da vermeye devam ediyor. Dünya Bankası Haziran ayında bunun maliyetini 350 milyar dolar olarak hesapladı ama diğer bazı hesaplamalar bu maliyetin 1 trilyon doları bulabileceğini gösteriyor” diyor. Peki savaş sonrası yeniden yapılanma nasıl olacak ya da olmalı? Sologub Washington’da Atlantik Konseyi adlı düşünce kuruluşunun oturumunda bu soruya yanıt verdi. Sologub, “Tabi ki kolay olmayacak, müttefiklerimizden destek bekliyoruz. Yeniden yapılanmanın en önemli amacı Ukrayna’nın modern bir ekonomi ve güçlü kuruluşlarıyla tam bir demokrasi haline gelmesi. Güçlü bir savunma sanayi gerekiyor ve insanların refahı için Avrupa Birliği’ne tam üyelik gerekiyor” ifadelerini kullanıyor. Hukukun üstünlüğünün geliştirilmesi, ülkeye yatırım çekmek için makroekonomik istikrar, bağışçı devletler konusunda koordinasyon oluşturulması ve tabi ki bir denetim mekanizması da yeniden yapılandırma sürecinde olmazsa olmaz olarak nitelenen unsurlardan. Yeniden yapılanma için belki de en önemli öncelik ekonomik gelişme. Ukrayna Başbakan Yardımcısı Yulia Svyrydenko ekonomik kalkınma için savaş sonrasının beklenmemesi gerektiği düşüncesinde. Svyrydenko, “Savaş zamanında Ukrayna’da işler devam etmeli, çalışma hayatı devam etmeli ve yabancı şirketler savaş zamanı Ukrayna’ya gelmeli ve işe başlamalı. Ukrayna zaferin ikinci gününde yatırımcıların cazibe merkezi olacak. Şirketler zaman kaybetmeden zafer sonrası en büyük imkanı kazanmak için şimdiden ön çalışmalarını yapmaya başlamalı” diyor. Yolsuzluk da Ukrayna’da çözülmesi gereken önemli sorunlardan biri olarak değerlendiriliyor. Geçtiğimiz günlerde de ülkede birçok yetkili ya istifa etmiş ya da görevden alınmıştı. Güney Carolina Üniversitesi’nden Richard Green, “Güney Kore, bir zamanlar dünyada en fazla yolsuzluğun görüldüğü ülkelerinden biriydi. Şimdi dünya şeffaflık endeksine bakarsanız Amerika’yla aynı kategoride. Yatırım için, dönüşüm için mülkiyet hakları ve hukukun üstünlüğü çok önemli” diyor. Yolsuzluğu Ukrayna’nın iç düşmanı olarak niteleyenler de var. Devlet enerji şirketi Naftogaz’ın başkanı Oleksiy Chernyshov, “Ukrayna’nın savaşması gereken diğer düşman yolsuzluk. Şirket yönetimi reformu, yargısal reform, savaş olup olmadığına bakılmaksızın yapılmalı. Bunun için savaşın bitmesini bekleyemeyiz. Bunu şimdi yapmalıyız çünkü savaş bitince kimse ülkeye yatırım yapmak istemeyecek” diyor. Ukrayna’daki savaşın görünür bir gelecekte sona ereceğine yönelik bir kanıt yok. Savaş sonrası da Ukrayna’yı zorlu günler bekliyor gibi görünüyor.