ASEAN Zirvesi Endonezya düzenlendi ASEAN üyesi ülkelerin dışişleri bakanları, Endonezya'nın başkenti Cakarta'da bir araya geldi. Zirvesi'nde, Çin Rusya ile bağlarını güçlendireceği mesajı verirken; Güney Çin Denizi'nde Saldırmazlık Anlaşması imzalandı ASEAN üyesi ülkelerin dışişleri bakanları, Endonezya'nın başkenti Cakarta'da bir araya geldi. ASEAN Zirvesi'nde, Çin Rusya ile bağlarını güçlendireceği mesajı verirken; Güney Çin Denizi'nde “Saldırmazlık Anlaşması” imzalandı South China Morning Post'un (SCMP) haberine göre, Çin'in dış ilişkilerinden sorumlu en üst düzey yetkilisi Wang Yi,, Endonezya'nın başkenti Cakarta'da devam eden ASEAN toplantısı kapsamında Güney Çin Denizi sorununu görüşmek üzere ASEAN dışişleri bakanları ile görüşmeler yaptı. GÜNEY ÇİN DENİZİ'NDE 'SALDIRMAZLIK ANLAŞMASI' Bu arada toplantı çerçevesinde Çin ve Güneydoğu Asya ülkeleri, Güney Çin Denizi'nde sık sık yaşanan toprak ihtilaflarının geniş kapsamlı bir silahlı çatışmaya dönüşmesini önlemeyi amaçlayan 'Saldırmazlık Anlaşmasını' üç yıl içinde sonuçlandırmaya çalışma konusunda mutabakata vardı. Toplantıya katılan Güneydoğu Asyalı bir diplomat, AP'ye verdiği demeçte, 'ASEAN üyesi 10 ülkenin dışişleri bakanı ile Wang Yi, davranış kuralları müzakerelerini 2026 sonbaharından önce sonuçlandırma konusunda uzlaşı sağladı' ifadesini kullandı. Çin ile ASEAN üyesi dört ülke (Brunei, Malezya, Filipinler, Vietnam), küresel ticaret için önemli bir geçiş yolu olan ve zengin denizaltı petrol ve gaz yataklarının bulunduğuna inanılan tartışmalı su yolunda on yıllardır devam eden bir bölgesel anlaşmazlığın içinde bulunuyor. ABD-ÇİN REKABETİNDE CEPHE HALİNE GELDİ Güney Çin Denizi'nde egemenlik haklarının çatışması üzerine bölgede herhangi bir çatışmayı önlemek amacıyla 2002 yılında ASEAN ile Çin arasında 'Tarafların Davranış Kuralları Deklarasyonu' adıyla bir metin imzalanmış, ancak ihlaller de meydana gelmişti. Güney Çin Denizi anlaşmazlığı Çin, 1947'de yayımladığı haritayla egemenlik ihtilaflarının yaşandığı Güney Çin Denizi'nin yüzde 80'i üzerinde hak iddiasında bulunurken, yeraltı kaynakları açısından zengin bölgede başta Filipinler olmak üzere aralarında Vietnam, Brunei ve Malezya'nın da bulunduğu komşu ülkelerle egemenlik tartışmaları yaşıyor. Pekin yönetiminin, Güney Çin Denizi'ndeki egemenlik iddiasına dayanarak adalara üsler inşa etmesine, bölge ülkelerinin yanı sıra ABD de karşı çıkıyor. ABD, BÖLGEDE ÇİN'E KARŞI DENGE UNSURU Bundan yaklaşık 10 yıl önce Pekin'in Güney Çin Denizi'nin en ihtilaflı bölgesi olan Spratlys'de yedi ihtilaflı kayalığı füze korumalı adalar zincirine dönüştürmesi, iddia sahibi diğer devletlerle ABD ve müttefiklerini telaşlandırmıştı. Tansiyonun yükselmesi sonrası ASEAN ve Çin, davranış kuralları için karşılıklı müzakere masasına oturmayı kabul etmişti. Ancak görüşmeler, koronavirüs pandemisinin araya girmesinin yanı sıra Çin'le diğer iddia sahibi devletlerin arasındaki ciddi görüş farklılıkları nedeniyle uzun süre ertelendi. Çinli müzakereciler, davranış kurallarının ihtilaflı sularda yabancı güçlerin varlığını ve faaliyetlerini kısıtlamasını önerdi. Güneydoğu Asyalı diplomatlar, görüşmelere katılan ABD müttefiklerinin, Washington'ın bölgede Pekin'e karşı bir denge unsuru olarak önemli bir rol oynadığına inandıkları için buna karşı çıktıklarını aktardı.   Muhammed Ali ATAYURT-Istiqlal Haber Kullanılan Kaynaklar: https://tr.euronews.com/2023/07/13/asean-zirvesi-cin-rusya-yakinlasmasi-guney-cin-denizinde-saldirmazlik-anlasmasi https://m.haberturk.com/ankara-haberleri-amp/31672135-cin-guney-cin-denizi-sorununun-cozumunde-asean-ile-calisma-yurutecek-olmaktan-memnunuz https://www.sondakika.com/amp/haber-cin-asean-ile-guney-cin-denizi-sorununun-cozumu-ic-16114062/